Pazartesi günü bir ons altının fiyatı 3800 doları aştı ve 3814 dolara kadar işlem gördü.
Bu ayın başından itibaren, ABD Merkez Bankası faiz oranlarını düşürmeye başladı ve bu yılın 10. ve 12. aylarındaki gelecek iki toplantıda da banka faiz oranlarının tekrar düşürülmesi bekleniyor. Bu, son aylarda altın fiyatlarındaki önemli artışın ardındaki ana sebeplerinden biri. Altın fiyatı iki ay önce ons başına 3280 dolardan daha düşük seviyelerde işlem görüyordu.
Altın fiyatlarındaki artışlar o kadar hızlı ki, birçok kişi altın almakta geç kaldığını hissediyor. Bu yazıda, altın fiyatının ne zaman yükseliş eğilimine girdiğini ve ne zaman düşüşe geçtiğini, mevcut ve gelecekteki altın fiyatını etkileyen faktörlerin neler olduğunu ele alacağız.
Asıl soru şudur: Neden altına yatırım yapmalısınız ve ne zaman yatırım yapmaya başlamalısınız? Altın fiyatı ne zaman yükseliyor ve ne zaman düşüyor? Bunlar, Kürdistan Bölgesi, Irak, Türkiye ve dünyanın diğer ülkelerinde altın alarak kar elde etmek veya en azından varlıklarını ve paralarını koruyacak bir birikim yapmak isteyen birçok kişinin sorup yanıtını almak istediği sorular.
Her ne kadar Irak ve Kürdistan Bölgesi içinde altın resmi olarak dinar ile işlem görse de, dolar-dinar kur oranı iç piyasadaki altın fiyatını etkiliyor. Ancak küresel altın fiyatı dolar üzerinden alınıp satıldığından, doların değeri ve doları değiştiren ABD Merkez Bankası’nın para politikası, her şeyden önce mevcut ve gelecekteki altın fiyatı üzerinde etkili olmakta.
Amerika, Çin, Türkiye veya bir Avrupa ülkesi gibi başka bir ülkede yaşayan biriyle hiçbir farkınız yok. Altın almayı planladığınızda diğer alternatifleri düşünürsünüz, eğer gayrimenkul ve şirket hissesi gibi diğer varlıkları satın almanın düşük karlılığı olduğu veya temelde karlı olmadığına kanaat getirdiğinizde, işte o zaman altın almayı düşünürsünüz.
Kürdistan Bölgesi'nde yatırım için bir alternatif olarak önünüzde duran pazarlardan biri gayrimenkul piyasası olabilir.
Maaşların ödemesindeki sorunlar, Kürdistan Bölgesi'nin ekonomik ve piyasa durgunluğu nedeniyle fiyatların düştüğü şu günlerde gayrimenkul satın almak iyi bir seçenek olabilir, ancak çoğu insan bir konut birimi satın alacak kadar maddi güce sahip olmayabilir. Öte yandan, Kürdistan Bölgesi'nin gayrimenkul piyasasının geleceği birçok nedenden dolayı belirsiz, özellikle Erbil-Bağdat ilişkilerinin belirsizliği, gelecekteki seçimlerden sonra Irak'taki siyasi durumun belirsizliği ve bölgedeki istikrarsızlık bunlara ek olarak görülebilir.
Bununla birlikte, diğer ülkelerde yatırım için altın dışında daha fazla seçenek bulunuyor. ABD Hazine tahvilleri satın almak, şirketlerin hisse senedi piyasası, diğer emtiaları satın almak ve hatta kripto para birimleri satın almak gibi pek çok seçenek mevcut.
Bu piyasalar arasında, ABD hükümeti tarafından garanti edilen ABD Hazine tahvilleri dışında, diğer piyasalar çok fazla ticari risk ve tehlike içermektedir. ABD Hazine tahvilleri piyasası, tahvil piyasası olarak bilinir ve altın piyasasının en önemli alternatif piyasası sayılabilir.
ABD Hazine'sinin 10 yıllık bir tahvilini satın aldığınızda, ABD hükümeti sadece paranızı geri vereceğini garanti etmekle kalmaz, aynı zamanda o tahvilin faiz oranına göre size yıllık kar da verir. Bu garantili bir seçenek olduğunu söyleyebilirim.
Şirketlerin hisse senedi piyasası, özellikle yabancı yatırımcılar için önemli bir başka alternatif piyasa olarak görülebilir. Şirket hisselerini, özellikle teknoloji alanındaki Amerikan şirketlerinin hisselerini satın almak, son 5 ve 10 yılda milyonlarca kişiye kar sağlamış ve binlerce kişiyi milyarder ve milyoner yapmıştır, ancak şirket hisse senedi piyasasının hiçbir garantisi yoktur, satın aldığınız bir şirketin hisse değeri herhangi bir nedenle düşerse, zarar edebilirsiniz.
Kripto para birimleri satın almak da aynı şekilde, son 10 yılda yatırım yapan kişiler için 10 kat ve 100 kat kar sağlamıştır, ancak kripto para piyasası son derece risklidir, hiçbir merkez bankası kripto para birimlerini tanımamıştır ve bunlarla işlem yapan ve satın alan kişiler sadece kripto para birimlerinin iyi bir geleceği olduğuna ve küresel finansal sistemin kripto para birimlerini kabul edip kullanacağı yönde ilerleyeceğine güvenmekte.
Tüm bunlar, yatırım yaparken ne kadar ticari risk almaya hazır olduğunuza bağlıdır. Bu nedenle ABD Hazine tahvilleri piyasası kadar altın piyasasını etkileyen başka bir piyasa yoktur.
ABD Hazine tahvilleri üzerindeki faiz yıllıktır ve yılda iki kez yatırımcıya ödenir ve ABD hükümeti tarafından garanti edilir ve sermayeniz üzerinde neredeyse hiçbir risk yoktur.
Bu tahvillerin faizi, ABD Merkez Bankası (Federal Rezerv Bankası) tarafından belirlenen banka faizinden doğrudan etkilenir. Banka faizinde yapılan her değişiklik, hemen ve aynı anda hızla ABD Hazine tahvillerinin faizini etkiler.
Yabancı Bir Yatırımcı Neden Altın Almalı ve ABD Hazine Tahvili Almamalı?
ABD Hazine tahvillerinin aksine, altının kendisinde faiz getirisi yoktur, altın satın almayı anlamlı kılan şey, altın satın almak için kullandığınız paranın enflasyona karşı değerini ve satın alma gücünü korumasıdır.
ABD Hazine tahvilleri satın almanın yıllık faizi vardır ve 10 yıllık tahvillerse 10 yıl boyunca yıllık kar gelir, ancak bu arada önemli bir şey vardır, o da enflasyondur. Enflasyon, bir yıl veya bir ay içinde fiyatların yükseliş veya düşüş oranını belirler.
Diyelim ki gelecek yıl enflasyon %4 oranında yükselir, bu, gelecek yıl örneğin 1000 doların satın alma gücünün %4 oranında azalacağı anlamına gelir, çünkü fiyatlar %4 oranında yükselecektir.
Bu, ABD Hazine tahvilleri için de geçerlidir.
Tahvillerin faizi %4 ise, ancak gelecek yıl enflasyon %4 oranında yükselirse, gerçekte ABD Hazine tahvilleri satın almaktan hiçbir kar elde etmemişsiniz demektir. Böyle bir durumda, paranızın değerinin azalmasından kaçınmak için altın satın alabilirsiniz.
Altın tarih boyunca enflasyona karşı bir koruma olarak işlev görmüştür.
İnsanlar ve yatırımcılar, yıldan yıla büyük olasılıkla fiyatların yükseleceğini, enflasyonun artacağını ve bu nedenle paralarının alım gücünün azalacağını bilirler. Bu nedenle paralarının gücünü korumak için altın satın alırlar. Dolar, euro ve dinarın alım gücü her geçen yıl azalır. Çoğunlukla hükümetler harcamalarını karşılamak için para basarlar veya harcamalarını artırırlar ki ekonomilerinde büyüme sağlasınlar. Ya da bu şekilde iyi bir hükümet olduklarını göstermek için bir takım gösteriş yaparlar. Para basmak kolaydır, ancak altın sınırlı bir emtiadır ve yıllık olarak kullanım ve biriktirme artışıyla birlikte üretim artmaz. Bu nedenle uzun vadede fiyatı yükselir.
1971'de para basmak için altın rezervi bulundurma şartı kaldırıldığında, 1980'e kadar ABD'de enflasyon çift haneli seviyelere yükseldi. O dönemde bir ons altının fiyatı 35 dolardan 850 dolara fırladı. 2008 mali krizinde, dünya borsaları gayrimenkul ve bankacılık sektörünün çöküşü nedeniyle çöktüğünde, bir ons altının fiyatı 2008'de 800 dolardan 2011'de 1900 dolara yükseldi. Koronavirüs pandemisinin patlak vermesinden sonra 2020 ile 2022 arasında, insanları ve işletmeleri desteklemek için çok fazla para basılması nedeniyle ABD'de enflasyon son 40 yılın en yüksek seviyesi olan %9'a yükseldi. O zaman altın fiyatı 2050 doları aştı.
Enflasyon oranı, ABD Hazine tahvillerinin gerçek faizini belirleyen önemli bir faktördür. ABD Hazine tahvillerinin "gerçek faizi", tahvillerin faizi eksi enflasyon oranına eşittir. Yani enflasyon oranını tahvillerin faizinden çıkarırsınız. Örneğin, enflasyon yükselmek yerine düşerse ne olur? Diyelim ki yıllık %4 faizi olan aynı Hazine tahvilini satın aldınız ve gelecek yıl enflasyon %2'ye düştü. O zaman ABD Hazine tahvili satın almaktan hala %2 kar ediyorsunuz. Bu durumda altın satın almak o kadar iyi bir seçenek olmayabilir. Çünkü altını tutmak ve biriktirmek (tahvillerin aksine) kendiliğinden hiçbir faiz getirmez.
ABD Hazine tahvillerinin gerçek faizi, açıklanan ayrıntıyla altın fiyatını %40 oranında etkiler, ancak başka faktörler de vardır. Altın fiyatını etkileyen ikinci büyük faktör, ABD dolarının değeridir, çünkü dünyada altın ABD doları ile işlem görmektedir. Doların değeri yüksek olduğunda, diğer ülkelerde kendi ulusal para birimleriyle altın satın alan tüccarlar ve vatandaşlar daha pahalı altın alırlar, çünkü altının fiyatı kendi para birimleriyle pahalı olur. Bu da altın talebin azalmasına ve dolayısıyla fiyatının düşmesine neden olur. Doların değeri altın fiyatını %25 oranında etkiler.
Diğer bir faktör, dünyadaki jeopolitik sorunlardır. Ülkeler arasında savaş, kargaşa ve ekonomik ve ticari sorunların tırmanmasında altın fiyatına olan talep de artar. Yatırımcılar, piyasa dalgalanmalarından ve kendi ülkelerinin ve diğer bölgelerin ekonomik durumunun bozulmasından korunmak için varlıklarını altına çevirirler. Jeopolitik sorunlar altın fiyatını %20 oranında etkiler. Petrolün aksine, altın fiyatı o değerli emtianın arz ve talebinin büyüklüğünden daha az etkilenir. Yıllık olarak ne kadar altın üretildiği, yani altının yıllık arzı o kadar değişkenlik gösterecek bir şey değildir.
Her yıl madenlerin işletilmesi ve geri dönüşüm yoluyla yaklaşık 4700 ton altın dünya altın arzına eklenmektedir. Altına olan talep de insanlar ve merkez bankaları tarafından yükselir ve düşer. İnsanlar altını takı ve mücevher olarak ve bankalar da döviz rezervlerini çeşitlendirmek için kullanır. Son yıllarda bankalar tarafından altına olan talep artmış olsa da, altının arz ve talebi hala altın fiyatını sadece %10 oranında etkiler. Kısa vadede altın fiyatı, tüccarların spekülasyonlarından da etkilenir. Yatırımcıların ve büyük tüccarların olağandışı davranışları, altın fiyatı üzerinde %5 oranında kısa vadeli etki yaratır. Tüccarlar altın fiyatı üzerine spekülasyon yaptıklarında ve kısa bir süre için önemli miktarda altın alıp hızla sattıklarında, kısa sürede büyük kar elde etmek için altın fiyatını etkiler ve altın fiyatını istikrarsız hale getirirler.
Ne Zaman Altın Almalı? Altın fiyatının geleceği yukarıdaki faktörlere bağlıdır, hepsinden önemlisi ABD'deki banka faiz oranının ve enflasyonun yönüdür ve bu altın fiyatını %40 oranında etkiler. Bu nedenle, ABD para politikası yumuşamaya doğru gittiğinde ve banka faizi düşürüldüğünde, altına yatırım için uygun bir zamandır. Ekonomik ve siyasi belirsizlik ve kargaşa zamanlarında da, özellikle dünyanın diğer piyasaları ve şirket hisseleri ani düşüşe doğru gittiğinde, altın satın almak için uygun bir zamanlama olduğunu söyleyebiliriz.
Ne Zaman Altın Satmalı?
ABD'deki banka faizinin enflasyon oranından daha fazla artırılacağı hissedildiğinde, altının satılma zamanıdır. Veya altın piyasası aniden yükseldiğinde, piyasa temellerinin bu yükselişi desteklemediği durumlarda, hızlı kar toplamak amacıyla piyasanın büyük tüccarlar tarafından manipüle edildiği zamandır. Kısa vadede bu, altın satma zamanıdır. Her durumda, büyük finans kurumları ve bankalar, altın rezervlerinin diğer dövizlere ve diğer varlıklara kıyasla fazla olduğunu ve varlık bileşimlerini dengelemek gerektiğini hissettiklerinde altın satmaya başlarlar, o zamanlarda altınlarının bir kısmını satmaya başlarlar.
Altın Fiyatı Tahmini
Bir ons altının fiyatının 3800 doları geçeceğine dair tahminler bugün Pazartesi gerçek oldu. Altındaki yükseliş çok belirgin ve bu seviye hem ölçülebilir hem de tarihi bir seviye diyebiliriz. Bu yükseliş, yukarıda bahsedilen faktörlerde olduğu gibi, ABD Merkez Bankası'nın banka faizini daha fazla düşüreceğine dair spekülasyon, vatandaşlar ve özellikle merkez bankaları tarafından altın satın alma talebinin artmasından kaynaklanıyor. ABD Merkez Bankası önümüzdeki aylarda beklentilerden daha hızlı ve daha yüksek oranda banka faizini düşürmeye gider ve altın fiyatı 3800 dolar civarındaki seviyeleri korursa, bir ons altının fiyatı 3900 ve 4000 dolara yükselebilir. Hatta 4200 seviyesi bu senaryoda beklenmedik bir seviye olmayabilir.
Ancak düşüş riski de vardır ve göz ardı edilmemelidir. ABD ekonomik verileri beklentilerden daha güçlü ve daha iyi olursa aynı zamanda ABD Merkez Bankası banka faizini daha fazla düşürmekte acele etmez ve tereddüt ederse, o zaman tahvillerin gerçek faizi yükselir ve dolar yükselişe doğru gider. Bu senaryo gerçekleşirse, altın fiyatının 3600 dolar ve hatta 3300 dolar seviyelerine düşme olasılığı var.
Bu olasılıklar, altın fiyatının 3800 dolar civarında sabitlenmesine ve hatta daha fazla yükselmesine yöneliktir. Düşüş olasılığı daha düşüktür, ancak ABD'nin genel ekonomik durumu değişirse ciddi bir risk ve tehlike olarak kalacaktır.
Ömer Ahmed, Rûdaw Medya Grubu Ekonomi Masası Sorumlusu
(Yazılar, yazarların görüşlerini yansıtmaktadır. Rûdaw Medya Grubu'nun kurumsal bakış açısıyla örtüşebilir ya da örtüşmeyebilir.)
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın