Dersim (Rûdaw) – Erzincan İdari Mahkemesi, Çemişgezek ilçesinde birçok türden yaban hayatı ve endemik türe ev sahipliği yapan Tağar Çayı'nda yapımının büyük bir bölümü tamamlnamış HES ve regülatör projesinin ÇED olumlu kararının yürütmesini durdurdu.
Birçok türden yaban hayata ve endemik türe ev sahipliği yapan Tağar Çayı'nda, geçtiğimiz yıl HES ve regülatör çalışmaları başladı.
Türkiye Barolar Birliği (TBB) Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu üyesi Avukat Barış Yıldırım, Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) süreci devam ederken inşaat sürecinin başlatıldığı gerekçesiyle, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü'ne inşaat faaliyetlerinin durdurulması için dilekçe vererek, firma hakkında savcılığa suç duyurusunda bulundu.
Tağar Çayı Koruma ve Yaşatma Platformu'nun çağrısıyla kent merkezi ve ilçelerden çevreciler ile aralarında hukukçu, belediye başkanları, siyasi parti ile sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri de sık sık projeye tepki göstermek yürüyüşler yaptı.
"Yürütmeyi durdurma kararı alındı"
Proje bitmek üzerdeyken olumlu ÇED raporu alındı. Bu karara karşın yöre insanı adına avukat Barış Yıldırım, projenin iptali ve yürütmenin durdurulması içinde Erzincan İdari Mahkemesi'ne dava açtı ve dava karşısında bölgede 1'i doçent 8'i profesörden oluşan 9 kişilik heyet bölgede inceleme yaptı.
Keşifte Tunceli Barosu avukatları da hazır bulundu. Yapılan keşif sonrasında hazırlanan raporda, “Bölgede habitat bulan balıkların geçiş yapamadığı, yaban keçilerinin su kaynaklarına ulaşamadığı ve yapının bölge ekolojisine zarar verdiği" değinildi. Erzincan İdare Mahkemesi'de heyetin kararlarını baz alarak 'Yürütmeyi Durdurma Kararı' verdi.
Karar sonrasında Tunceli Barosu'nda açıklama yapıldı. Açıklamaya avukatlar, çevreciler, yöre halkı ve STK'lar katıldı.
"ÇED kararı çıkana kadar yapı büyük oranda inşa edildi"
Yöre halkı tarafından hukuksal mücadele yürüten avukat Barış Yıldırım, ÇED kararı çıkmadan yapının inşa edildiğini belirterek, "2 bin 172 sayılı çevre kanunu onuncu maddeye aykırı şekilde ÇED olumlu kararı alınmadan maalesef Çemizgezek ilçemiz Tağar Çayı üzerinde Çemişgezek Regülatörü ve HES projesinin iletim tüneli, yükleme havuzu, cebri borusu ve santral binası inşa edildi kaçak bir şekilde. 24 Temmuz 2024 tarihinde bölgede bu kaçak çalışma devam ederken ÇED yönetmeliği kapsamında halkın katılımı toplantısı yapıldı. Biz orada aşağıda kaçak inşaatı yapılıyor. Burada halkın katılımı toplantısını yapamazsınız. Oradaki projenin derhal mühürlenmesi gerekiyor. Çevresel etki değerlendirmesi yönetmeliğinin beşinci maddesine göre dedik fakat mühürlenmedi" dedi.
Yıldırım, "Akabinde biz Çemişgezek Çevre Platformu, yöredeki yurttaşlar adına hukuksal süreç başlattık. İnşaat bitmek üzerdeyken ÇED olumlu kararı verildi. ÇED kararına karşı açtığımız davada Çemişgezek, Tağar Çayı havzasının ülkemizin tarafı bulunduğu Avrupa'nın yaban hayatı ve yaşama ortamlarının koruma sözleşmesi, BERN sözleşmesi hükümlerine göre kesin koruma altında bulunan canlı türlerini barındırdığını, bunların en önemlilerinin yaban keçisi ve su samuru olduğunu, burada habitat tahribatı yapılamayacağını ifade ettik. Yine, Tagat Vadisi Havzası'nın 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu hükümlerine göre Milli Park olarak tefrik edilmesi gereken sahalardan olduğunu ifade ettik. Bu projenin iptal edilmesi gerektiğini söyledik" diye konuştu.
"Mevzuata aykırı"
Avukat Yıldırım, bilirkişi raporuna değinerek, yürütmeyi durdurma kararı alındığını vurgulayarak, "3 Temmuz 2025 tarihinde Erzincan İdare Mahkemesi 9 bilirkişi gönderdi. 8'i profesör 1'i de doçentti bu bilirkişi heyetinde. Baromuzda bu keşifte hazır bulundu. Baro olarak biz bu projenin iptal edilmesini savunduk. Netice itibariyle bilirkişi raporlarında projenin iptal edilmesi gerektiği belirtildi. Bilirkişi raporunu paylaşıyorum sizlerle. Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleriyle bir kişi raporu birlikte değerlendirildiğinde bu mahkeme kararının gerekçesi 840 metre uzunluğunda ve toprak üstüne inşa edilmiş olan su iletim kanalı ve yaban keçileri başta olmak üzere çevrede yerleşik diğer hayvanlar ile suya erişim arasında uzun ve suni bir bariyer oluşturdu. Balık geçidinin fonksiyonel inşa edilmediği mevcut balık popülasyon yolunu dikkate alında balık geçidinin amacına uygun inşa edilmediği proje sahasındaki bitki türlerini tespit için sadece bir günlük çalışma yapıldı. Sadece bir günlük saha çalışması yapılmış ve ilkbahar, yaz ve sonbahar aylarında saha çalışması yapılmamış. Projenin yerleşim alanlarına olan mesafesinin yetersizliği, sosyal ve çevresel etki değerlendirmelerinin yetersizliği, planlama sistemi içinde mekansal ayrışmanın sağlanamamış olması, mahalle yapısına, yaşam alanlarına ve sosyal dinamiklere olası olumsuz etkilerinin göz ardı edilmesi hususları dikkate alındığında söz konusu ÇED kararının şehircilik ilkeleri ve planlama yasasına uygun değildir" dedi.
"Dağ keçisi suya ulaşamıyor, su samuru yok olmak üzere"
Yıldırım sözlerine şöyle devam etti:
"Can suyu miktarının hesaplanmasında mevsimsel etkilere bağlı akış rejimlerinin göz önüne alınmaması, yetersiz can suyu sebebiyle mansapta çözülmüş oksijen düşüşü ve balık popülasyonlarının zarar görmesi olasılığı muhtemel olması, inşa aşamasında beton santralinden kaynaklanan atık sular ve yüzey akışları için bir yönetim planı olmaması, Tağar Çayı Havzası'nda mevcut ve planlanan diğer projelerle birlikte ortaya çıkacak kümülatif etkilerin yeterli düzeyde incelenmemiş olması, halkın katılımı toplantısı yapılmış olmakla birlikte sunulan endişelere karşı uygulanabilir çözüm önerilerinin rapora yansıtılmamış olması, uzun vadeli ekosistem izleme planlarının olmaması, yeni santral yapısı mimari ölçek malzeme ve korum açısından teşkilli Tağar köprüsü ile uyumlu bir bütünlük oluşturmalıdır.
Bu nedenle yapının köprü üzerinde gölsel ve simgesel düzeyde baskın bir etki yaptığı tespitleri dikkate alındığında Çemişgezek RES ve HES kapasite artışı projesi ile ilgili çat olumlu kararı verilmesine ilişkin dava konusu işlemle hukuka ve mevzuata uyarlık bulunmalıdır.
Bütün mevzuat hükümleri idare edilerek kaçak şekilde. Bütün üniteleri tamamlanan bir HES projesinden bahsediyoruz. Dağ keçisi suya ulaşamıyor, su samuru yok olmak üzere, balık geçidi yapılmış yani balığın uçması lazım.”
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın