نازم دەباغ: سەردانی نێچیرڤان بارزانی بۆ تاران قۆناخێکی نوێ لە پەیوەندییەکان دروستدەکات

06-05-2024
هیدایەت جان
نازم دەباغ، نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران
نازم دەباغ، نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران
A+ A-

رووداو دیجیتاڵ

نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە ئێران سەردانەکەی سەرۆکی هەرێمی کوردستان بۆ تاران بە خاڵی وەرچەرخان لە پەیوەندییەکانی کۆماری ئیسلامیی ئێران و هەرێمی کوردستان ناودەبات و دەشڵێت: "هیوایەکی گەورە لای توێژی سیاسی، سەربازی و ئەمنیی ئێرانی هەیە کە ئەم سەردانەی نێچیرڤان بارزانی دەبێتە هۆکارێک بۆ لابەلاکردنی کێشەکان و بەرەوپێشچوونی زیاتر".
 
رۆژی دووشەممە، 6ـی ئایاری 2024، نازم دەباغ، نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران لە هەڤپەییڤینێکدا لەگەڵ سەنگەر عەبدولڕەحمان، نێردراوی تۆڕی میدیایی رووداو بۆ ئێران، وردەکاریی سەردان و کۆبوونەوەکانی سەرۆکی هەرێمی کوردستانی بۆ ئێران خستەڕوو و گوتی: "لە کۆبوونەوەکاندا گفتوگۆ لەبارەی پرسە ئەمنی، سیاسی و ئابوورییەکان کرا".
 
دەقی هەڤپەیڤینەکەی رووداو لەگەڵ نازم دەباغ، نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران:
  
رووداو: کۆبوونەوە و سەردانەکانی ئەمڕۆی سەرۆکی هەرێمی کوردستان و شاندی یاوەری چۆن بوون؟ ئەو دۆسیانە چی بوون کە گفتوگۆیان لەبارەوە کرا؟
 
نازم دەباغ: وەکو هەمیشە لە کاتێکدا کە شاندێکی حکومەتی هەرێمی کوردستان هاتبێتە تاران، بەتایبەتیش کە وەزارەتی دەرەوەی ئێران نێچیرڤان بارزانی بانگهێشت کردبێت، لە تاران گەرموگوڕیی و تێگەیشتنی زیاتر هاتووەتە کایەوە بۆ پێداچوونەوە بە پەیوەندییەکانی رابردوو و باشکردن و بەرەوپێشبردنی پەیوەندییەکان.
 
وەفدەکەی هەرێمی کوردستان، وەفدی پێکهاتەی حکومەتی هەرێمی کوردستانە، واتا دەکرێت لە دەرەوەی سیاسەتی حیزبییانە، بە بۆچوونێکی کوردانە و لەپێناو پاراستنی حکومەتی هەرێمی کوردستان و کیانی هەرێمی کوردستان قسە بکرێت. ئەوەی من لە دیدارەکاندا تێبینیم کرد، لە هەموویاندا زۆر بە وردی دەست لەسەر کێشەکان دانرا.
 
رووداو: کێشەکان چین کە بە وردی دەستیان لەسەر دانراوە؟
 
نازم دەباغ: لە چوارچێوەیەکی گشتیدا بابەتی ئەمنی، ئابووری و سیاسین.
 
رووداو: با یەک بە یەک باسیان بکەین، لە بابەتی ئەمنیدا هەرێمی کوردستان چی دەوێت و ئێران چ داخوازییەکی هەیە، چۆن باسی ئەم بابەتە کرا؟
 
نازم دەباغ: ئەوەی بیڵێم دەبێتە گوتنەوەی قسە کۆنەکان، بەڵام ئەو هۆکارانەی دەبنە هۆی تێکدان یان دروستکردنی نائەمنی لە وڵاتی ئێرانە لەلایەن کەسانێک لە هەرێمی کوردستان، کە ئەوە بۆ ئێرانییەکان گرنگە و پێداگریشیان لەسەر کردووەتەوە. هەروەها بوونی کەسانێک کە لەنێو هەرێمی کوردستانەوە ناڕاستەوخۆ هۆکارن بۆ دروستکردنی ئەم کێشانە، بۆ ئەوەش سەرۆکی هەرێمی کوردستان زۆر بە وریایی و وردبینییەوە پەنجەی خستە سەر کێشەکان و دووپاتیکردەوە کە ئێمە دەبێ وەکو یەک ماڵ و یەک تیم ئەو بابەتانە لە کاتی خۆیدا لەگەڵ یەکدی باس بکەین، نەک لەپڕ رووداوێک رووبدات و ئینجا بڵێین بۆ؟ لەسەر ئەم بابەتە هەموویان یەکڕا بوون بۆ ئەوەی لە پرسی ئەمنی و ئاسایشدا هاوکار بن و کۆمیتەی هاوبەش هەبێت.
 
رووداو: واتا کۆمیتەی هاوبەشی ئەمنی لە نێوان هەرێمی کوردستان و کۆماری ئیسلامیی ئێران دروستدەکرێت؟
 
نازم دەباغ: لە نێوان ئێران و هەرێمی کوردستان و بەغدا، چونکە دەبێ بیرمان نەچێت کە ئێستا زیاتر بابەتەکان لە چوارچێوەی عێراق باسدەکرێن، چونکە وەزیری ناوخۆی هەرێمی کوردستان ئەندامە لە شاندەکەی بەغدا.
 
رووداو: لە شاندەکە ئەندامە و هاوکات ئەندامیشە لە کۆمیتە هاوبەشەکەی نێوان ئێران و عێراق؟
 
نازم دەباغ: بەڵێ، ئەندامە لەو کۆمیتەیە. بوونیشی لەم شاندەدا رۆڵی خۆی هەبوو بۆ ئەوەی تەنیا وەکو شاندێکی سیاسی نەهاتوون، بەڵکو وەکو شاندێکی سیاسی و ئەمنی و ئاسایش هاتوون. هاوکات دووپات لەوەشکرایەوە کە ئێمە ئەگەر بمانەوێت زیاتر گەشە بە پەیوەندییەکانمان بدەین، کە کارتێکەری لەسەر ئەمن و ئاسایشیش هەیە، دەبێت بواری بازرگانی و ئابووریشمان بەهێز بکەین، چونکە چالاکیی بازرگانی، ئەمن و ئاسایشی هەردوولای پێویستە.
 
رووداو: لە بواری بازرگانیدا چی؟
 
نازم دەباغ: بۆ بازرگانیش دەبێ ئەو پەیوەندییە رەنگدانەوەی لەسەر بێت، وەکو چۆن لە پێشوودا بازرگانی و کۆمیسیۆنی هاوبەشمان هەبوو بۆ گەشەپێدانی سەرمایەگوزاری و بازرگانی، دەبێ ئەمە چالاکتر بکرێت. وەکو باسم کرد، چالاککردنی بواری ئابووری و بازرگانی، ئاسایشی دەوێت. سنوور ئارامی دەوێت، کەواتە لەم رێگەیەوە ئاسانتر ئاسایش دروستدەبێت.
 
رووداو: ئەمڕۆ میدیاکانی ئێران و چاودێرانی سیاسی ئەو وڵاتە زۆر بە گرنگییەوە باس لە سەردانەکە دەکەن و دەڵێن سەردانێکە بە ئاراستەی باشکردنی پەیوەندییەکان و خستنە سەر رێگەی پەیوەندییەکانی نێوان هەردوولا، سەردانەکە ئەو لێکدانەوانەی لێ بەرهەمدێت؟ واتا دەتوانین پەیوەندییەکانی هەولێر و تاران بکەین بە دوو قۆناخی پێش سەردانەکەی نێچیرڤان بارزانی و قۆناخی دوای سەردانەکەی نێچیرڤان بارزانی؟
 
نازم دەباغ: بە دڵنیاییەوە دەکرێت. بۆچی؟ چونکە پرسیارەکەت وەڵامێکی تێدایە، واتا لەکاتێکدا ئەگەر کێشە نەبووە بۆچی هاتووین؟ ئەگەر کێشە نەبوو بۆچی باسمان لە چارەسەر کرد؟ بۆیە ئەو کەسەی کە دێت و رۆڵ دەبینێت لە چارەسەرکردنی کێشەکان، بە دڵنیاییەوە گۆڕانکاری لە رابردووەکە دەکات، واتا لە رابردووی باشەوە بۆ باشتر و لە خراپەکەش بۆ لەنێوبردنی، بۆیە ئەوەی لە لێکدانەوە و رۆژنامەکان باسدەکرێت، ئەگەر سەرنج بدەی ئاماژە ناکات کە وەکو جاران گەشە بە بەردەوامی پەیوەندییەکان دەدرێت، بەڵکو دەڵێن قۆناخێکی نوێ بۆ چارەسەرکردنی کێشەکانە. واتا ئومێدێکی گەورە لای توێژی سیاسی، سەربازی و ئەمنی ئێرانی هەیە کە ئەم سەردانەی نێچیرڤان بارزانی دەبێتە هۆکارێک بۆ لابەلاکردنی کێشەکان و بەرەوپێشچوونی زیاتر.
 
رووداو: ئێوە نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستانن لە تاران، ئەو گرنگییە بە هەموو سەرۆکێک دەدرێت لەڕووی میدیایی و سیاسی و دیپلۆماسییەوە؟ ئەمڕۆ پرسیارم کرد، کەم جار هەیە وەکو ئەو سەردانەی نێچیرڤان بارزانی هەموو میدیاکانی ئێران باسی سەردانی سەرۆکێک بەم شێوەیە بکەن؟
 
نازم دەباغ: هەر کەسە و لە قۆناخی خۆی و هەر کەسێکیش لە ئاستی بەرپرسیاریەتی و پێگەی کاریزمایی خۆی لە سیاسەتدا گرنگی پێدەدرێت. ئەمڕۆ نێچیرڤان بارزانی وەکو کەسایەتییەکی میانڕۆ و پیاوێکی سیاسەتمەدار و دەوڵەتمەدارە، وای دەبینم کە لەبەر چاوی بەرپرسانی کۆماری ئیسلامیی ئێران، هاتنی ئەو بە کردار قۆناخێکی نوێ دروستدەکات، بەڵام بە دڵنیاییشەوە چەپڵە بە دەستێک لێنادرێت.

 

 

کۆمێنتەکان

وەک میوان کۆمێنتێك بنووسە یان وەرە ژوورەوە و هه‌موو خزمەتگوزارییەکان به‌كاربێنه‌

کۆمێنتێک دابنێ

داواکراوە
داواکراوە
 

دوایین هەواڵەکان

دەقی هەڤپەیڤینی رووداو لەگەڵ پرۆفیسۆر د. گرەیەم بارکەر

گرەیەم بارکەر بۆ رووداو: لە شانەدەردا دۆزیمانەوە نیاندەرتاڵەکان بە ئاگر چێشتیان لێناوە و پێکەوە نانیان خواردووە

پرۆفیسۆر د. گرەیەم بارکەر، سەرۆکی تیمی شوێنەوارناسی لە ئەشکەوتی شانەدەر، بە تۆڕی میدیایی رووداوی راگەیاند کە دۆزینەوەی کەلەسەری ژنێکی نیاندەرتاڵ لە ساڵی 2018دا (شانەدەر زێد) زۆر گرنگە بۆ کوردستان، ئەو بەڵگەفیلمەی لەلایەن بی بی سیی بەریتانی بەرهەمهێنراو لە نێتفلێکس دا بڵاوکرایەوە "وای لە کورد کرد گرنگی کەلەپوورە دەوڵەمەندەکەی بۆ دەربکەوێت. کورد ئەویان وەک دایکی خۆیان داناوە. ئەوە شتێکی سەرنجڕاکێشە کە ببینی چۆن (شانەدەر زێد) و نیاندەرتاڵ بوونەتە بەشێک لە ناسنامەی کورد. پێموایە ئەوە بەشی یەکەمە، چونکە مانای وایە کورد بۆی دەردەکەوێت کە نەک تەنیا (شانەدەر زێد)، بەڵکو ئەشکەوتی شانەدەریش چەندە گرنگە". پرۆفیسۆر د. گرەیەم بارکەر دەڵێ پێویستە کەیسێک لەسەر ئەشکەوتی شانەدەر ئامادەبکرێت " بۆ یونسکۆ تاوەکو ئەشکەوتەکە ببێتە شوێنێکی کەلەپووریی جیهانی".