Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) milletvekili arkadaşım Goran Azad’la, Kürdistan Bölgesi’nin hazinesine girecek parayı nasıl arttırılacağına ve kamu giderin nasıl kısılacağına dair güvenilir bilgiler elde etmek amacıyla, yaklaşık bir ay önce geniş kapsamlı bir araştırma yaptık.
Araştırma sürecinde, ilgili kurumlarla birebir görüşmelerimizde bazı ürkütücü rakamlarda karşılaştık. Edindiğimiz rakamlar üzerinde bir çalışma yürütülmezse, çok büyük sonuçları olacaktır.
Durumun vehametini ortaya koymak amacıyla hazırıladığımız rapordan bazı notları paylaşmakta yarar görüyorum.
-Kürdistan Bölgesi’nin yıllık elektrik geliri 300 milyon dolar, yıllık elektrik gideri ise 3 milyar dolar. Birkaç yıldır sorunu çözmek adına 12 milyar dolar harcandı.
-Elektriğin1 KW’ı, 1 cent’e vatandaşa satılıyor. Türkiye’de ise 1 KW, 13 cent.
-Ayrıca, Kürdistan Bölgesi’nin, “Mas Global” firmasıyla imzaladığı anlaşmada kaydedilen elektriği kullanmadığı takdirde, ödeme yapmak zorunda. 2014 yılının ilk 6 ayında, bu nedenle firmaya yaklaşık 43 milyon dolar ödeme yapıldı.
-Elektrik satrallerinde ise, bu yıl içinde mazot tüketimi yüzde 28 arttı. Hükümetin firmalarla imzaladığı anlaşma gereği, elektrik santrallerine mazot için yılda en az 2 milyar dolar harcanıyor.
- Kürdistan Bölgesi’nin günlük 7 milyon varil benzine ihtiyacı var. Her geçen gün bu oran artmaktadır.
-2010 yılında Süleymaniye ilinde günlük 500 milyon litre benzine ihtiyaç varken, bu yıl itibariyle rakam 2 milyon litre.
- Doğal Kaynaklar Bakanlığı’nın son verilerine göre, ülke genelinde günlük 5 bin 370 tanker dolaşım yaptığı belirtildi. Bu, çevre kirliliğinin yanısıra trafik kazalarına da neden oluyor.
-Sadece Şivaşok’tan Bazyan bölgesine petrol aktarılmasının 20 milyon dolar harcanıyor. Oysaki Şivaşok ile Bazyan bölgesi arasında boru hattı döşenmesi halinde 60 milyon dolar maliyet sözkonusu olacak. Yani 3 yıllık tanker kiralarından çok rahat botu hattı döşeyebiliyoruz.
-Kürdistan Hükümeti’nin 15 milyar dolar borcu bulunmaktadır. Ayrıca özel sektörlerin ve işletmelerin de hükümete 590 milyon dolar borcu bulunmaktadır. Bu rakam memurların bir aylık maaşına tekabül ediyor.
- Kürdisitan Bölgesi’nde toplam bir milyon 387 bin 957 memur bulunuyor. Devlet bütçesinden, yaklaşık 720 milyon dolar memur maaşlarına gidiyor.
-Kürdistan Bölgesi’ni karşılaştırmak için dünyada benzer bir ülke bulamadık. Örneğin; Çin’in nüfusu bir milyar 360 milyon ve ülkedeki toplam memur sayısı 7 milyon. 30 milyon nüfuslu Suidi Arabistan’da toplam memur sayısı bir milyon 200’dür. 77 milyon nüfuslu Türkiye’de ise toplam memur sayısı 3 milyondur.
-Kürdistan Bölgesi’nin bir yıllık vergisi ise yaklaşık 131 milyon dolar. Bu rakam, sadece Eğitim Bakanlığı çalışanlarının 1 yıllık maaş giderini karşılıyor.
-Büyük bir çimento fabrikasının ise, 1 yıllık vergisi 8 bin dolar.
-Büyük bir restoran ise ayda ortalama 50 bin dolar kazanırken, yıllık vergisi ise 32 bin dolar…
Şimdiye kadar belirttiğim rakamların, hazırladığımız raporun sadece bir bölümü olduğunu hatırlatmakta yarar var…
Kürdistan Bölgesi Başkanlığı, Kürdistan Parlamentosu, hükümet ve ilgili kurumlara rapor teslim edildi.
Ayrıca hazırladığımız raporda sorunların çözüm önerileriyle birlikte sunulduğunu belirtmekte yarar var.
Sonuç olarak, sorunlarımızı çözmek için, “reform” kararını verme cüretini gösteremezsek, Kürdistan Bölgesi’nin ekonomik olarak büyük bir tehditle karşı karşıya kalacağını bilmemiz gerekiyor!
Not: Yazar Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) milletvekilidir.
(Yazılar, yazarların görüşlerini yansıtmaktadır. Rûdaw Medya Grubu'nun kurumsal bakış açısıyla örtüşebilir ya da örtüşmeyebilir.)
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın