Haber Merkezi – Washington Üniversitesi Sağlık Ölçüm ve Değerlendirme Enstitüsü’nün (IHME) yürüttüğü yeni bir bilimsel araştırmaya göre, günümüz insanı 1950’lerde yaşayan insanlara kıyasla ortalama 20 yıl daha uzun yaşıyor. Ancak buna karşın, gençler ve riskli davranışlarda bulunan bireyler arasında ölüm oranı belirgin biçimde artmış durumda.
Araştırma, 204 ülke ve bölgeden elde edilen verilerle hazırlandı ve dünyanın önde gelen tıp dergilerinden The Lancet’te yayımlandı. Bulgulara göre, genel ölüm oranı yaşlı nüfus içinde düşerken, genç yaş grubunda yükseliş gözlendi.
2023 itibarıyla dünya genelinde kadınların ortalama yaşam süresi 76,3 yıl, erkeklerin ise 71,5 yıl olarak ölçüldü.
Covid-19’un etkisi azaldı, kalp ve beyin hastalıkları yeniden ilk sırada
Araştırmaya göre, 2021 yılında ölüm nedenleri arasında Covid-19 birinci sırada yer alırken, 2024 itibarıyla 20. sıraya geriledi.
Buna karşın kalp hastalıkları ve inme (beyin felci) yeniden en yaygın ölüm nedenleri arasına girdi.
IHME verilerine göre, bulaşıcı hastalıklardan kaynaklanan ölümler son yıllarda belirgin biçimde azalırken, bulaşıcı olmayan kronik hastalıklar (örneğin kalp, şeker, Alzheimer, böbrek yetmezliği gibi) artık dünya genelindeki ölümlerin üçte ikisini oluşturuyor.
Kronik hastalıklar yükselişte
1990 yılından bu yana kalp ve damar hastalıklarından ölümler azalsa da, diyabet, Alzheimer ve kronik böbrek hastalıkları gibi uzun süreli hastalıklar ciddi oranda arttı.
Araştırmayı yöneten Prof. Dr. Christopher Murray, bu durumu şöyle değerlendirdi:
“Dünyada hızla yaşlanan nüfus, sağlık sistemleri için yeni bir meydan okuma oluşturuyor. Yaşam süresi uzasa da, kronik hastalıkların yükü artıyor.”
Önlenebilir nedenler ölümlerin yarısını oluşturuyor
Rapor, günümüzde görülen hastalık ve ölümlerin yaklaşık yarısının önlenebilir olduğunu ortaya koyuyor. En önemli risk faktörleri arasında;
Yüksek tansiyon,
Sigara kullanımı,
Yüksek kolesterol,
Obezite,
Diyabet, bulunuyor.
Ayrıca hava kirliliği, endüstriyel kimyasallar ve iklim değişikliğine bağlı çevresel etkiler de küresel sağlık risklerini artırıyor.
Yeni doğanlar açısından ise yetersiz beslenme ve anne sağlığı sorunları, özellikle düşük gelirli bölgelerde hâlâ ölüm oranlarını yükseltiyor.
Gençlerde intihar ve kazalar öne çıkıyor
Araştırma, son 10 yılda 20–39 yaş arası bireyler arasında ölüm oranının belirgin şekilde arttığını ortaya koydu.
Bu artış, özellikle Kuzey Amerika ülkelerinde, uyuşturucu kullanımı, intihar ve şiddet olaylarıyla ilişkilendiriliyor.
Benzer şekilde, Afrika’nın Sahra Altı bölgesinde bulaşıcı hastalıklar; Avrupa ve Karayipler’de ise trafik kazaları genç ölümlerinde başlıca neden olarak öne çıkıyor.
5–14 yaş grubunda ise demir eksikliği, kirli su ve kötü beslenme hâlâ başlıca ölüm nedenleri arasında.
Zengin ve yoksul ülkeler arasındaki fark büyüyor
Araştırmaya göre, yüksek gelirli ülkelerde ortalama yaşam süresi 83 yıl iken, yoksul bölgelerde, özellikle Afrika’nın güneyinde 62 yıl civarında seyrediyor.
Uzmanlar, bu farkın sağlık hizmetlerine erişim, beslenme, eğitim ve sosyoekonomik koşullar arasındaki derin eşitsizliklerden kaynaklandığını belirtiyor.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın