Ekran alıntısı/Rûdaw
Erbil (Rûdaw) – Kürt yazar, araştırmacı ve dilbilimci Konê Reş, “Bir zamanlar her şey yasaktı ama bugün Rojava'da okullar var, üniversiteler var ve binlerce genç anadillerinde okuyup yazıyor. Mir Celadet Bedirxan'ın rüyası gerçekleşti. Mir Celadet Bedirxan derdi ki, 'Ey Kürtler, ayıptır, günahtır ki siz kendi dilinizi okuyup yazmayı öğrenmiyorsunuz'. Bugün gençlerimizin bu mirasa sahip çıktığını, şiirler yazdığını ve folklorlarına geri döndüğünü görüyoruz” dedi.
Konê Reş, Rûdaw'ın Rojava bültenine konuk olarak Dilbixwin Dara'nın sorularını yanıtladı.
Reş, Erbil'e gelişi, Rojava'daki Kürt dilinin durumu, Sinemxan Bedirxan ile görüşmesi ve Kürt gençlerine tavsiyeleri hakkında konuştu.
45 yıldır Kürt dili, kültürü ve edebiyatına hizmet ettiğini belirten Konê Reş, bunun kendisi için büyük bir onur olduğunu söyledi. Üçüncü Raman Hikaye Festivali'ne katılmak için Kürdistan Bölgesi'ne gelen Konê Reş, isminin ve çalışmalarının bu yıllar boyunca hiç değişmediğini ve her zaman "Konê Reş" olarak kaldığını belirtti.
Sinemxan Bedirxan ile görüşme
Konê Reş, Erbil'e vardığında ilk işinin Mir Celadet Ali Bedirxan'ın kızı Sinemxan Bedirxan'ı ziyaret etmek olduğunu belirterek, duygusal görüşmeyi şöyle anlattı:
"Sinemxan, Kürtlerin prensesidir. Gittiğimde sandalyedeydi ve sağlık durumu pek iyi değildi ama beni sıcak bir şekilde karşıladı. Orada ona Cizre Botan'dan bir şarkı açtım.
O an Sinemxan çok üzüldü ve ağladı. O ağlama sadece kendisi için değil, Cizre Botan ve Bedirxanlıların mirası içindi. Sinemxan bugün o büyük ailenin tek yadigarıdır."
"Mir Celadet'in rüyası gerçekleşti"
Konê Reş, Rojava'daki Kürt dilinin durumuna ilişkin soru üzerine, yaşanan büyük değişimlere dikkat çekerek, eskiden Kürtçe yazmanın ve okumanın yasak olduğunu ancak bugün durumun tam tersi olduğunu belirtti:
"Bir zamanlar her şey yasaktı ama bugün Rojava'da okullar var, üniversiteler var ve binlerce genç anadillerinde okuyup yazıyor. Mir Celadet Bedirxan'ın rüyası gerçekleşti. Mir derdi ki, 'Ey Kürtler, ayıptır, günahtır ki siz kendi dilinizi okuyup yazmayı öğrenmiyorsunuz'. Bugün gençlerimizin bu mirasa sahip çıktığını, şiirler yazdığını ve folklorlarına geri döndüğünü görüyoruz."
Gençlere tavsiye: "Her yaşlı bir kütüphanedir"
Konê Reş, Kürt gençlerine önemli tavsiyelerde bulunarak, tarihlerine ve kültürlerine sahip çıkmalarını istedi ve Brezilyalı yazar Jorge Amado'nun sözünü hatırlattı:
"Jorge Amado der ki, 'Ölen her yaşlı kadın veya erkek, bir kütüphanenin yanması gibidir'. Ben de gençlere sesleniyorum; gidin ninelerinizin, dedelerinizin yanına. Zihinlerinde oluşturulmuş o Türkçe torbasını atın ve onun yerine, onlar ölmeden önce Kürtçe masalları, bilmeceleri, atasözlerini ve anıları onlardan kaydedip yazın."
Cegerxwîn'in mirası
Konê Reş, büyük şair Cegerxwîn ile bir anısını da anlatarak, 70'li yıllarda Kamışlo'da Cegerxwîn'in yanına gittiğini ve onun kendisine, "Oğlum, biz çok yorulduk ama sizin yükünüz bizimkinden daha ağır olacak" dediğini belirtti.
Konê Reş, kendisini ve neslini Cegerxwîn, Seydayê Tîrêj ve Melayê Cizîrî'nin takipçileri olarak gördüklerini ve bu yükü Rojava'daki üniversitelerin yeni nesline devretmek istediklerini söyledi.
Rojava'daki yayıncılığın durumu
Konê Reş, kitap basım durumuna ilişkin olarak, siyasi engellerin kalmamasına ve yayınevlerinin olmasına rağmen okumanın azaldığını belirterek, "Eskiden yasaktı ama okuma vardı, şimdi serbest ama sosyal ve dijital medya yüzünden kitap okuma zayıfladı" dedi.
Konê Reş, programın sonunda Kobani, Amude ve Kamışlo'da seminerler vererek entelektüel deneyimlerini gençlere sunmayı planladığını duyurdu.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın