Muhammed Şeyh Fatih
Türkiye Ticaret Bakanlığı verilerine göre, 2021’in ilk 8 ayında Irak'a 5 milyar 305 milyon dolar değerinde ürün ihraç edildi. Türkiye'nin Haziran ayında ihracatı 772 milyon dolar, Temmuz’da ise 772 milyon dolar oldu.
7 Şubat 2021'de Türkiye'nin eski Irak Büyükelçisi Fatih Yıldız, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, 2020'de ülkesinin Irak ile ticaret hacminin 20 milyar 666 milyon dolara ulaştığını ve böylece 20 milyar dolar hedefinin aşıldığını bildirdi. Türk hükümeti sürekli Irak ile ticaret hacmini artırmayı daha doğrusu Irak'a ürün ihracatını 20 milyar doların üzerine çıkarmayı hedefliyordu.
Türkiye'nin ihracat yaptığı komşuları arasında ilk sırada Irak, ikinci sırada ise 2,1 milyon dolar ile Bulgaristan, üçüncü ve dördüncü sırada Yunanistan ve İran sırasıyla 1,7 milyar dolar ve 1,4 milyar dolar ile yer alıyor.
Türkiye artık Irak ve Kürdistan Bölgesi'ne ihracatını sadece İbrahim Halil ile sınırlı tutmuyor, transit olarak Başmak Kapısı ve Umm Qasr limanından da ihraç ettiği ürünleri ulaştırıyor.
Fakat bu yıl Türkiye'nin Irak’a ihracatı geçen yıla oranla yüzde 45 azaldı. Çünkü Türkiye'nin ihracatı yılın ilk 8 ayında 5,3 milyar dolar ise, önümüzdeki 4 ayda bu rakam yaklaşık 9 milyar dolara ulaşır ki bu da koronavirüs etkisine rağmen geçen yılki rakamlardan daha az olduğu anlamına geliyor.
Madalyonun öteki yüzünü ise İran ile ticaret yani İran'ın Irak'a ihracatı oluşturuyor. İran'ın son resmi istatistiklerine göre, 2020 yılının ilk çeyreğinin başından 2021 yılının ikinci çeyreğine kadarki süreçte Irak'a 7,3 milyar dolar değerinde ihracat yapılmış. Yani İran’ın yaptığı ihracat, Türkiye’nin ihracatının sadece yüzde 35,4'üne tekabül ediyor.
Fakat İran’ın bu yılın ilk çeyreğinde Irak'a 2,3 milyar dolar değerinde ihracat yaptığını baz alırsak, İran'ın Irak'a yaptığı aylık toplam ihracat hacminin 781 milyon dolara çıkmış olduğunu söyleyebiliriz. Bu rakamı Türkiye’ninki ile karşılaştıracak olursak, Irak'a ayda toplam 663 milyon dolar değerinde ürün ihraç edilmiş oluyor ki bu yıl hedef 2020 yılında yapılan ihracatı aşmaktı.
Ticari hacmin azalması birkaç nedene dayanıyor. Türkiye'de üretilen ürünlerin bazılarının ham maddeleri diğer ülkelerden ithal ediliyor ve bu nedenle değeri artıyor. Aynı zamanda Türkiye'de enflasyon ve hayat pahalılığı yüksek seviyede. Ayrıca Türk lirasındaki belirsizlik ve TL’nin dolar ve euro gibi diğer para birimleri karşısında değer kaybetmesi de doğrudan ürünlerin fiyatını etkiliyor.
Duhok Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Eyad Hasan, "Türk ürünlerinin değeri yüzde 30'dan fazla arttı" diyor.
Irak dinarının dolar karşısında eş zamanlı olarak değer kaybetmesi de ihracatın düşmesi ve fiyatların yükselmesinin bir başka nedenidir. Bu nedenle Irak'ın da ithal ürünlere olan talebi, ekonomik ve siyasi durum nedeniyle azalmış bulunuyor.
İhracattaki düşüşün bir başka nedeni de Irak hükümetinin yerli ürünleri ve endüstrileri desteklemek için ithal ürünleri yasaklama ve vergi arttırma tedbirlerine dayanıyor.
2007'den 2020'ye kadar, Türkiye ile Irak arasındaki ticari ilişkilerinin genel yönü yukarı doğruydu. 2007'de ticaret hacmi sadece 2,8 milyar dolardı. Ancak 2020'de 20,6 milyar dolara ulaştı. Irak’ta 2009 yılında 485 olan Türk şirketlerinin sayısı da 1,420'ye ulaştı.
Kısa bir süre önce, Irak ile İran vize uygulamasının kaldırılması konusunda anlaştı.
Kürdistan Yatırımcılar Birliği Sözcüsü Yasin Mahmud, Rûdaw'a yaptığı açıklamada, bu kararın ticaret üzerinde önemli bir etkisi olacağını ve İran'ın Irak’a ihracatını artıracağını söyledi. Mahmud ayrıca, Türkiye'nin de aynı adımı atacağını göz ardı etmediğini belirtti.
Ancak Eyad Hasan, böyle bir kararın ticareti etkilemeyeceğini, çünkü daha önce de iş insanları ve tüccarların gidiş gelişinin o kadar da zahmet olmadığını dile getirdi.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın