سوپای ئیسرائیل لەسەر نەخشە ناوچەی پیشەسازیی سفیدروود لە نزیکی گوندی کڵاش تاڵەشان لە تاران دیاریکردووە و داوا لە دانیشتووانی ئەو ناوچەیە دەکات کە چۆڵی بکەن.

 

سوپای ئیسرائیل باسی لەوەکردووە کە ئەو ناوچەیە ژێرخانی سەربازیی ئێرانە و دەیکەنە ئامانج

 

 

حووسییەکانی یەمەن کە لەلایەن ئێرانەوە پشتیوانی دەکرێن، رۆژی یەکشەممە رایانگەیاند، لە کاتێکدا ئیسرائیل کەوتووەتە بەر هێرشی مووشەکیی ئێران، ئەوانیش چەندین مووشەکیان ئاراستەی ئەو وڵاتە کردووە.

 

حووسییەکان لە راگەیێندراوێکدا گوتیان، ئۆپەراسیۆنێکی سەربازییان ئەنجامداوە کە "ئامانجە هەستیارەکانی دووژمنی ئیسرائیلی" لە نێوەڕاستی ئەو وڵاتە کردووەتە ئامانج.

 

ئەو گرووپە، کە ناوچەیەکی بەرفراوانی یەمەنی بەدەستەوەیە، بە سەنعای پایتەختیشەوە، رایگەیاند، ئیسرائیلی "لە 24 کاژێری رابردوودا" چەند جارێک بە "ژمارەیەک مووشەکی بالیستی" کردووەتە ئامانج.

 

حووسییەکان ئاماژە بەوەش دەکەن، هێرشەکانیان "هاوکات بوون لەگەڵ ئەو ئۆپەراسیۆنانەی لەلایەن سوپای ئێرانەوە ئەنجامدراون."

 

هێزە یەمەنییەکە دوای دەستپێکردنی جەنگی غەززە لە تشرینی یەکەمی 2023، دەستی بە هێرشی مووشەکی و درۆنی بۆسەر ئیسرائیل و ئامانجە پەیوەندیدارەکان بە ئیسرائیل کرد.

 

ئیسرائیل لە دوو مانگی رابردوودا چەندین هێرشی کردووەتە سەر ناوچەکانی ژێر کۆنترۆڵی حووسییەکان لە یەمەن، لەنێویاندا بەندەرەکان و فڕۆکەخانەی سەنعا.

 

 

سەرۆکی لیژنەی ئاسایشی نیشتمانیی پەرلەمانی ئێران لەبارەی هێرشە مووشەکییەکانی وڵاتەکەی بۆسەر ئیسرائیل دەڵێت، "هێرشەکان بەهێزتر و فراوانتر دەبن." ئاماژە بەوەش دەکات، "ئۆپەراسیۆنەکانمان تاوەکو لەنێوچوونی رژێمی زایۆنی بەردەوام دەبن."

 

بەرەبەیانیی ئەمڕۆ یەکشەممە 15-06-2025 ئیبراهیم عەزیزی، سەرۆکی لیژنەی ئاسایشی نیشتمانیی پەرلەمانی ئێران، سەبارەت بە زنجیرە نوێیەکانی هێرشی مووشەکیی وڵاتەکەی بۆسەر ئیسرائیل رایگەیاند، "ئۆپەراسیۆنی (بەڵێنی راست 3) تاوەکو لەنێوچوونی رژێمی زایۆنی بەردەوام دەبێت."

 

ئیبراهیم عەزیزی ئاماژەی بە فەرمانەکەی عەلی خامنەیی، رێبەری باڵای ئێران کرد بۆ هێرشکردنە سەر ئیسرائیل و گوتی، "هێرشەکان فراوانتر، کوشندەتر، گشتگیرتر و وێرانکەرتر دەبن."

 

قسەکانی سەرۆکی لیژنەی ئاسایشی نیشتمانیی پەرلەمانی ئێران لە کاتێکدان، لە بەرەبەیانیی هەینی 13-06-2025ـەوە، جەنگی راستەوخۆی نێوان وڵاتەکەی و ئیسرائیل دەستیپێکردووە.

 

بەرەبەیانی رۆژی هەینی 13ی حوزەیران ئیسرائیل هێرشی کردە سەر چەند بنکەیەکی سەربازی و ئەتۆمیی ئێران، کە لە ئەنجامدا ژمارەیەک فەرماندەی سەربازی و زانای ئەتۆمی کوژران.

 

هاوکات ئێران ئۆپەراسیۆنی (بەڵێنی راست 3)ی دژی ئیسرائیل راگەیاند و بە چەندین قۆناخ، بە دەیان مووشەکی بالیستی و درۆن، هێرشی پێچەوانەی کردە سەر ئیسرائیل.

 

تاوەکو ئێستاش پێکدادان لەنێوان ئەو دوو وڵاتە بەردەوامە و بەرەبەیانیی ئەمڕۆ یەکشەممە، جیا لە هێرشە مووشەکییەکانی ئێران بۆسەر ئیسرائیل، دەنگی تەقینەوەی بەهێز لە چەند شارێکی ئێران، بەتایبەتی تارانی پایتەخت، بیستران.

 

 

 

بەگوێرەی راگەیێندراوەکە، رەجەب تەیب ئەردۆغان بە شازادەی جێنشینی سعودیەی گوتووە: "ئیسرائیل کە حکومەتەکەی لە ژێر دەسەڵاتی نەتەنیاهووە، گەورەترین هەڕەشەیە بۆ سەر ناوچەکە و بەم هێرشەی بۆ سەر ئێران جارێکی دیکە ئەمەی نیشان دایەوە، پێویستە ئیسرائیل بوەستێنرێت".

 

ئەردۆغان هەروەها ناڕاستەوخۆ بێدەنگیی کۆمەڵگەی نێودەوڵەتیی بەرامبەر هەنگاوەکانی ئیسرائیل بە هۆکاری ئەمە زانیوە و گوتوویەتی: "لەکاتێکدا هەوڵی دۆزینەوە رێگەیەکی ئاشتی لە نێوان ئەمریکا و ئێران دەدرێت، هێرشی ئیسرائیل بۆ سەر ئێران تەنیا بۆ لەباربردنی ئەو هەوڵانەی ئاشتییە. ئیسرائیل بە شێوەیەکی نابەرپرسانە مەترسی بۆ ئاسایش و ئارامیی ناوچەکە دروست دەکات".

 

ئەردۆغان هەروەها لە پەیوەندییەکی دیکەدا لەگەڵ شاعەبدوڵڵا قسەی کردووە و گوتوویەتی: "نابێت ناوچەکەمان ببێتە جێگەی قەیرانێکی نوێ. چارەسەرکردنی کێشەی ئەتۆم تەنیا بە دانوستاندن و دیالۆگ لە ئاستی نێودەوڵەتی دەبێت".

 

سەرۆککۆماری تورکیا هەروەها بە شاعەبدوڵڵای راگەیاندووە، نابێت رێگە بدەن لەڕێی ئەو هێرشانەوە دۆزی فەڵەستین لەبیربکرێت.

 

 

رۆژی شەممە، 14ی حوزەیرانی 2025، وەزارەتی دەرەوەی چین بڵاویکردەوە، وانگ یی، وەزیری دەرەوەی چین بەجیا لەگەڵ عەباس عێراقچی، وەزیری دەرەوەی ئێران و گیدعون ساعر، وەزیری دەرەوەی ئیسرائیل بە تەلەفۆن قسەی کرد. 

 

وەزیری دەرەوەی چین بە هاوتا ئێرانیەکەی گوت، "پاڵپشتی تاران لە بەرگریکردن لە مافە شەرعییەکانی و بەرژەوەندییەکانی دەکات". هەروەها بە هاوتا ئیسرائیلیەکەشی راگەیاند، "دژایەتی هێرشی سەربازی بۆ سەر ئێران دەکەین". 

 

یی بە عێراقچی راگەیاند، سەرکۆنەی هێرشەکەی ئیسرائیل دەکەن و ئەوەی روویداوە پێشێلکارییە بەرامبەر یاسا نێودەوڵەتییەکان و بڕیارنامەی نەتەوە یەکگرتووەکان. لە بەرامبەردا وەزیری دەرەوەی ئێران داوای هەڵوێستی یەکگرتوی لە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بۆ راگرتنی هێرشەکانی ئیسرائیل کرد. 

 

 

بەهرام سەرمەست، بە میدیای فەرمیی ئێرانی راگەیاند، "دوای دەستدرێژییە ئاشکراکەی رژێمی زایۆنی بۆ سەر خاکی وڵاتەکەمان، تاوەکو ئێستا 19 شوێن لە سنووری پارێزگاکە کراونەتە ئامانج."

 

ئەو شوێنانەی لە پارێزگاکە کراونەتە ئامانج، 12 شوێن لە دەوروبەری شاری تەورێزە "کە ناوەندە سەربازی و مەدەنییەکانیش دەگرێتەوە"، دوو  شوێن لە هەر یەک لە شارەکانی بستان ئاباد و شەبستەر و یەک شوێنیش لە شارەکانی ئازەرشەهر، مەراغە و تورکمانچای.

 

بە گوتەی پارێزگار، لە هێرشەکاندا تاوەکو ئێستا 31 کەس کوژران کە 30 کەسیان سەرباز و کەسێکی دیکەیان کارمەندی مانگی سووری ئێرانی بووە، هاوکات 55 کەسیش بریندار بوون.

 

تەورێز کە بە فارسی پێی دەگوترێ تەبریز، دووەم گەورە شاری ئازەری زمان و شەشەم شاری گەورەی ئێرانە، ناوەندی پارێزگای ئازەربایجانی رۆژھەڵاتی وڵاتەکەیە.

 

 

رۆژی شەممە، 14ی حوزەیرانی 2025، دۆناڵد ترەمپ و ڤلادیمیر پووتین بە تەلەفۆن قسەیان کرد. یوری ئوشاکۆڤ، یاریدەدەری سەرۆکی رووسیا بە میدیای وڵاتەکەی راگەیاند، "پەیوەندییە تەلەفۆنییەکە 50 خولەکی خایاند". گوتیشی، پووتین سەرکۆنەی هێرشی سەربازی ئیسرائیلی بۆ سەر ئێران کرد. 

 

یاریدەدەری سەرۆکی رووسیا ئاماژەی بەوەش کرد، "سەرۆکی ئەمریکا دۆخی رۆژهەڵاتی نێوەڕاستی بە مەترسیدار وەسفکرد" و پووتین "ئامادەیی خۆی بۆ نێوەندگیریی ئێران و ئیسرائیل پیشاندا". 

 

دوێنێ، ئیسرائیل بە 200 فڕۆکە و ژمارەیەک درۆن دەستی بە هێرشەکانی بۆ سەر ئێران کرد، دواتر ئێران دەستی بە وەڵامدانەوە کرد و ئیسرائیلی مووشەکباران کرد. ئەمڕۆش هەردوولا هەڕەشەی هێرش و وەڵامدانەوەی تووندیان لەیەکدی کرد. 

 

یاریدەدەری سەرۆکی رووسیا جەختی لەوەش کردەوە، پووتین "ئاماژەی بە گەڕانەوە بۆ دانوستاندن سەبارەت بە پرسی ئەتۆمی ئێران کرد". 

 

دوێنێ، ئیسرائیل بە 200 فرۆکە و ژمارەیەک درۆن دەستی بە هێرشەکانی بۆ سەر ئێران کرد، دواتر ئێران دەستی بە وەڵامدانەوە کرد و ئیسرائیلی مووشەکباران کرد. ئەمڕۆش هەردوولا هەڕەشەی هێرش و وەڵامدانەوەی تووندیان لەیەکدی کرد. 

 

بە گوێرەی گوتەکانی یاریدەدەری سەرۆکی رووسیا، "پووتین ئامادەیی خۆی بۆ بەردەوامیدان بە گفتوگۆکان بۆ جەنگی ئۆکراینا پیشاندا. هەروەها، "هەردوولا ئاماژەیان بە پەیوەندیی ئەرێنیی نێوانیان کرد".

 

 

نەتەنیاهوو دەشڵێت، "پێداگرین لەسەر ئەوەی سەرکەوتن بەدەستبهێنین".

 

 

رۆژی شەممە، 14ـی حوزەیرانی 2025، ئیفی دێفرین، گوتەبێژی سوپای ئیسرائیل لە راگەیێندراوێکدا گوتی: "ئێمە سەربەستیی جووڵەی ئاسمانیمان لە رۆژئاوای ئێرانەوە تاوەکو دەگاتە تاران فەراهەم کردووە."

 

گوتەبێژەکەی سوپا دەڵێت، "تاران چی دیکە پارێزراو نییە" و گوتیشی، سوپا شەوی رابردوو "هێرشێکی بەرفراوانی بە بەشداریی زیاتر لە 70 فڕۆکەی جەنگی ئەنجام دا و ئامانجەکانی لە تاران کردە ئامانج."

 

ئیفی دێفرین جەختی لە بەردەوامی هێرشەکان کردەوە و گوتی، ئێستا فڕۆکە جەنگییەکانیان خەریکی بۆردوومانکردنی ژمارەیەک پێگەی نێو ئێرانن. 

 

میدیای فەرمیی ئێران بڵاویکردەوە کە سەرۆککۆماری ئێران و سەرۆکوەزیرانی پاکستان بە تەلەفۆن قسەیان کردووە. 

 

مەسعود پزیشکیان، سەرۆککۆماری ئێران رایگەیاندووە، بە بەردەوامی دەستدرێژی، رژێمی زایۆنی رووبەڕووی وەڵامێکی بەهێزتری ئێران دەبێتەوە. هەروەها گوتوویەتی، "رژێمی زایۆنی" بە پاڵپشتیی ئەمریکا و وڵاتانی رۆژئاوا پێشێلی یاسای نێودەوڵەتی دەکات.

 

شاباز شەریف، سەرۆکوەزیرانی پاکستانیش رایگەیاندووە، حکومەت و گەلی پاکستان پاڵپشتیی کۆماری ئیسلامیی ئێران دەکەن. 

 

باسی لەوەشکردووە، دەستدرێژیی "رژێمی زایۆنی" دژی یاسای نێودەوڵەتییە و سەرکۆنەی دەکەن.

 

 

 

 

فڕۆکەخانەی بێن گوریۆن لە تەلئەڤیڤ بەڕووی هەموو گەشتەکاندا داخراوە و کاتی کردنەوەی فڕۆکەخانەکەش نازانرێت. میدیاکانی ئیسرائیل باس لەوە دەکەن کە فڕۆکە مەدەنییەکانی وڵاتەکە گوێزراونەتەوە بۆ قوبرس، یۆنان و ئەمریکا لەپێناو پاراستنیان لە هێرشی ئێران.

 

رۆژنامەی (تایمز ئۆڤ ئیسرائیل) ئاماژەی بەوە کردووە، سێ لە هێڵە ئاسمانییە سەرەکییەکانی ئیسرائیل فڕۆکەکانیان گواستووەتەوە بۆ وڵاتانی دیکە و هەموو گەشتە نێودەوڵەتییەکان وەستاون.

 

بەهۆی دەستپێکردنی شەڕی نێوان ئێران و ئیسرائیل، کە بەرەبەیانی رۆژی هەینی 13ی حوزەیران بە هێرشی سەدان فڕۆکە و درۆنی جەنگیی سوپای ئیسرائیل بۆسەر ئێران دەستیپێکرد، هەموو هێڵە ئاسمانییەکانی جیهان گەشتەکانیان بۆ ئیسرائیل راگرت، دیاریش نییە کە گەشتەکان کەی دەستپێدەکەنەوە.

 

جگە لە ئیسرائیل، هەریەکە لە ئێران، عێراق، ئوردن، سووریا و لوبنان دوێنێ ئاسمانی وڵاتەکانیان بەڕووی فڕۆکەی مەدەنیدا داخست، ئەمڕۆ هەریەکە لە سووریا، لوبنان و ئوردن رایانگەیاند کە ئاسمانی وڵاتەکانیان بەڕووی فڕۆکەی مەدەنیدا کردووەتەوە، بەڵام عێراق هێشتا بڕیاری نەداوە.

 

رۆژنامەی مەعاریف-ی ئیسرائیلی دەڵێت، سەرجەم فڕۆکە مەدەنییەکانی هێڵە ئاسمانییەکانی ئیسرائیل لەپێناو سەلامەتییان، گوێزراونەتەوە بۆ قوبرس، یۆنان و ئەمریکا.

 

بە پشتبەستن بە بەرپرسان، کەناڵ 12ی ئیسرائیلی رایگەیاندووە، پێشبینی دەکرێت کە فڕۆکەخانەی بێن گوریۆن بۆ ماوەی 3 - 4 رۆژ بە داخراوی بمێنێتەوە، بەڵام بەرپرسانی فڕۆکەخانەکانی ئیسرائیل رەتیان کردووەتەوە کە کاتی کردنەوەی فڕۆکەخانەکە دیاریکراو بێت.

 

بەپێی یۆرۆکۆنترۆڵ، دەستپێکردنی شەڕەکە و داخرانی ئاسمانی چەندین وڵاتی ناوچەکە بەڕووی فڕۆکەی مەدەنی، رۆژی هەینی کاریگەریی لەسەر نزیکەی 1800 گەشتی ئاسمانی لە ئەورووپاوە و بۆ ئەورووپا هەبووە، کە 650 لەو ژمارە لە گەشت هەڵوەشاونەتەوە.

 

 

بەرپرسێکی باڵای ئەمنیی عێراق دەڵێت، بەغدا داوای لە تاران کردووە بەرژەوەندییەکانی ئەمریکا لەسەر خاکی وڵاتەکەی نەکاتە ئامانج، ئەوەش لەکاتێکدایە ئیسرائیلی هاوپەیمانی واشنتن و ئێران لە جەنگدان. 

 

حکومەتی عێراق هاوپەیمانێکی نزیکی ئێرانە و هاوبەشێکی ستراتیژیی ئەمریکایشە. ئەمریکا نزیکەی 2500 سەربازی لە چوارچێوەی هاوپەیمانیی نێودەوڵەتی دژی داعش لە عێراق هەیە.

 

بەرپرسە باڵا ئەمنییەکەی عێراق بە ئاژانسی فرانس پرێسی راگەیاند، حکومەتی عێراق لە ترسی ئەوەی نەچێتە نێو ئەو جەنگەی ناوچەکەی گرتووەتەوە، داوای لە تاران کردووە هێرش نەکاتە سەر هیچ شوێنێکی خاکەکەی.

 

بەرپرسەکە کە بەهۆی هەستیاریی بابەتەکەوە نەیویست ناوی ئاشکرا بکرێت، گوتی: "داواکارییەکە پێشکێش کراوە. ئەوانیش بەڵێنی ئەرێنییان پێداوین".

 

بەرپرسەکە هەروەها گوتی، تاران لە داواکارییەکەی بەغدا تێگەیشتووە.

 

پێش گرژییەکانی ئێستا، کە بەرەبەیانیی رۆژی هەینی بە زنجیرەیەک هێرشی ئیسرائیل بۆ سەر بنکە سەربازی و ئەتۆمییەکانی ئێران دەستیپێکرد، تاران هەڕەشەی کردبوو کە لە ئەگەری دروستبوونی شەڕ بەهۆی شکستهێنانی ئەگەریی دانوستاندنە ئەتۆمییەکان لەگەڵ واشنتن، هێرش دەکاتە سەر ئەو بنکە سەربازییانەی هێزەکانی ئەمریکایان لێیە لە ناوچەکە.

 

بە درێژایی جەنگی غەززە، کە لە تشرینی یەکەمی 2023ەوە دەستیپێکردووە و ئیسرائیلی رووبەڕووی حەماسی گرووپی فەلەستینی کردووەتەوە، گرووپە چەکدارە نزیکەکان لە تاران دەیان هێرشی مووشەکی و درۆنییان کردووەتە سەر هێزەکانی ئەمریکا لە عێراق و سووریای دراوسێی.

 

پێش دەستپێکردنی زنجیرە هێرشەکان، رۆژی چوارشەممە ئەمریکا رایگەیاند، کارمەندانی باڵیۆزخانەکەی لە بەغدا و کۆنسووڵخانەکەی لە هەولێر کەم دەکاتەوە.

 

رۆژی هەینی، چەندین گرووپی نزیک لە ئێران لە عێراق داوایان کرد پرۆسەی دەرچوونی هێزەکانی ئەمریکا لە وڵاتەکە خێراتر بکرێت.

 

 

 

وەزیری دەرەوەی ئێران و بەرپرسی سیاسەتی دەرەوەی یەکێتی ئەورووپا باسیان لە دانوستاندنەکانی نێوان تاران و واشنتن و جەنگی نێوان ئیسرائیل و ئێران کرد. عێراق چی دەڵێت، هیچ مانایەکی بۆ نەماوەتەوە.

 

بە گوێرەی راگەیێندراوی وەزارەتی دەرەوەی ئێران، عەباس عێراقچی و کایە کاڵاس بە تەلەفۆن قسەیان کردووە. 

 

بەشێکی سەرەکی پەیوەندییەکە لەبارەی دانوستاندنی بڕیارلێدراوی رۆژی یەکشەممەی نێوان ئەمریکا و ئێرانە کە بڕیارە لە عومان بەڕێوەبچێت و تاوەکو ئێستا چارەنووسی دیار نییە، ئەوەش بەهۆی جەنگی نێوان ئێران و ئیسرائیلەوە. 

 

عێراقچی گوتوویەتی، حکومەت و گەلی ئێران چاوەڕوانییەکی جیدییان لە هەموو ئەو وڵاتانە هەیە کە بانگەشەی پشتگیریکردن لە ئاشتی و سەروەریی یاسا دەکەن، بۆ سەرکۆنەکردنی ئەم کارە تاوانکارییانە و گوشارخستنە سەر رژێمی زایۆنی بۆ راگرتنی دەستدرێژی و یاساشکێنییەکانی.

 

 

ئەبدەیت لە گوتەبێژی سوپای ئیسرائیلەوە گەیشت و دەڵێت، هێرشەکانیان بەردەوامە بۆ سەر ئێران و چەند شەپۆلێکی هێرشیان تەواو کردووە. 

 

بەپێی ئەو گوتەبێژە، زیاتر لە 150 ئامانج و 400 پێگە پێکراون. هەروەها دەڵێت، بە درێژایی شەو، 70 فڕۆکەی شەڕکەر لەسەر ئێران لە ئەرکدابوون و لە 50 ئامانجیان داوە. ئەو دەڵێت، جگە لە فڕۆکەکان، مووشەکیشیان بەکارهێناوە.

 

ئەمە بەرفراوانترین هێرشی ئیسرائیلە لەسەر ئێران تاوەکو ئێستا تۆمارکرابێت. گوتەبێژی سوپای ئیسرائیل دەڵێت، فڕۆکە شەڕکەرەکانیان بۆ ماوەی دوو کاژێر و نیو بەسەر ئاسمانی ئێراندا چالاکییان کردووە. 

 

 

گوتەبێژی حکومەتی ئێران دەڵێت، پێویست بوو سوپای وڵاتەکەی وەڵامی سوپای ئیسرائیل بداتەوە لە بەرامبەر ئەو هێرشەی بەرەبەیانی رۆژی هەینی کردی، "سزادانی زایۆنییەکانیش بەردەوام دەبێت."

 

ئەمڕۆ شەممە 14ی حوزەیرانی 2025 فاتمە مهاجرانی، گوتەبێژی حکومەتی ئێران رایگەیاند، "سزادانی رژێمی زایۆنیستی بۆ زیندووکردنەوەی شانازیی نەتەوەییمان و گەیشتن بە مافە رەواکانی گەلەکەمان بە شێوەیەکی سرووشتی پێویست بوو؛ بۆیە بەگوێرەی فەرمانی فەرماندەی گشتی و بە هاوئاهەنگی لەگەڵ هێزە چەکدارەکان، هەنگاو بۆ سزادانی ئەم دەسەڵاتە گیرایەبەر."

 

مهاجرانی گوتیشی، "پێویست بوو رژێمی زایۆنی سزابدرێت لە بەرامبەر ئەو کردەوە تیرۆریستی و دڕندانەی بەرامبەر وڵاتەکەمان کردی. سزادانی زایۆنییەکان لەو شوێن و کاتانەی پێویستە، بەردەوام دەبێت."

 

لەبارەی بەڕێوەبردنی کارەکانی حکومەت، گوتەبێژەکەی حکومەتی ئێران ئاماژەی بەوە کرد، "حکومەت هەوڵ دەدات کاروباری ئێستای وڵات بە باشترین شێوە و بەبێ کێشە بەڕێوەببات."

 

بەرەبەیانیی رۆژی هەینی 13-06-2025 ئیسرائیل هێرشی کردە سەر ژمارەیەک بنکەی سەربازی و ئەتۆمی لە ئێران و رۆژهەڵاتی کوردستان کە لە ئەنجامدا ژمارەیەک فەرماندەی سەربازی و زانای ئەتۆمیی وڵاتەکە کوژران.

 

ئێران لە وەڵامی هێرشەکەدا ئۆپەراسیۆنێکی دژی ئیسرائیل راگەیاند و شەوی رابردوو چەند جارێک هێرشی مووشەکی کردە سەر ئیسرائیل.

 

باڵیۆزی ئێران لە نەتەوە یەکگرتووەکان شەوی رابردوو لە کۆبوونەوەی ئەنجوومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی رایگەیاند، هێرشەکەی ئیسرائیل بووەتە هۆی ئەوەی 78 کەس بکوژرێن و زیاتر لە 320 کەسی دیکەش بریندار بن کە زۆربەیان هاووڵاتی سڤیل بوون، لەنێویاندا ژن و منداڵ هەبوون. 

 

بە گوتەی بەرپرسانی ئیسرائیل، هێرشی ئێران بۆ سەر ئەو وڵاتە بووەتە هۆی بریندار بوونی لانیکەم 60 کەس.

 

 

ئێران هۆشداری دەداتە ئەمریکا، بەریتانیا و فەرەنسا کە ئەگەر هاوکاریی ئیسرائیل بکەن لە خستنەخوارەوەی مووشەکەکانیان، ئەوا بنکەکانیان لە ناوچەکەدا دەکاتە ئامانج.

 

نوێدەکرێتەوە..

 

 

 

ئێران بە چەندین مووشەک هێرشی کردە سەر ئیسرائیل، ئەوەش دوای ئەوەی لە هێرشێکی بەرفراواندا بۆسەر دامەزراوە ئەتۆمی و سەربازییەکانی، ژمارەیەک ژەنەراڵی باڵا و زانای ئەتۆمیی ئەو وڵاتە کوژران.

 

تیمەکانی فریاکەوتنی ئیسرائیل رایانگەیاند، بەرەبەیانی رۆژی شەممە، بەهۆی کەوتنەخوارەوەی مووشەکێک لە ناوچەیەکی نیشتەجێبوون، دوو کەس کوژراون، ئەوەش لە کاتێکدایە کە هەردوو وڵات سەرەڕای بانگەوازە نێودەوڵەتییەکان بۆ کەمکردنەوەی گرژییەکان، لەسەر هێرشەکانیان بەردەوام بوون.

 

ئێران داوای لە هاووڵاتییانی کرد لە بەرگریکردن لە وڵات یەکبگرن. بنیامین نەتەنیاهوو، سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیلیش هانی خەڵکی ئەو وڵاتەی دا تاوەکو دژی حکومەتەکەیان راپەڕن.

 

بە درێژایی شەو، زەنگی ئاگادارکردنەوە و دەنگی تەقینەوە لە سەرانسەری ئیسرائیل دەبیسترا و زۆرێک لە دانیشتووان لە پەناگەکاندا مانەوە تاوەکو فەرماندەکانی بەرگریی ناوخۆیی هۆشدارییەکانیان هەڵگرت.

 

ئیسرائیل رایگەیاند، لە دوایین هێرشەکاندا دەیان مووشەک لە ئێرانەوە ئاراستە کراون، کە هەندێکیان خراونەتە خوارەوە. وێنەکان لە شاری رامەت گان لە نزیک تەلئەڤیڤ، باڵەخانەی رووخاو، ئۆتۆمبێلی تێکشکاو و شەقامی پڕ لە پاشماوەیان نیشان دا.

 

تیمەکانی فریاگوزاریی ئیسرائیل رایانگەیاند، رۆژی شەممە بەهۆی هێرشێکی مووشەکییەوە بۆسەر ناوچەیەکی نیشتەجێبوون لە دەشتی کەناراوەکان، دوو کەس کوژران و 19ی دیکەش بریندار بوون.

 

سوپای پاسدارانی ئێران رایگەیاند، هێرشیان کردووەتە سەر دەیان ئامانج لە ئیسرائیل.

 

رۆژی هەینی، تیمەکانی ئاگرکوژێنەوەی ئیسرائیل بۆ چەندین کاژێر کاریان کرد بۆ رزگارکردنی ئەو کەسانەی کە لە باڵەخانەیەکی بەرزدا لە تەلئەڤیڤ گیریان خواردبوو.

 

چێن گابیزۆن، یەکێک لە دانیشتووانی باڵەخانەکە، بە ئاژانسی فرانس پرێسی گوت، دوای ئاگادارکردنەوەیەک، بەرەو پەناگەیەکی ژێر زەوی رایکردووە.

 

گابیزۆن گوتی، "دوای چەند خولەکێک، تەنیا گوێمان لە تەقینەوەیەکی زۆر گەورە بوو؛ هەموو شتێک دەلەرییەوە. دووکەڵ، تۆز، هەموو شوێنێکی گرتبووەوە."

 

تیمەکانی فریاگوزاری رایانگەیاند، لە ناوچەی گۆش دان 34 کەس بریندار بوون، لەنێویاندا ژنێک کە دواتر بەهۆی سەختیی برینەکەیەوە گیانی لەدەستدا.

 

 

یەحیئێل لایتەر، باڵیۆزی ئیسرائیل لە ئەمریکا، لە لێدوانێکدا بۆ CNN گوتی، رۆژی هەینی ئێران سێ زنجیرە مووشەکی بالیستیی ئاراستە کردووە، کە کۆی گشتی نزیکەی 150 مووشەک بوون.

 

لایتەر گوتی، "پێشبینی دەکەین ئێرانییەکان، کە خاوەنی نزیکەی 2000 مووشەکی بالیستین، بەردەوام بن لە ئاراستەکردنیان."

 

ئاژانسی فرانس پرێس بڵاویکردەوە، بەرەبەیانیی رۆژی شەممە، ئاگر و دووکەڵێکی چڕ لە فڕۆکەخانەی مێهرئاباد لە تاران بەرز بووەتەوە، هاوکات میدیای ئێران باسی لە تەقینەوەیەک کرد.

 

لە سەرانسەری پایتەختی ئێران دەنگی تەقینەوە دەبیسترا، لە کاتێکدا ئێران سیستمی بەرگریی ئاسمانیی خۆی دژی هێرشەکان کارا کرد.

 

سوپای ئیسرائیل رایگەیاند، لە هێرشەکانی شەودا هێرشیان کردووەتە سەر "سیستمی بەرگریی" ئێران لە ناوچەی تاران.

 

دەیان ئێرانی چوونە سەر شەقامەکان بۆ دەربڕینی خۆشییان بەرامبەر وەڵامدانەوەی سەربازیی وڵاتەکەیان؛ هەندێکیان ئاڵای نیشتمانییان بەرز کردبووەوە و دروشمی دژە ئیسرائیلییان دەگوتەوە.

 

باڵیۆزی ئێران لە نەتەوە یەکگرتووەکان رۆژی هەینی رایگەیاند، لە زنجیرەی یەکەمی هێرشەکانی ئیسرائیلدا 78 کەس کوژراون و 320ی دیکەش بریندار بوون.

 

لە کاتێکدا ترسی فراوانبوونی ململانێکە زیاد دەکات، ئەنتۆنیۆ گۆتێرێز، سکرتێری گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان، داوای لە هەردوولا کرد ئاگربەست بکەن.

 

گۆتێرێز درەنگانی شەوی هەینی لە تۆڕی کۆمەڵایەتیی ئێکس نووسی، "گرژیی بەسە. کاتی وەستانە. دەبێت ئاشتی و دیپلۆماسی زاڵ بێت."

 

 

بەرپرسانی ئەمریکی رایانگەیاند، یارمەتیی ئیسرائیل دەدەن بۆ بەرگریکردن لە هێرشە مووشەکییەکان، هەرچەندە واشنتن جەختی لەوە کردەوە کە هیچ پەیوەندییەکی بە هێرشەکانی ئیسرائیل بۆ سەر ئێرانەوە نییە.

 

نووسینگەی کیەر ستارمەر، سەرۆکوەزیرانی بەریتانیاش رایگەیاند، دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا لە پەیوەندییەکدا لەگەڵ ستارمەر هاوڕا بووە کە "دیالۆگ و دیپلۆماسی" پێویستن بۆ هێورکردنەوەی قەیرانەکە.

 

بەرپرسانی ئەمریکی بەبێ ئەوەی وردەکاریی زیاتر بخەنەڕوو، رایانگەیاند، ترەمپ لەگەڵ سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیلیش قسەی کردووە.

 

هێرشە مووشەکییەکانی ئێران لە وەڵامی هێرشە چڕەکانی رۆژی هەینیی ئیسرائیلدا بوون، کە بووە هۆی کوژرانی چەندین ژەنەڕاڵی باڵای ئێرانی و زۆربەی سەرکردایەتیی باڵای هێزی ئاسمانیی سوپای پاسداران.

 

ئاژانسی هەواڵی تەسنیمی ئێرانی رایگەیاند، شەش زانای ئەتۆمییش لەنێو کوژراوەکاندان.

 

عەلی خامنەیی، رێبەری باڵای کۆماری ئیسلامیی ئێران، لە گوتارێکی تەلەڤیزیۆنیدا بەڵێنی دا ئیسرائیل "وێران بکات."

 

نەتەنیاهوو هانی ئێرانییەکانی دا دژی سەرکردەکانیان راپەڕن و هۆشداریی دا کە هێرشی زیاتر بەڕێوەیە و گوتی، "لە کاتێکدا ئێمە بە ئامانجەکانمان دەگەین، رێگەش بۆ ئێوە خۆش دەکەین تاوەکو ئازادیی خۆتان بەدەست بهێنن."

 

 

ئیسرائیل بنکە ئەتۆمییەکانی ئێرانی بۆردوومان کرد، لەنێویاندا دامەزراوەی سەرەکیی پیتاندنی یۆرانیۆمی ژێرزەوی لە نەتەنز لە نێوەڕاستی ئێران.

 

ئیسرائیل دەڵێت، زیانی بە ئامێرەکانی پیتاندنی یۆرانیۆمی دامەزراوەکە گەیاندووە، بەڵام ئێران رایگەیاند، زۆربەی زیانەکان لەسەر زەوی بوون و هیچ زیانێکی گیانی نەبووە.

 

بێهرووز کەمالوەندی، گوتەبێژی رێکخراوی وزەی ئەتۆمیی ئێران گوتی، "زۆربەی زیانەکان لەسەر ئاستی رووی زەوین."

 

کەمالوەندی گوتی، زیانەکانی بنکە ئەتۆمییەکانی فەردۆ و ئەسفەهانیش سنووردار بوون.

 

ململانێیەکە گومانی خستە سەر پلانی دەستپێکردنەوەی گەڕێکی نوێی دانوستاندنە ئەتۆمییەکانی نێوان ئەمریکا و ئێران لە عومان، کە بڕیار بوو رۆژی یەکشەممە بەڕێوەبچێت.

 

دوای زنجیرەی یەکەمی هێرشەکان لە رۆژی هەینی، ترەمپ هانی ئێرانی دا "رێککەوتنێک بکات" و گوتی واشنتن "هیوادارە بگەڕێتەوە سەر مێزی دانوستاندن."

 

ئەمریکا و حکومەتە رۆژئاواییەکانی دیکە چەندین جار ئێرانیان بە هەوڵدان بۆ بەدەستهێنانی چەکی ئەتۆمی تۆمەتبار کردووە، کە تاران بەردەوام رەتیکردووەتەوە.

 

نەتەنیاهۆ گوتی، هەواڵگریی ئیسرائیل گەیشتووەتە ئەو ئەنجامەی کە ئێران لە بەرنامە ئەتۆمییەکەیدا نزیک دەبێتەوە لە "خاڵی بێگەڕانەوە."

 

ئێران لە ئێستادا یۆرانیۆم بە رێژەی 60% دەپیتێنێت، کە زۆر لە سەرووی سنووری 3.67%ـەوەیە کە لە رێککەوتنی ساڵی 2015ی نێوان ئێران و زلهێزەکاندا دیاریکرابوو، بەڵام هێشتا کەمترە لە ئاستی 90%ـی پێویست بۆ دروستکردنی کڵاوەی ئەتۆمی.

 

سوپای ئیسرائیل دەڵێت، شەوی رابردوو چەندین پێگەی سیستمی بەرگریی ئێرانیان لە تاران بە ئامانج گرتووە.

 

بەگوێرەی سوپاکە، ئامانج لە هێرشەکان تێکشکاندنی سیستمی بەرگریی ئێرانە. لە هێرشەکانیان مووشەکهاوێژە زەوینی بۆ ئاسمانییەکانیان بە ئامانج گرتووە.

 

 

فوئاد حوسێن، جێگری سەرۆکوەزیران و وەزیری دەرەوەی عێراق و بەدر بن حەمەد ئەلبوسعیدی، وەزیری دەرەوەی عومان جەخت لە گرنگیی بەردەوامبوونی دانوستانەکانی نێوان ئێران و ئەمریکا دەکەنەوە، کە بە سەرپەرشتیی عومان بەڕێوەدەچێت.

 

بەرەبەیانی ئەمڕۆ شەممە 14ی حوزەیرانی 2025 وەزارەتی دەرەوەی عێراق رایگەیاند، فوئاد حوسێن لە پەیوەندییەکی تەلەفۆنیدا لەگەڵ بەدر بن حەمەد ئەلبوسعیدی، وەزیری دەرەوەی عومان، تاوتوێی لێکەوتەکانی ئەو هێرشانەیان کردووە کە لەلایەن ئیسرائیلەوە کرایە سەر ئێران، هەروەها کاریگەرییەکانی لەسەر ئاسایش و سەقامگیریی ناوچەکە و جیهان.

 

هەردوولا جەختیان لەسەر "گرنگیی بەردەوامبوونی دانوستانەکانی نێوان کۆماری ئیسلامیی ئێران و ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا کردووەتەوە، کە بە چاودێریی عومان بەڕێوەدەچێت."

 

هاوکات ستایشی ئەو هەوڵە بەردەوامانەیان کردووە کە بە ئاراستەی رێڕەوی گفتوگۆ و گەیشتن بە لێکتێگەیشتن دەدرێن، بە جۆرێک کە ببێتە هۆی کەمکردنەوەی گرژییەکان و بەهێزکردنی سەقامگیری.

 

هەر لەو پەیوەندییەدا  باسی ئاڵوگۆڕە سیاسی و ئەمنییە فراوانەکانی ناوچەکە و رێگەکانی پتەوکردنی هاوئاهەنگیی هاوبەش کراوە بۆ رووبەڕووبوونەوەی ئاڵنگارییە هەنووکەییەکان لە رێگەی دیالۆگ و دیپلۆماسییەتەوە.

 

لە بەرەبەیانیی دوێنێ هەینییەوە پێکدادانی راستەوخۆی نێوان ئێران و ئیسرائیل بەردەوامە.

 

ئێران لە وەڵامی هێرشەکانی ئیسرائیل، ئۆپەراسیۆنی "بەڵێنی راست 3"ی راگەیاند، بە چەند قۆناخ و بە دەیان مووشەک و درۆن هێرشی کردەوە سەر ئیسرائیل. تاوەکو ئێستاش پێکدادانەکان بەردەوامن.

 

 

دەستەی فڕۆکەوانیی مەدەنیی ئوردن رایگەیاند، ئاسمانی وڵاتەکەی بەڕووی فڕۆکەی مەدەنیدا کردووەتەوە، ئەمەش دوای ئەوەی شەوی رابردوو بەهۆی گرژییەکانی نێوان ئێران و ئیسرائیلەوە بە شێوەیەکی کاتی داخرابوو.

 

دەستەکە رایگەیاندووە، ئاسمانی ئوردن کاژێر 07:30 خولەکی بەیانی بەکاتی ناوخۆ [هەمان کاتی هەولێر] کراوەتەوە.

 

ئەم هەنگاوە دوای رۆژێک دێت لە راگرتنی گەشتەکان بەهۆی ئەو پێکدادانە سەربازییەی کە ناوچەکەی هەژاندووە.

 

پێشتر محەممەد مۆمەنی، گوتەبێژی حکومەتی ئوردن رایگەیاندبوو، وڵاتەکەی رێگە نادات ئاسمانەکەی پێشێل بکرێت و ناشبێتە "گۆڕەپانی شەڕ بۆ هیچ ململانێیەک."

 

ئەم بڕیارەی ئوردن لە کاتێکدایە کە وڵاتەکە لەڕووی جوگرافییەوە لە پێگەیەکی زۆر هەستیاردایە؛ وەکو هاوپەیمانێکی سەرەکیی ئەمریکا و وڵاتێک کە پەیماننامەی ئاشتیی لەگەڵ ئیسرائیل هەیە، لەنێوان دوو دووژمنی سەرسەختی یەکدیدا گیری خواردووە.

 

داخستنی ئاسمانی ئوردن، کاردانەوەیەکی راستەوخۆ بوو بەرامبەر بەو هێرشە مووشەکییانەی کە لەنێوان ئێران و ئیسرائیلدا کران، چونکە ئاسمانی ئوردن رێڕەوێکی سەرەکییە بۆ هەر هێرشێکی ئاسمانی لەنێوان ئەو دوو وڵاتەدا.

 

سوپای ئیسرائیل دەڵێت، ژمارەیەک درۆنی ئێرانی بەرەو وڵاتەکەیان بەڕێگەوەن و ژمارەیەکیشیان ئێران لە دەریای مردوو و جەبەل خەلیل خستوونەتە خوارەوە. 

 

سوپای ئیسرائیل دەشڵێت، بەردەوام دەبن لە بە ئامانجگرتنی ئامانجە دەستنیشانکراوەکانی ئێران. 

 

وەزارەتی دەرەوەی ئێران دەڵێت، دوای هێرشی "رژێمی زایۆنی" هیچ واتایەک بۆ دانوستانی ئەتۆمی لەگەڵ ئەمریکا نەماوە. 

 

ئێران و ئیسرائیل بەردەوامن لە هێرشکردنە سەر یەکدی، سوپای ئیسرائیل دەڵێت، چەند درۆنێکی ئێران بەرەو وڵاتەکەیان بەڕێگەوەن و ئەوانیش بەردەوام دەبن لە بەئامانجگرتنی پێگە دەستنیشانکراوەکانی ئێران. 

 

 

وەزیری کشتوکاڵی ئێران: کاڵا و خواردنە سەرەکییەکان لە وڵاتدا بەردەستە

 

وەزیری کشتوکاڵی ئێران دەڵێت، کاڵا و خواردنە سەرەکییەکان لە وڵاتدا بەردەستە و پێویست ناکات خەڵک پێشوەختە کاڵا بکڕن بۆ کۆگا کردن.

 

شەوی هەینی 13ی حوزەیرانی 2025 غوڵام رەزا نووری قزڵجە، وەزیری کشتوکاڵی ئێران رایگەیاند، "دابینکردنی کەلوپەل و خواردنە سەرەکییەکان لە وڵاتدا جێگیر و بەردەوامە. ئەمە کێشەیەکی تایبەت نییە، هەردوو لایەنی بەرهەمهێنەر و دابینکەر بەردەوامن لە پرۆسەی بەرهەمهێنان و دابینکردنیان."

 

غوڵام رەزا نووری قزڵجە گوتیشی، "بە لەبەرچاوگرتنی بارودۆخی ئێستا، بەرهەمهێنەران و دابینکەران هەموو هەوڵێک دەدەن بۆ رێکخستن و دابینکردنی بازاڕی خۆراک و کاڵا سەرەتاییەکان بۆ خەڵکی وڵاتەکەمان."

 

وەزیری کشتوکاڵ ئاماژەی بەوەش کرد، "پرۆسەی دابینکردن و دابەشکردنی کاڵاکان بە خێراییەکی زۆر بەردەوامە، بۆیە خەڵک پێویست ناکات خەمی ئەوەیان بێت کە پێشوەختە کاڵا و پێداویستی دابین بکەن بۆ کۆگا کردن."

 

ئەوەش لە کاتێکدایە، بەهۆی هێرشی ئیسرائیل بۆسەر ئێران، بەشێک لە خەڵکی ئەو وڵاتە هەوڵ دەدەن پێشوەختە کاڵا و خواردنی سەرەکی بکڕن.

 

بەرەبەیانیی رۆژی هەینی 13-06-2025 ئیسرائیل هێرشێکی ئاسمانیی بەرفراوانی کردە سەر ئێران. هێرشەکان دوای ئەوەش بە شێوەی جیاواز بەردەوام بوون.

 

ئێرانیش لە وەڵامدا ئۆپەراسیۆنی "بەڵێنی راست 3"ی راگەیاند، بە چەند قۆناخ و بە دەیان مووشەک و درۆن هێرشی کردەوە سەر ئیسرائیل. تاوەکو ئێستاش پێکدادانەکان بەردەوامن.

 

 

سەرکردەیەکی باڵای بزووتنەوەی حەماس ستایشی هێرشە مووشەکییەکانی ئێرانی بۆسەر ئیسرائیل کرد و رایگەیاند، ئەم هێرشانە شکستیان بە سیستمەکانی بەرگریی "پڕوپاگەندە بۆکراوەکانی" ئیسرائیل هێناوە.

 

لە راگەیێندراوێکدا عیزەت ریشق، سەرکردەی باڵای بزووتنەوەی حەماس دەڵێت، سیستمە پێشکەوتووەکانی بەرگریی ئیسرائیل وەکو "گومەزی ئاسنین و قەڵخانی داود" شکستیان هێناوە، ئەو وڵاتە "لەو ئاگرەدا دەسووتێت کە ماوەیەکی زۆرە لەنێو گەلانی ناوچەکەدا هەڵیکردووە."

 

سەرکردەکەی حەماس دەشڵێت، "وەڵامدانەوە بەهێزەکەی ئێران ئەوەی سەلماند کە هیچ لووتبەرزییەک بەبێ وەڵامدانەوە نامێنێتەوە و هیچ دەستدرێژییەکیش بەبێ سزا نابێت."

 

ئەم لێدوانەی سەرکردەکەی حەماس لە کاتێکدایە، گرژییەکان لەنێوان ئێران و ئیسرائیل گەیشتوونەتە لووتکە. حەماس، کە لەلایەن ئێرانەوە پشتگیری دەکرێت، بە بەشێک لە "بەرەی بەرگری" دادەنرێت، کە چەندین گرووپی دیکەی وەکو حیزبوڵڵای لوبنان و حووسییەکانی یەمەن لەخۆدەگرێت.

 

ئەم هەڵوێستە هاوکات نیشانەی یەکگرتوویی "بەرەی بەرگری"یە لە بەرامبەر ئیسرائیل و هاوپەیمانەکانیدا، پێشبینی دەکرێت لە ئەگەری فراوانبوونی شەڕەکەدا، ئەم گرووپانە رۆڵی چالاکتریان هەبێت.

 

 

هێرشێکی مووشەکیی راستەوخۆی ئێران ناوچەیەکی نیشتەجێبوونی لە نێوەڕاستی ئیسرائیل کردە ئامانج، کە بووە هۆی کوژرانی سێ کەس و برینداربوونی دەیان کەسی دیکە.

 

گوتەبێژی دەزگەی فریاکەوتنی نیشتمانیی ئیسرائیل (ماگن دەیڤید ئادۆم) رایگەیاند، تیمەکانیان گەیشتوونەتە شوێنی رووداوەکە و رایانگەیاندووە کە سێ لە بریندارەکان رەوشی تەندروستییان ناجێگیرە. تاوەکو ئێستا شوێنی وردی هێرشەکە ئاشکرا نەکراوە، بەڵام ئەمە سێیەم حاڵەتی کوژرانی هاووڵاتیی سڤیلە لە ئیسرائیل لە ماوەی کەمتر لە 24 کاژێردا.

 

 

لەلایەکی دیکە، میدیای ئیسرائیل دەڵێت، لە هێرشەکانی 24 کاژێری رابردوو، سێ کەس کوژراون و 80 کەسیش بریندارن.

گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران لەبارەی هێرشەکەی ئیسرائیلەوە دەڵێت، بە رێگەپێدانی ئەمریکا کراوە؛ گوتیشی، ''ئەمریکا کارێکی کرد، دانوستاندن واتای نەمێنێت.''

 

رۆژی شەممە، 14-06-2025، ئیسماعیل بەقایی، گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران لە پەیامێکدا لەبارەی هێرشی ئیسرائیل بۆ سەر وڵاتەکەی رایگەیاند، "رژێمی زایۆنی بەم کردەوە تاوانکارییە، هەموو هێڵە سوورەکانی تێپەڕاند.'' 

 

لە بەرەبەیانیی دوێنێ هەینییەوە پێکدادانی راستەوخۆی نێوان ئێران و ئیسرائیل بەردەوامە. ئیسماعیل بەقایی لەبارەی ''رۆڵی'' ئەمریکا لە هێرشەکەی ئیسرائیلدا بۆ سەر ئێران گوتی، ''لایەنی بەرامبەر [ئەمریکا] کارێکی کرد کە گفتوگۆکان واتایان نەمێنێت. ناتوانرێت هاوکات بانگەشەی دانوستان بکەیت و بۆ بەئامانجگرتنی خاکی ئێرانیش لەگەڵ رژێمی زایۆنی دابەشکاری بۆ ئەرکەکان بکەیت.''

 

گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران جەختی لەوە کردەوە، ئیسرائیل بە رێگەپێدانی ئەمریکا هێرشی کردووەتە سەر وڵاتەکەی و ''ئاواتی رژێمی زایۆنی ئەوە بوو کە وڵاتانی رۆژئاوایی بەرەو گرفت رابکێشێت.''

 

ئەمریکا رەتی دەکاتەوە رۆڵی لە هێرشەکەی ئیسرائیلدا هەبووبێت. بەقایی ئاماژەی بەوە کرد، ''پێدەچێت ئەم جارەش رژێمی زایۆنی سەرکەوتوو بووە کە کاریگەری لەسەر پڕۆسەی دیپلۆماسی دابنێت.''

 

قسەکانی گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران لەکاتێکدان کە بەرەبەیانیی رۆژی هەینی 13ـی حوزەیران، ئیسرائیل هێرشی کردە سەر چەند بنکەی سەربازی و ئەتۆمی لە ئێران و رۆژهەڵاتی کوردستان کە لە ئەنجامدا ژمارەیەک فەرماندەی سەربازی و زانای ئەتۆمی کوژران.

 

ئێرانیش لە وەڵامدا ئۆپەراسیۆنی ''بەڵێن راست 3''ـی راگەیاند و بە چەند قۆناخ و بە دەیان مووشەک و درۆن هێرشی کردەوە سەر ئیسرائیل. تاوەکو ئێستاش پێکدادانەکان بەردەوامن.

 

چین لەسەر ئاستی باڵا و لە کۆبوونەوەی بەپەلەی ئەنجوومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی، هێرشەکانی ئیسرائیلی بۆ سەر ئێران "بە تووندی" سەرکۆنە کرد و داوای لە ئیسرائیل کرد دەستبەجێ هەموو "کردەوە سەربازییە مەترسیدارەکان" رابگرێت.

 

فو کۆنگ، باڵیۆزی چین لە نەتەوە یەکگرتووەکان رایگەیاند، بەیجینگ پێشێلکارییەکانی ئیسرائیل بۆ سەر "سەروەری، ئاسایش و یەکپارچەیی خاکی ئێران" سەرکۆنە دەکات.

 

باڵیۆزی چین هەروەها نیگەرانیی قووڵی وڵاتەکەشی دەربڕی لەبارەی کاریگەرییە نەرێنییەکانی دۆخەکە لەسەر دانوستانە ئەتۆمییەکانی ئێران و رایگەیاند، چین "دژی فراوانبوونی گرژییەکانە."

 

فو کۆنگ جەختیکردەوە، دەبێت رێز لە مافی ئێران بۆ "بەکارهێنانی ئاشتییانەی وزەی ئەتۆمی" بگیرێت، وەک وڵاتێکی ئەندام لە پەیماننامەی قەدەخەکردنی بڵاوبوونەوەی چەکی ئەتۆمی.

 

ئەم هەڵوێستەی چین جیاوازییەکی روونی هەیە لەگەڵ هەڵوێستی ئەمریکا و وڵاتانی رۆژئاوا، کە لە کاتێکدا داوای دانبەخۆداگرتن دەکەن، هاوکات جەخت لە مافی ئیسرائیل بۆ بەرگریکردن لە خۆی دەکەنەوە.

 

چین وەک هاوبەشێکی سەرەکیی تاران دادەنرێت، بەتایبەتی لە بوارەکانی وزە و ژێرخاندا. بەیجینگ هەمیشە هەوڵیداوە رۆڵی ناوبژیوان ببینێت و دژی فراوانبوونی گرژییەکان لە ناوچەکەدا. لە مانگی ئاداردا، چین میوانداریی جێگرانی وەزیرانی دەرەوەی ئێران و رووسیای کرد بۆ گفتوگۆکردن لەسەر پرسی ئەتۆمی.

 

بە گوێرەی میدیای سوپای پاسداران، ئێران دووبارە بە مووشەکی بالیستی هێرشی کردەوە سەر ناوچە جیاجیاکانی ئیسرائیل.

 

کاژێر 04:45 خولەکی بەیانیی ئەمڕۆ 14-06-2025، میدیای سوپای پاسداران بڵاویکردەوە، زنجیرەیەکی نوێی هێرشی مووشەکی بالیستی لە بنکە مووشەکییەکانی تاران و کرماشانەوە بۆ سەر ئیسرائیل دەستیپێکرد.

 

تاوەکو ئێستا سوپای پاسداران و هێزە چەکدارەکانی ئێران چەندین هێرشی مووشەکییان لە وەڵامی هێرشەکەی ئیسرائیلدا بۆ سەر وڵاتەکەیان، ئەنجامداوە.

 

بەرەبەیانیی رۆژی هەینی 13-06-2025، ئیسرائیل هێرشی کردە سەر ژمارەیەک بنکەی سەربازی و ئەتۆمی لە ئێران و رۆژهەڵاتی کوردستان کە لە ئەنجامدا ژمارەیەک فەرماندەی سەربازی و زانای ئەتۆمیی وڵاتەکە کوژران.

 

ئێران لە وەڵامی هێرشەکەدا ئۆپەراسیۆنێکی بە ناوی ''بەڵێن راست 3''ـی دژی ئیسرائیل راگەیاندووە و بە چەند قۆناخ بە مووشەک هێرشی کردووەتە سەر وڵاتەکە.

 

 

سوپای ئیسرائیل ریگەیاند: "ئێران بە چەند مووشەکێکی دیکە هێرشی کردووەتەوە سەر باکووری ئیسرائیل و هاووڵاتییان بەرەو پەناگە ئارامەکان دەچن."

 

ئەنتۆنیۆ گوتێرێز، سکرتێری گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان، داوای راگرتنی دەستبەجێی پەرەسەندنی گرژییەکانی نێوان ئێران و ئیسرائیل دەکات و جەختدەکاتەوە کە "کاتی راگرتنە."

 

رۆژی هەینی 14-06-2025 گوتێرێز لە پۆستێکدا لە تۆڕی کۆمەڵایەتیی ئێکس، بە شێوەیەکی کورت و پوخت هۆشداریی لە دۆخەکە دا و رایگەیاند: "بۆردوومانکردنی بنکە ئەتۆمییەکانی ئێران لەلایەن ئیسرائیلەوە. هێرشی مووشەکیی ئێران بۆ سەر تەلئەڤیڤ. ئیدی زیادکردنی گرژی بەسە، کاتی راگرتنە. دەبێت ئاشتی و دیپلۆماسی زاڵ بن."

 

ئەم لێدوانەی سکرتێری گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان لە کاتێکدایە کە ناوچەکە لەبەردەم مەترسیی تەقینەوەی شەڕێکی گشتگیردایە. 

 

دوای ئەوەی ئیسرائیل هێرشێکی بەرفراوانی کردە سەر بنکە ئەتۆمییەکان و فەرماندە باڵاکانی ئێران، ئێران بە چەندین زنجیرە هێرشی مووشەکی وەڵامی دایەوە، کە بووەتە هۆی زیانی گیانی و ماددیی زۆر لە هەردوولا.

 

کوشتنی دەیان کەس لە ئێران، کوژرانی هاووڵاتییەک و برینداربوونی دەیان کەسی دیکە لە ئیسرائیل، لەگەڵ رووخانی باڵەخانەکان لە تەلئەڤیڤ، دۆخەکەی گەیاندووەتە ئاستێکی مەترسیدار.

 

کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی نیگەرانیی قووڵی خۆی لەم پەرەسەندنە دەربڕیوە و داوای دانبەخۆداگرتن دەکات بۆ رێگریکردن لە فراوانبوونی زیاتری ململانێکە

بە گوێرەی میدیاکانی نزیک لە سوپای پاسداران لە درێژەی پێکدادانەکانی نێوان ئیسرائیل و ئێران، دەنگی تەقینەوەیەکی بەهیز لە شاری ئیسفەهانی ئێران بیسترا.

 

کاژێر 3:30 خولەکی بەرەبەیانیی رۆژی شەممە، 14-06-2025، مەیادین و میدیاکانی نزیک لە سوپای پاسداران بڵاویان کردەوە، بۆ جارێکی دیکە دەنگی تەقینەوەی بەهێز لە شاری ئیسفەهانی ئێران بیسترا.

 

بیستنی دەنگی تەقینەوە لە ئیسفەهان لەکاتێکدایە کە پێکدادانی نێوان ئێران و ئیسرائیل هێشتا بەردەوامە و زیاتر لە دوو جار هێرشکراوەتە سەر بنکەی ئەتۆمیی نەتەنز لە شارەکە.

 

نەتەنز سەرەکیترین بنکەی ئەتۆمیی ئێرانە و بەگوتەی رافائێل گرۆسی، بەڕێوەبەری گشتیی ئاژانسی نێودەوڵەتیی وزەی ئەتۆم، لە ئەنجامی هێرشەکانی ئیسرائیلدا زیانێکی زۆری بەرکەوتووە.

 

هاوکات ئاژانسی نیمچە فەرمیی نزیک لە سوپای پاسداران (تەسنیم) باس لەوە دەکات دەنگی چەند تەقینەوەیەکی بەهێز لە رۆژهەڵاتی تاران، گەڕەکەکانی تێهرانپارس و حەکیمییە بیستراوە.

 

بەرەبەیانیی رۆژی هەینی 13-06-2025، ئیسرائیل هێرشی کردە سەر ژمارەیەک بنکەی سەربازی و ئەتۆمی لە ئێران و رۆژهەڵاتی کوردستان کە لە ئەنجامدا ژمارەیەک فەرماندەی سەربازی و زانای ئەتۆمیی وڵاتەکە کوژران.

 

لە وەڵامی هێرشەکەدا، ئێران ئۆپەراسیۆنێکی دژی ئۆرشەلیم بە ناوی ''بەڵێن راست 3'' راگەیاند و تاوەکو ئێستا بە چەند قۆناخ لە رێگەی دەیان مووشەک و درۆنەوە هێرشی کردووەتە سەر وڵاتەکە. 

 

 

بەرپرسێکی باڵای ئێرانی بە میدیای ئەمریکای راگەیاند، ئێران هێرشەکانی بۆ سەر ئیسرائیل چڕتر دەکاتەوە و هێرش دەکاتە سەر بنکە هەرێمییەکانی هەر وڵاتێک کە هەوڵبدات بەرگری لە ئیسرائیل بکات.

 

ئەو بەرپرسە رایگەیاند: "ئێران بەپێی یاسای نێودەوڵەتی مافی ئەوەی هەیە بە شێوەیەکی یەکلاکەرەوە وەڵامی ئەم رژێمە بداتەوە."

 

هەروەها هۆشداریدا: "هەر وڵاتێک هەوڵبدات بەرگری لە رژێم [ئیسرائیل] بکات لە دژی ئۆپەراسیۆنەکانی ئێران، لە بەرامبەردا بنکە و پێگە هەرێمییەکانی دەبنە ئامانجی نوێ."

 

ئەم هەڕەشەیە لە کاتێکدایە کە سەرچاوە ئەمریکی و ئیسرائیلییەکان بە سی ئێن ئێنیان راگەیاندووە، سوپای ئەمریکا لە خستنەخوارەوەی ئەو مووشەکانەی لەلایەن ئێرانەوە ئاراستە کراون یارمەتیی ئیسرائیلی داوە.

 

سەرچاوەیەکی ئیسرائیلیش ئاماژەی بەوە کردووە، وڵاتانی دیکەی ناوچەکەش پشتگیریی بەرگریی ئاسمانیی ئیسرائیلیان کردووە.

 

هەڕەشەکەی ئێران بەشێکە لە زنجیرە گرژییە خێراکانی دوای ئەوەی ئیسرائیل ئۆپەراسیۆنێکی سەربازیی بەرفراوانی کردە سەر ئێران. لەو هێرشەدا، فەرماندە هەرە باڵاکانی سوپای پاسداران و ژمارەیەک بنکەی ئەتۆمیی ئێران کرانە ئامانج.

 

بەرەبەیانی رۆژی هەینی، گرژییەکانی نێوان ئێران و ئیسرائیل گەیشتە قۆناخێکی نوێ و مەترسیدار، کاتێک ئیسرائیل هێرشێکی ئاسمانی کردە سەر چەندین ئامانجی ستراتیژی لەنێو خاکی ئێراندا، ئەمەش وەڵامدانەوەی خێرا و راستەوخۆی تارانی بەدوای خۆیدا هێنا.

 

چۆن دەستیپێکرد؟ 

 

بە بەشداریی نزیکەی 200 فڕۆکەی جەنگی، سوپای ئیسرائیل هێرشێکی بەرفراوانی کردە سەر زیاتر لە 200 ئامانج لە ئێران، کە بریتی بوون لە:

 

بنکە ئەتۆمییەکان: بنکەکانی نەتەنز، فۆردۆ و ئەسفەهان کرانە ئامانج و زیانیان پێگەیشت.

 

فەرماندە باڵاکان: ژمارەیەک لە باڵاترین فەرماندەکانی سوپای پاسداران کوژران، لەنێویاندا بەپێی میدیای ئێران، محەممەد باقری، سوپاسالاری هێزە چەکدارەکان و حوسێن سەلامی، فەرماندەی گشتیی سوپای پاسداران. هەروەها فەرماندەی هێزی ئاسمانیی سوپای پاسدارانیش لەنێو کوژراوەکاندایە.

 

زانایانی ئەتۆمی: میدیای ئێران رایگەیاند، 6 زانای ئەتۆمی لە هێرشەکاندا کوژراون.

 

بەپێی راگەیاندنی باڵیۆزی ئێران لە نەتەوە یەکگرتووەکان، لە ئەنجامی هێرشەکانی ئیسرائیلدا 78 کەس کوژراون و 320ی دیکە بریندار بوون.

 

وەڵامی ئێران؛ چەندین زنجیرە هێرشی مووشەکی

 

چەند کاژێرێک دوای هێرشەکانی ئیسرائیل، سوپای پاسداران رایگەیاند، وەڵامیان دەبێت و دوو زنجیرە هێرشی مووشەکییان لە تاران و کرماشانەوە کردە سەر ئیسرائیل.

 

ئامانجەکان: دەیان ئامانج لە ئیسرائیل کرانە ئامانج، لەنێویاندا شاری تەلئەڤیڤ.

 

زیانەکان: دەزگەی فریاکەوتنی ئیسرائیل رایگەیاند، نزیکەی 50 کەس بریندار بوون، کە یەکێکیان رەوشی تەندروستیی ناجێگیرە.

 

سوپای ئیسرائیل داوای لە هاووڵاتیانی کرد بچنە پەناگاکان و رایگەیاند، سیستمەکانی بەرگریی ئاسمانییان کارا کراون بۆ بەرپەرچدانەوەی هەڕەشەکان.

 

کەناڵ 12ـی ئیسرائیل ئاماژەی بەوە کردووە، یەکێک لەو کەسانەی برینداربووە، کە ژنێک بووە، گیانی لەدەستداوە. 

 

سیستەمی بەرگریی ئیسرائیل؛ قەڵخانێکی فرەچین

 

ئیسرائیل بۆ بەرگریکردن لە ئاسمانی خۆی، پشت بە سیستمێکی بەرگریی یەکخراو و فرەچین دەبەستێت کە لە سێ بەشی سەرەکی پێکدێت:

 

گومەزی ئاسنین (Iron Dome): بۆ بەرپەرچدانەوەی مووشەکی مەودا کورت (4 بۆ 70 کم).

 

قەڵخانی داود (David’s Sling): بۆ رووبەڕووبوونەوەی مووشەکی بالیستیی مەودا مامناوەند و مووشەکی کرووز (40 بۆ 300 کم).

 

سیستمی تیژڕۆ (Arrow System): بۆ بەرگریکردن لە مووشەکی بالیستیی مەودا دوور (تاوەکو 2,400 کم).

 

بەرپرسانی ئەمریکا رایانگەیاندووە، لە خستنەخوارەوەی بەشێک لە مووشەکەکانی ئێران یارمەتیی ئیسرائیلیان داوە.

 

کاردانەوەی نێودەوڵەتی و لێدوانی سەرکردەکان

 

بنیامین نەتەنیاهوو (سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل): رایگەیاند "هێرشی زیاتر بەڕێوەیە" و ئێرانی بە "رژێمێکی ستەمکار" وەسفکرد.

 

عەلی خامنەیی (رێبەری کۆماری ئیسلامیی ئێران): هەڕەشەی وێرانکردنی ئیسرائیلی کرد و بەڵێنی "لێدانی گورزی قورس"ـی دا.

 

دۆناڵد ترەمپ (سەرۆکی ئەمریکا): پشتگیریی خۆی بۆ ئیسرائیل دووپاتکردەوە و داوای لە ئێران کرد "رێککەوتنێک"ـی نوێی ئەتۆمی بکات "پێش ئەوەی درەنگ بێت".

 

کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی: بەریتانیا و لایەنەکانی دیکە داوای "دیالۆگ و دانبەخۆداگرتن" دەکەن. هاوکات لەسەر داوای ئێران، ئەنجوومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی کۆبوونەوەیەکی بەپەلەی سازکرد.

 

لێکەوتە ئابووری و ئەتۆمییەکان

 

بازاڕەکان: بەهۆی گرژییەکانەوە نرخی نەوت بەشێوەیەکی بەرچاو بەرزبووەوە و پشکی بازاڕەکانی جیهانیش دابەزین.

 

دۆخی ئەتۆمی: ئاژانسی نێودەوڵەتیی وزەی ئەتۆم (IAEA) پشتڕاستی کردەوە کە زیان بە بنکەی نەتەنز گەیشتووە، بەڵام رایگەیاند، ئاستی تیشکدانەوە لە ناوچەکەدا نەگۆڕاوە.

 

 

 

ئاژانسی تەسنیمی نیمچەفەرمیی ئێران رایدەگەیێنێت، دەنگی چەند تەقینەوەیەکی بەهێز لە تاران بیستراوە. 

 

 

وەزیری دەرەوەی عێراق لەبارەی پێکدادانەکانی نێوان تاران و ئۆرشەلیم قسەی لەگەڵ وەزیری دەرەوەی ئێران کرد. وەزیری دەرەوەی ئێران دەڵێت، ''بە تووندی وەڵامی دەستدرێژییەکانی رژێمی زایۆنی دەدەینەوە.''

 

بەگوێرەی میدیای ئێران، شەوی هەینی فوئاد حوسێن، وەزیری دەرەوەی عێراق لە پەیوەندییەکی تەلەفۆنیدا لەگەڵ عەباس عێراقچی، وەزیری دەرەوەی ئێران، هێرشەکانی ئیسرائیلی دژی وڵاتەکە ''بە تووندی'' سەركۆنە کردووە.

 

فوئاد حوسێن هێرشەکەی ئیسرائیلی بە ''پێشێلکردنی سەروەریی ئێران و یاسا نێودەوڵەتییەکان'' زانیوە و ئاماژەی بەوە کردووە، ''هێرشەکە مەترسییەکی جدییە بۆ سەقامگیری و ئاسایشی تەواوی ناوچەکە.''

 

هاوکات عەباس عێراقچی لە پەیوەندییە تەلەفۆنییەکەدا سوپاسی هەڵوێستی حکومەتی عێراق و سەرکردە ئایینی و سیاسییەکانی کردووە ''بۆ سەرکۆنەکردنی دەستدرێژییەکانی رژێمی زایۆنی دژی ئێران.''

 

وەزیری دەرەوەی ئێران جەختی لەوە کردەوە، ''بە ئیرادەیەکی جدییەوە، بۆ بەرگریکردن لە سەروەری، ئاسایشی نەتەوەیی و خەڵکی خۆمان هەنگاو دەنێین و بە تووندی وەڵامی دەستدرێژییەکانی رژێمی زایۆنی دەدەینەوە.''

 

بەرەبەیانیی رۆژی هەینی 13-06-2025، ئیسرائیل هێرشی کردە سەر ژمارەیەک بنکەی سەربازی و ئەتۆمی لە ئێران و رۆژهەڵاتی کوردستان کە لە ئەنجامدا ژمارەیەک فەرماندەی سەربازی و زانای ئەتۆمیی وڵاتەکە کوژران.

 

هاوکات بەگوێرە زانیارییەکان، تاوەکو ئێستا لە ئەنجامی هێرشە پێچەوانەکەی ئێراندا، نزیکەی 50 کەس لە هاووڵاتییانی ئیسرائیلی بریندار بوون و کەناڵ 12ـی وڵاتەکەش کوژرانی کەسێکی راگەیاندووە، بەڵام بە فەرمی پشتڕاستنەکراوەتەوە.

 

 

دیمەنی راستەوخۆی کاتی گەیشتنی مووشەکەکانی ئێران بۆ سەر تەلئەڤیڤ ببینن کە بەشێکیان لە ئاسمان دەتەقێندرێنەوە.  

 

سوپای پاسدارانی ئێران دەڵێت، گەڕێکی دیکەی هێرشی مووشەکییان بۆ سەر ئیسرائیل دەستپێکردووە، سوپای ئیسرائیلیش دەڵێت، لە ئاسمان بەرپەرچیان دەدەنەوە. 

 

 

ئەمینداری گشتیی رێکخراوی بەدر لە راگەیێندراوێکدا دەڵێت: "بەوپەڕی هۆشیاری و بەرپرسیارێتییەوە چاودێریی دەستدرێژییەکانی زایۆنی بۆ سەر گەلانی ناوچەکە و دوایین هێرشیشی بۆ سەر کۆماری ئیسلامی ئێران دەکەین."

 

هادی عامری رایگەیاندووە: "لە کاتێکدا کە بە تووندی سەرکۆنەی ئەو تاوانە دڕندانانە دەکەین، ئەو هێرشانە بە دەرخەری مایەپووچبوونی پڕۆژەی زایۆنی لە بەرامبەر بەرەی موقاوەمە دەزانین."

 

ئەمینداری گشتیی رێکخراوی بەدر ئاماژە بەوەش دەکات کە "بەرپرسیارێتی تەواو دەخەینە ئەستۆی لایەنی ئەمریکی، لە بەزاندنی ئاسمانی عێراق لەلایەن قەوارەی زایۆنییەوە و وەشاندنی گورزە دووژمنکارییەکانی بۆسەر کۆماری ئیسلامی؛ دەبێت حکومەتی عێراقیش رێکاری پێویست بۆ رێگریکردن لە دووبارەبوونەوەی ئەو کارە بگرێتەبەر."

 

بەرەبەیانیی ئەمڕۆ هەینی، ئیسرائیل هێرشێکی ئاسمانیی بەرفراوانی کردە سەر ئێران.

 

ئەمشەویش ئێران لە رێگەی مووشەکی بالیستی هێرشی کردە سەر ئیسرائیل.

 

 

باڵیۆزخانەی ئەمریکا لە عێراق بە تۆڕی میدیایی رووداوی راگەیاند، باڵیۆزخانە و کۆنسووڵخانەکانیان لە بەغدا و هەولێر بە کراوەیی ماونەتەوە و لە کارکردن بەردەوامن. 

 

دامەزراوە دیپلۆماسییەکە بە جولیان بیچوچا، ئیدیتۆری تۆڕی میدیایی رووداوی گوت: "باڵیۆزخانە و کۆنسووڵخانەی گشتی کراوەن و کاردەکەن. ئێمە پێداگرانە پابەندین بە جێبەجێکردنی کارە لەپێشینەکانی سیاسەتەکەمان لە عێراق، بەهێزکردنی سەروەریی عێراق و هاوئاهەنگیکردن لەگەڵ سەرکردەکانی عێراق و خەڵکی عێراق."

 

ئەوە لەکاتێکدایە، بەرەبەیانی ئەمڕۆ هەینی، ئیسرائیل بە فڕۆکەی جەنگی هێرشی کردە سەر تاران و بەشێکی سەرکردە سەربازیی و زانا ئەتۆمییەکانی کردە ئامانج. هەر هەمان شەو، ئێران لە تۆڵەی ئەو هێرشە دا، بە دەیان مووشەکی بالیستی هێرشی کردە سەر تەلئەڤیڤ. 

 

ئیسرائیل، ئێران بە هێرشکردنە سەر خەڵکی سڤیل تۆمەتبار دەکات، دوای ئەوەی بە مووشەکی بالیستی وەڵامی هێرشی ئیسرائیلی دایەوە. سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیلیش داوا لە خەڵکی ئێران دەکات، دژی حکومەتی تاران یەکبگرن. 

 

یسرائیل کاتس، وەزیری بەرگریی ئیسرائیل گوتی، ئێران بە هێرشکردنە سەر ناوچە سڤیلەکان، "هێڵە سوورەکانی بەزاندن."

 

ئەوە لە کاتێکدایە، سوپای پاسدارانی ئێران رایگەیاند: "دەیان پێگە و بنکەی سەربازی"ی ئیسرائیلیان بە ئامانج کردووە.

 

 میدیای فەرمیی ئێرانیش دەڵێت، مووشەکە بالیستییەکانی ئێران وەزارەتی بەرگریی ئیسرائیلیان لە تەلئەڤیڤ پێکاوە. 

 

بەڵام وەزیری بەرگریی ئیسرائیل دەڵێت: "ئێران بە هێرشی مووشەکی بۆ سەر شوێنی خەڵکی سڤیل، هێڵە سوورەکانی بەزاند."

 

یسرائیل کاتس دەشڵێت: "بەردەوام دەبین لە بەرگریکردن لە هاووڵاتییانی ئیسرائیل و دڵنیابوونەوە لەوەی رژێمی ئایەتوڵڵاکان باجێکی قورس لە بەرامبەر کارە قێزەونەکانی دەدات."

 

 

میدیای ئێران باس لە خستنەخوارەوەی دوو فڕۆکەی جەنگیی ئیسرائیلی لەلایەن بەرگریی ئاسمانیی وڵاتەکەیەوە دەکات.

 

ئاژانسی تەسنیمی ئێرانی بڵاویکردەوە: "سیستمی بەرگریی ئاسمانی توانی دوو فڕۆکەی جەنگیی ئیسرائیلی بخاتە خوارەوە و فڕۆکەوانی یەکێک لە فڕۆکەکان بە بارمتە بگرێ."

 

ئاژانسەکە باسی لە جۆری فڕۆکە تێکشکاوەکان نەکردووە.

 

بەگوێرەی ئاژانسی تەسنیم، ئەو فڕۆکەوانەی بە بارمتە گیراوە ژنە.

 

بەرەبەیانیی ئەمڕۆ هەینی، ئیسرائیل هێرشێکی ئاسمانیی بەرفراوانی کردە سەر ئێران.  هێرشەکان دوای ئەوەش بەشێوەی جیاواز بەردەوام بوون.

 

ئەمشەویش ئێران لە رێگەی مووشەکی بالیستی هێرشی کردە سەر ئیسرائیل.

 

کەمێک لەمەوبەریش سوپای ئیسرائیل رەتی کردەوە هیچ فڕۆکەیێکیان خرابێتە خوارەوە و هیچ فڕۆکەوانێکیشیان دەستگیر کرابێت. 

 

 

سوپای پاسداران ئۆپەراسیۆنەکەی ناوناوە "پەیمانی راستگۆ 3" و دەڵێت، وەڵامی "تووند"ی ئیسرائیل دەداتەوە.

 

پەیمانی راستگۆ 3 ئاماژەیە بۆ هێرشە مووشەکییەکانی سوپای پاسداران بۆ سەر ئیسرائیل کە یەکێکیان لە مانگی نیسانی ساڵی رابردوو و ئەوی دیکەش لە تشرینی یەکەمی 2024 بوو. 

 

 

بە ناوی خودای بەخشندەی میهرەبان

 

«وَسَیَعْلَمُ الَّذِینَ ظَلَمُوا أَیَّ مُنْقَلَبٍ یَنْقَلِبُونَ»

 

(ئەوانەی ستەمیان کردووە، لەمەودوا دەزانن چارەنووسیان چی دەبێت و بۆ کوێ دەگەڕێنەوە)

 

دوای دەستدرێژی و کردەوەی دوژمنکارانەی رژێمی تیرۆریستیی دڕندە و منداڵکووژی زایۆنی لە بەرەبەیانی ئەمڕۆدا بۆ سەر چەند ناوچەیەکی ئێرانی ئیسلامی کە بووە هۆی شەهیدبوونی کۆمەڵێک فەرماندەی باڵای هێزە چەکدارەکان، زانایانی دیار و هاووڵاتییانی بێتاوان، بەتایبەتی منداڵانی ستەملێکراو، سوپای پاسدارانی شۆڕشی ئیسلامی وەک باڵی بەرگری و هێرشبەریی گەلی ئێران، بە پشتبەستن بە هێزی خودایی، رێنوێنییە ژیرانەکانی فەرماندەی گشتیی هێزە چەکدارەکان (سێبەری بەردەوام بێت) و داواکاری و پشتیوانیی یەکگرتووانەی گەلی شکۆمەندی ئێران، وەڵامی تووند و وردی خۆی بۆسەر دەیان ئامانج، ناوەندی سەربازی و بنکەی ئاسمانیی رژێمی داگیرکەری زایۆنی لە خاکە داگیرکراوەکاندا لە چوارچێوەی ئۆپەراسیۆنی "پەیمانی راستگۆ 3" بە ناوی کۆدی پیرۆزی "یا عەلی ئەبی تالیب (ع)" لە شەوی پیرۆزی جەژنی غەدیردا جێبەجێکرد.

 

ورردەکارییەکانی ئەم ئۆپەراسیۆنە لە راگەیێندراوێکی دیکەدا بە گەلی شکۆمەندی ئێران رادەگەیێندرێت.

 

راگەیاندنی سوپای پاسدارانی شۆڕشی ئیسلامی

 

ئەفیخای ئەدرەعی، گوتەبێژی سوپای ئیسرائیل دەڵێت، سوپای وڵاتەکەی هەڵدانی مووشەکی لە ئێرانەوە بەرەو خاکی ئیسرائیل تۆمارکردووە و سیستمەکانی بەرگریی ئاسمانی کار بۆ شکستهێنان بە "هەڕەشەکان دەکەن".

 

نوێدەکرێتەوە... 

 

 

سوپای ئیسرائیل دەڵێت، لە بەرەبەیانیی ئەمڕۆوە زیاتر لە 200 ئامانجیان لە سەرتاسەری ئێران پێکاوە.

 

ئێفی دفرین، گوتەبێژی سوپای ئیسرائیل کەمێک لەمەوبەر  رایگەیاند: "تاوەکو ئێستا زیاتر لە 200 ئامانجمان پێکاوە و بەردەوامین لە هێرشەکانمان."

 

 

 

ئیسرائیل دەڵێت، لەم کاتەدا پلانیان نییە سەرکردە سیاسییەکانی ئێران بکوژن. 

 

دوای هێرشەکانی وڵاتەکەی بۆ سەر ئێران، تساحی هانێگبی، راوێژکاری ئاسایشی نیشتمانیی ئیسرائیل رایگەیاند، لەم کاتەدا "هیچ پلانێک نییە بۆ کوشتنی عەلی خامنەیی [رێبەری کۆماری ئیسلامیی ئێران] و پیاوەکانی."

 

هانێگبی هەروەها ئاماژە بەوە دەکات، "ئەستەمە" بەرنامە ئەتۆمیی ئێران تەنیا بە بەکارهێنانی هێز لەنێوببردرێت. 

 

بەرپرسە ئیسرائیلییەکە دەڵێت: "ئەستەمە تەنیا لە رێگەی هێزەوە بەرنامەی ئەتۆمیی ئێران لەنێوببەین. ئامانجەکە ئەوەیە وا لە ئێرانییەکان بکەین درک بەوە بکەن کە دەبێت خۆیان بەرنامەی ئەتۆمی بوەستێنن."

 

 

 

 

 

عەلی خامنەیی دەڵێت: "رژێمی زایۆنی لە بەرامبەر ئەم تاوانە سەلامەت نابێ. با گەلی ئێران دڵنیا بێ هیچ کەمتەرخەمییەک ناکەین."

 

خامنەیی دەشڵێت: "هێزە چەکدارەکانمان رژێمی زایۆنی بێچارە دەکەن."

 

نوێدەکرێتەوە... 

 

 

هاکان فیدان، وەزیری دەرەوەی تورکیا رۆژی هەینی، 13ـی حوزەیرانی 2025، لە تۆڕی کۆمەڵایەتیی ئێکس بڵاویکردەوە، لەگەڵ هەریەکە لە یاشار گولەر، وەزیری بەرگری؛ ئیبراهیم کاڵن، سەرۆکی هەواڵگریی نیشتمانی (میت) و مەتین گوراک، سوپاسالاری تورکیا کۆبووەتەوە و تاوتوێی هێرشەکانی ئیسرائیل بۆ سەر ئێران و پێشهاتەکانی ناوچەکەیان کردووە.

 

هاکان فیدان دەڵێت: ''بەڕێز سەرۆککۆمارمان لەنزیکەوە چاودێریی دۆخەکە دەکات. دامەزراوە پەیوەندیدارەکانمان لە چوارچێوەی رێنماییەکانی سەرۆککۆمارمان بۆ هەر سیناریۆیەک کە پەیوەندی بە وڵاتەکەمانەوە هەبێت، هەموو رێکارێکی پێویست دەگرێتەبەر''.

 

وەزیری دەرەوەی تورکیا ئاماژەی بەوەش کردووە: ''ئیسرائیل کە غەززەی بەرەو تراژیدیای مرۆڤایەتی برد، سەقامگیریی لوبنانی تێکدا، سووریای بەرەو داگیرکردن پەلکێش کرد و ئەمڕۆیش ئێرانی بە ئامانج گرت، دەبێت دەستبەجێ واز لە ستراتیژیی ناسەقامگیرکردنی ناوچەکە بهێنێت''.

 

دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا دەڵێت، دڵنیا نییە لەوەی ئایا لە دوای هێرشەکانی ئیسرائیل بەرنامەی ئەتۆمی ئێران ماوە یان نا. 

 

ترەمپ بە ئاژانسی هەواڵی رۆیتەرزی راگەیاند، پێشبینی ناکات لە رۆژهەڵاتی نێوەڕاست جەنگێکی هەرێمی لە ئەنجامی هێرشەکانی ئیسرائیل بۆ سەر ئێران دروست بێت. 

 

ترەمپ ئاماژەی بەوەش کرد، ئەمریکا پێشوەخت "هەموو شتێکی" لەبارەی هێرشی ئیسرائیل بۆ سەر ئێران دەزانی. 

 

ترەمپ گوتیشی: "هەوڵم دا ئێران لە شەرمەزاری و مەرگ بپارێزم."

 

سەرۆکی ئەمریکا پێی وایە هێشتا کار لە کار نەترازاوە و ئێران دەتوانێت رێککەوتنێکی نوێی ئەتۆمی واژۆ بکات. 

 

بڕیاربوو رۆژی یەکشەممەی داهاتوو، ئەمریکا و ئێران شەشەم گەڕی دانوستاندنیان بکەن. ترەمپ دەڵێت، ئەمریکا هێشتا ئامادەیە بۆ کۆبوونەوەکە، بەڵام دڵنیا نییە ئێرانییەکان بەشدار بن.

 

 

نەتەنیاهوو رایگەیاند، هێزە سەربازییەکانیان "کارێکی نایابیان ئەنجامدا و بۆ هەموو سیناریۆیەک ئامادەین".

 

باسی لەوەش کرد، "جگە لە هێرشکردنە سەر ئێران، هیچ بژاردەیەکی دیکەمان نەبوو.. مافی خۆمانە بەرگری لەخۆمان بکەین".

 

ئەم قسانەی نەتەنیاهوو لەکاتێکدا، بەرەبەیانی ئەمڕۆ ئیسرائیل هێرشێکی فراوانی کردە سەر چەند ناوچەیەکی ئێران و بەهۆیەوە تاوەکو ئێستا 91 کەس کوژراون، لەنێویاندا ژمارەیەک بەرپرسی باڵای ئەمنی هەن. 

 

سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل باسی هێرشەکانی کرد و رایگەیاند، "نازانم کەی ئۆپەراسیۆنەکانمان بۆسەر ئێران کۆتاییان پێدێت".

 

 

بەگوێرەی وەزیری گواستنەوەی تورکیا، تورکیش ئێرلاینز و کۆمپانیاکانی دیکەی تورکیا لەنێویاندا پێگاسوس، دوای هێرشەکەی ئیسرائیل بۆ سەر ئێران، گەشتەکانیان بۆ ئێران، عێراق، سووریا و ئوردن راگرت. 

 

بە گوێرەی راگەیێندراوەکە، ئەم هەڵوەشاندنەوەی گەشتانە تاوەکو رۆژی دووشەممە بەردەوام دەبێ.

 

محەممەد شیاع سوودانی، سەرۆکوەزیرانی عێراق لەگەڵ ستیفن فەیگن، هەڵسوڕێنەری کاروباری باڵیۆزخانەی ئەمریکا لە عێراق و جەنەراڵ کیڤن لێهی، فەرماندەی هاوپەیمانیی نێودەوڵەتیی دژی داعش کۆبووەوە، ئەوەش دوای هێرشی ئیسرائیل بۆ سەر ئێران. 

 

نووسینگەی سەرۆکوەزیرانی عێراق بڵاویکردەوە، سوودانی لە کۆبوونەوەکەدا بە بەرپرسە ئەمریکییەکانی گوتووە: "ئەوەی بەرامبەر ئێران کرا، پێشێلکردنێکی ئاشکرای یاسای نێودەوڵەتییە و کارێکی دووژمنکارانەیە، بنەماکانی یاسای نێودەوڵەتی لاواز دەکات و هەڕەشە لە ئاسایشی هەرێمی و نێودەوڵەتی دەکات."

 

لە راگەیێندراوەکەدا هاتووە: "[سوودانی] جەختیشی کردەوە، لە کاتێکدا هێشتا هەوڵە دیپلۆماسییەکان بەردەوامن، هێرشەکە نەوەک هەر هەوڵەکانی هێورکردنەوە لاواز دەکات، بەڵکو دەریدەخات کە نیاز هەیە بە مەبەست گرژییەکان زیاد بکرێن و ناوچەکە رابکێشرێتە نێو رووبەڕووبوونەوەیەکی فراوانتر، لەبری ئەوەی رێگری لێ بکرێت."

 

محەممەد شیاع سوودانی دەڵێت: "عێراق بە تەواوی رەتی دەکاتەوە خاک یان ئاسمانەکەی بۆ جێبەجێکردن یان ئاسانکردنی هەر کارێکی دووژمنکارانە دژی هەر وڵاتێکی دراوسێ بەکاربهێندرێت؛ هەروەها جەختی لە ماف و بەرپرسیارێتی عێراق بۆ پاراستنی سەروەریی خۆی کردەوە"؛ ئاماژەی بەوەشکرد کە حکومەتی عێراق هەموو رێوشوێنە یاساییەکان بۆ ئەو مەبەستە دەگرێتەبەر، لەگەڵ داواکردن لە هەموو لایەنە نێودەوڵەتییەکان بۆ رێزگرتن لەم بنەمایە."

 

سەرۆکوەزیرانی عێراق داوای لە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی، بەتایبەتی ئەنجوومەنی ئاسایشی نەتەوە یەکگرتووەکان کرد، "هەنگاوی بەرپرسیارانە و راستەوخۆ بنێن بۆ دووپاتکردنەوەی قەدەخەکردنی بەکارهێنانی هێز و کارکردن بۆ رێگریکردن لە خزانی ناوچەکە بۆ نێو گێژاوێکی توندوتیژیی جڵەونەکراو".

 

بە گوتەی نووسینگەی سوودانی، هەڵسورێنەری کاروباری باڵیۆزخانەی ئەمریکا و فەرماندەی هێزەکانی هاوپەیمانان جەختیان لە "هەڵوێستی راگەیەندراوی ئەمریکا کردەوە کە بە هیچ شێوەیەک بەشدار نەبوون لە هێرشەکەدا، ئاماژەیان بە پەرۆشی وڵاتەکەیان کرد بۆ تێوەنەگلانی عێراق لەنێو ململانێکان کرد."

ژمارەی ئەو هاونیشتمانییانەی لە فڕۆکەخانەی ئیستەنبووڵ بەهۆی وەستانی گەشتە ئاسمانییەکانەوە گیریانخواردووە گەیشتە زیاتر 150 کەس و داوای هاوکاری لە حکومەتی هەرێمی کوردستان دەکەن. بەرپرسێکی پەیوەندیداریش دەڵێت، هەوڵیان بۆ دەدەن.

 

مستەفا عەبدولستار، یەکێک لەو هاونیشتمانییانە و ئەمڕۆ هەینی بە تۆڕی میدیایی. رووداوی گوت: "بەیانی نزیکەی 100 کەس بووین، دواتر فڕۆکەیەکی دیکە تاوەکو ئاسمانی هەولێریش چوو، رێگەی نیشتنەوەی نەدرا و گەڕایەوە ئیستەنبووڵ؛ ئێستا زیاتر لە 150 کەسین".

 

زۆرینەی ئەو هاونیشتمانییانە بە ترانزێت چوونەتە تورکیا، واتە ڤیزەی چوونە نێو تورکیایان نییە و ناچارن یان بگەڕێنەوە ئەو وڵاتەی گەشتیان لێوە کردووە یان لە تورکیا چاوەڕێی گەشتی ئاسمانی بن.

 

مستەفا عەبدولستار گوتی: "من لە تونسەوە چوومەتە تورکیا، خەڵک هەیە لە مالیزیاوە هاتووە، چەندین وڵاتی دیکەی تێدایە و هەموو لێرە گیرمانخواردووە".

 

هەر ئەمڕۆ بڕوا شەماڵ، یەکێکی دیکە لەو هاونیشتمانییانە بە تۆڕی میدیایی رووداوی گوت، چونکە ڤیزەی چوونە ژوورەوەی تورکیایان نییە، ناتوانن بە رێگەی وشکایی بگەڕێنەوە هەرێمی کوردستان.

 

بەهۆی هێرشی ئیسرائیل بۆ سەر ئێران و ئاڵۆزییەکانی ناوچەکە، لە بەرەبەیانی ئەمڕۆوە گەشتە ئاسمانییەکان لە عێراق و هەرێمی کوردستان راگیراون.

 

ئەو هاونیشتمانییانە ژن و منداڵیشیان لەنێودایە. بڕوا شەماڵ گوتی: "بەرپرسانی فڕۆکەخانە دەڵێن، لانیکەم تاوەکو سێ رۆژی دیکەش ناتوانن گەشتی گەڕانەوە رێکبخەن. داوا دەکەین حکومەتی هەرێمی کوردستان رێکارێکمان بۆ بدۆزێتەوە کە بتوانین لە رێگەی وشکانییەوە بگەڕێینەوە".

 

رووداو داوای ئەو هاونیشتمانییانەی گەیاندە لایەنی پەیوەندیدار لە حکومەتی هەرێمی کوردستان. بەرپرسێکی باڵای پەیوەندیدار لە حکومەتی هەرێمی کوردستان بە رووداوی گوت: "هەوڵیان بۆ دەدەین و چی بکرێت بۆیان دەکەین".

 

 

دۆناڵد ترەمپ رایدەگەیێنێت کە ئەمریکا ئاگاداری هێرشەکەی ئیسرائیل بۆ سەر ئێران بووە و دەڵێت: دوێنێ لەگەڵ نەتەنیاهوو قسەم کرد و ئەمڕۆش پەیوەندیی پێوە دەکەمەوە. هێرشەکە کاریگەریی گەورەی لەسەر بازاڕەکان دەبێت چونکە ئێران چەکی ئەتۆمیی نابێت.

 

وەزارەتی دەرەوەی عێراق رایگەیاند، لەسەر بەکارهێنانی ئاسمانەکەی بۆ هێرشکردنە سەر ئێران، لە ئەنجوومەنی ئاسایشی نەتەوە یەکگرتووەکان سکاڵا لە دژی ئیسرائیل تۆمار دەکات. 

 

عێراق دەڵێت، بەکارهێنانی ئاسمانەکەی لە لایەن ئیسرائیلەوە "پێشێلکردنی یاسای نێودەوڵەتی و پەیماننامەی نەتەوە یەکگرتووەکانە."

 

وەزارەتی دەرەوەی عێراق لە راگەیێندراوێکدا دەڵێت: "قەوارەی ئیسرائیلی سنووری ئاسمانیی عێراقی پێشێل کرد و بۆ دەستدرێژییە سەربازییەکانی لە ناوچەکەدا بەکارهێنا."

 

عێراق داوا "لە ئەنجوومەنی ئاسایشی دەکات، دسەڵاتی خۆی بۆ وەەستاندنی قەوارەی ئیسرائیلی بەکاربێنێت و رێگە نەدات ئەم پێشێلکارییانە دووبارە بکاتەوە."

 

سەرچاوە ئەمنییەکان بە ئاژانسی فرانس پرێسیان راگەیاندووە، لە بەرەبەیانی ئەمڕۆوە سێ مووشەکی ئیسرائیلی لە خاکی عێراق کەوتوونەتە خوارەوە، یەکێکیان لە دیالە و دووی دیکە لە زیقار.

 

 

وەزیری ناوخۆی ئەڵمانیا لەبارەی هێرشەکانی ئەمڕۆی ئیسرائیل بۆ سەر ئێران بە رووداو راگەیان، "تاوەکو ئێستا هەموو باڵیۆزخانە و کۆنسوڵخانەکانی ئیسرائیل دەپارێزین. هەڵسەنگاندن بۆ دۆخەکە دەکەین تاوەکو چەند مەترسییە لەسەر ئاسایشمان، بەڵام لە ئامادەییداین."

 

کاردانەوە لە هەرێمی کوردستانەوە گەیشت و سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان رایدەگەیێنێت، سه‌ركۆنه‌ى هێرشه‌كه‌ى ئيسرائيل بۆ سه‌ر كۆمارى ئيسلاميى ئێران و به‌كارهێنانى هێزى سه‌ربازى له‌ يه‌كلاكردنه‌وه‌ى ناكۆكييه‌كاندا ده‌كه‌ن. هەروەها "له‌م كاته‌‌ هه‌ستياره‌دا،" ئه‌ركى كۆمه‌ڵگه‌ى نێوده‌وڵه‌تييه‌، "كاردانه‌وه‌ى خێرا و به‌په‌له‌ى هه‌بێت."

 

 

 

لە میدیای فەرمیی ئێرانەوە زانیاری گەیشت کە تەنیا لە تاران بەهۆی هێرشەکانی ئیسرائیلەوە 78 کەس گیانیان لەدەستداوە و زیاتر لە 329 کەس برینداربوون. میدیای ئێران دەڵێت، ئەو ئامارانە سەرەتایین و ئەو کەسانەی بوونەتە قوربانی، سڤیلن. 

 

لە هێرشەکەی ئیسرائیلدا چەند فەرماندە و بەرپرسی سەربازی هەروەها زانای بواری ئەتۆم کوژراون. 

 

 

سەرۆکی ئەمریکا دەشڵێت، "هێشتا کات ماوە بۆ کۆتاییهێنان بەم کوشتارە، پێش ئەوەی هەموو شتێک و ئەوەی رۆژانێک پێی دەگوترا ئیمپراتۆریەتی ئێران لەنێو بچێت. نا بۆ کوشتنی زیاتر، نا بۆ وێرانکاریی زیاتر، تەنیا رێککەوتن بکەن ئێستا، پێش ئەوەی زۆر درەنگ بێت."

 

 

 

وەزیری دەرەوەی ئێران لە نامەیەکدا بۆ نەتەو یەکگرتووەکان دەڵێت، هێرشەکەی ئەمڕۆی ئیسرائیل بۆ سەر بنکە ئەتۆمییەکانی وڵاتەکەیان "راگەیاندنی جەنگە."

 

عەباس عێراقچی، وەزیری دەرەوەی ئێران داوای چارەسەرکردنی پرسەکە لە نەتەوە یەکگرتووەکان دەکات.

 

ئیسرائیلی هێرشێکی دیکەی کردە سەر فڕۆکەخانەی تەورێز و دووکەڵێکی رەشی زۆر بە ئاسماندا دەچێت

 

حکومەتی کۆماری عێراق رایگەیاند، بە تووندترین شێوە، سەرکۆنەی ئەو دەستدرێژییە سەربازییە دەکات کە لەلایەن "قەوارەی زایۆنییەوە" کراوەتە سەر خاکی کۆماری ئیسلامیی ئێران.

 

باسم عەوادی، گوتەبێژی حکومەتی عێراق رایگەیاند، "پێویستە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی لە ئاستی ئەم پێشێلکارییە ئاشکرایەی یاسای نێودەوڵەتیدا وەک بینەر نەمێنێتەوە، چونکە پەنابردن بۆ لۆژیکی هێز بۆ سەپاندنی ئەمری واقیع جارێکی دیکە، هەڕەشەی لەناوبردنی بنەماکانی پەیوەندییە نێودەوڵەتییە هاوچەرخەکان دەکات."

 

وەزارەتی دەرەوەی چین دەڵێت، وڵاتەکەیان "زۆر نیگەرانە" لە هێرشی ئیسرائیل بۆ سەر ئێران، هەروەها زۆر نیگەرانی "ئەگەری دەرئەنجامە جدییەکانی ئەو کردەوانەیە."

 

وەزارەتەکە لە پەیامێکدا بۆ میدیاکان کە بۆ رووداویشی ناردووە، دەڵێت: چین دژی هەر جۆرە پێشێلکارییەکەن بۆ سەر سەروەری و ئاسایش و یەکپارچەیی خاکی ئێران و هەروەها دژی پەرەسەندنی گرژییەکان و فراوانبوونی ململانێکانە.

 

وەزارەتی دەرەوەی چین باسی لەوەشکردووە، "جارێکی دیکە دۆخی ناوچەکە لەناکاو پەرەی سەندووە، ئەمەش لە بەرژەوەندی هیچ لایەنێکدا نییە."

 

چین داوا لە هەمووە لایەنە پەیوەندیدارەکان دەکات کە هەنگاوی زیاتر بگرنەبەر کە ئاشتی و سەقامگیری لایەنگری بەرەوپێش ببەن و لە پەرەسەندنی زیاتری گرژییەکان خۆیان بەدوور بگرن. وەزارەتەکە دەڵێت، "چین ئامادەیە رۆڵێکی بنیاتنەر لە ئارامکردنەوەی دۆخەکە بگێڕێت."

 

 

بەهۆی هێرشی ئیسرائیل بۆ سەر ئێران نرخی نەوت گەیشتە بەرزترین ئاستی نزیکەی پێنج مانگی رابردوو. نرخی زێڕیش سێ هەزار و 400 دۆلاری تێپەڕاند.

 

ئەمڕۆ هەینی، لەگەڵ کرانەوەی بازاڕەکانی ئاسیا نرخی بەرمیلێک نەوتی برێنت زیاتر لە 8 دۆلار بەرزبووەوە و گەیشتە 78 دۆلار و 50 سەنت. دواتر نرخی نەوتی برێنت بۆ خوار 73 دۆلار دابەزی، بەڵام هێشتا زیاتر لە سێ دۆلار بەرزبووەتەوە.

 

هاوشێوەی نرخی نەوت، نرخی زێڕیش بەهۆی هێرشەکەوە بەرزبوونەوەی بەرچاوی تۆمارکرد.

 

بەهۆی هێرشەکەوە ئەمڕۆ هەینی نرخی ئۆنسەیەک زێڕ 58 دۆلار بەرزبووەوە و گەیشتە سێ هەزار 443 دۆلار. 

 

ئێران لە مزگەوتی جەمکەران لە قوووم ئاڵای سووری هەڵکرد کە بە واتای تۆڵەسەندنەوە دێت. ئەوەش دوای ئەوەیە ئیسرائیل هێرشێکی بەرفراوان و تاکلایەنەی کردە سەر وڵاتەکە و زیانی گیانی و ماددیی زۆری بە وڵاتەکە گەیاندووە. 

 

بەرپرسێکی سوپای ئیسرائیل دەڵێت، سوپای وڵاتەکە دەستی بە بەرپەرچدانەوەی درۆنەکانی ئێران لە دەرەوەی سنووری ئیسرائیل کردووە. 

 

پێشتر ئیسرائیل رایگەیاندبوو، ئێران 100 درۆنی ئاراستەی وڵاتەکەیان کردووە. 

 

سەرچاوەیەکى بەرپرسى سەربازیی ئوردن رایدەگەیێنێت، بەرپەرچى چەند مووشەک و درۆنێکیان داوەتەوە کە چوونەتە نێو سنوورى ئاسمانییانەوە. 

 

دەشڵێت، رێگرییەکە لەسەر بنەماى ئەو هەڵسەنگاندنە بووە کە ئەگەر هەبووە ئەو مووشەک و درۆنانە لەنێو خاکى ئوردن بکەونەوە.

 

 

بزووتنەوەی حەماس لە راگەیێندراوێکدا دەڵێت، سەرکۆنەی بۆردوومانەکەی سەر ئێران دەکات. 

 

رۆژی هەینی، 13ی حوزەیرانی 2025، حەماس لە راگەیێندراوێکدا بڵاویکردەوە: "سەرکۆنەی هێرشەکە دەکەین. ئەم کردە شەڕەنگێزییە دەبێتەهۆی زیادبوونی گرژییەکان بە شێوەیەکی مەترسیدار کە هەڕەشە دەبێ لەسەر ناسەقامگیرکردنی ناوچەکە". 

 

ئەمڕۆ ئیسرائیل بە 200 فرۆکەی جەنگی بە هێرشی کردە سەر ژمارەیەک پێگەی ئێران. تاوەکو ئێستا کوژرانی لانیکەم سێ فەرماندەی سەربازی و شەش زانای ئەتۆمی ئەو وڵاتە پشتڕاستکراوەتەوە. 

 

بزووتنەوەی حەماس لە راگەیێندراوەکەیدا دەڵێت: "ئەمڕۆ، ئێران باجی هەڵوێستی نەگۆڕی بۆ پاڵپشتی لە فەلەستین و بەرگرییەکەی دەدات". 

 

راگەیێندراوەکە لە کاتێکدایە، حەماس و ئیسرائیل لە ئۆکتۆبەری 2023ەوە لە جەنگدان و ئێرانیش هەمیشە هاوسۆزی بۆ خەڵکی غەززە و فەلەستین پیشان داوە.

 

میدیای ئێران دەڵێت، ئێران لە 72 پێگەوە بە مووشەکی بالیستیی هێرشی بۆ سەر ئیسرائیل دەستپێکرد. 

 

 

میدیای ئێران کوژرانی شەش زانای ئەتۆم لە هێرشەکانی ئیسرائیلدا بۆ سەر وڵاتەکە رادەگەیێنێت.

 

ئاژانسی تەسنیمی نیمچە فەرمیی ئێران، بەیانیی ئەمڕۆ هەینی رایگەیاند، لە هێرشەکانی ئەمڕۆی رژێمی زایۆنیدا بۆ سەر وڵاتەکەمان، هەریەک لە عەبدولحەمید مینوچەهر، ئەحمەدڕەزا زولفەقاری، سەید ئەمیرحسێن فەقیهی، موتەلیبزادە، محەمەدمەهدی تارانچی و فەرەیدوون عەباسی، کە لە زانا ئەتۆمییەکانی کۆماری ئیسلامیی ئێرانن، شەهید بوون.

 

"بەیانیی ئەمڕۆ هەینی 13ـی حوزەیرانی 2025، سوپای ئیسرائیل چەند ئامانجێکی لە تاران و چەند پارێزگایەکی دیکەی ئێران و رۆژهەڵاتی کوردستان بۆردوومان کرد، جگە لە فەرماندە باڵاکانی سوپای پاسداران، چەندین زانای ئەتۆمیش کرانە ئامانج.

 

ئەم هێرشانە کاریگەریی لەسەر ناوچەکە هەبوو و ئوردن و عێراق سەرجەم گەشتە ئاسمانییەکانیان راگرت. پەیامنێری رووداو لە بەغدا دەڵێت: بڵاو بە هێزێکی زۆر کراوە.

 

ئاژانسی تەسنیم دەڵێت: "رژێمی زایۆنی بەم کردەوەیە سەلماندی کە ئامانجی راستەقینەی، زانست و تەکنەلۆژیایە و بە چەکی تیرۆر، هاتووەتە جەنگ دژی زاناکانمان، بەمەش ناوی ئەم شەش کەسە خرایە پاڵ لیستی زانا ئەتۆمییە تیرۆرکراوەکانی کۆماری ئیسلامیی ئێران."

 

میدیای فەرمیی ئێران دەڵێت، لانیکەم 50 کەس لە ئەنجامی هێرشەکەی ئیسرائیل بۆ سەر وڵاتەکە برینداربوون کە ژن و منداڵیشیان تێدایە.

 

مدیای فەرمیی وڵاتەکە دەڵێت، لەوانەی برینداربوون 35ـیان ژن و منداڵن و هەموو بریندارەکانیشیان گواستوەتەوە بۆ نەخۆشخانەی چەرمان لە تاران.

 

ئیسرائیل کەوتووەتە دۆخی ئامادەباشییەوە بۆ وەڵامەکەی ئێران و  رێوشوێنی توند گیراوەتەبەر. یەکێک لە گەورەترین نەخۆشخانەکانی وڵاتەکە دەستی بە گواستنەوەی بەشەکانی بۆ ژێرزەمین کردووە و باڵیۆزخانەی ئەمریکاش فەرمانی بە کارمەندەکانی کردووە لە ماڵەکانیان نەیەنە دەرەوە.

 

بەپێی راگەیێندراوێکی فەرمی، نەخۆشخانەی ئیچیلۆڤ لە تەلئەڤیڤ، کە یەکێکە لە گەورەترین ناوەندە پزیشکییەکانی ئیسرائیل، نەخۆشخانەیەکی فریاکەوتنی ژێرزەمینی کردووەتەوە و دەستی کردووە بە گواستنەوەی بەشەکانی بۆ ئەو شوێنە پارێزراوە.

 

هاوکات، باڵیۆزخانەی ئەمریکا لە قودس/ئۆرشەلیم، فەرمانی بە هەموو فەرمانبەرانی حکومەت و خێزانەکانیان کردووە لە سەرتاسەری ئیسرائیلدا لە شوێنەکانیان خۆیان حەشار بدەن.

 

میدیای فەرمیی ئێران پشتڕاستیکردەوە، محەممەد باقری، سوپاسالاری وڵاتەکە لە هێرشەکەی بەرەبەیانی ئەمڕۆی ئیسرائیلدا کوژراوە.  

 

جگە لە باقری، تاوەکو ئێستا حوسێن سەلامی، فەرماندەی گشتیی سوپای پاسدارانیش پشتڕاستکراوەتەوە کە کوژراوە. 

 

 

ناوی (محەممەد حوسێن ئەفشوردی)ـیە

سەرۆکی ئەرکانی هێزە چەکدارەکانی ئێرانە

لە ساڵی 1960 لە تاران لەدایکبووە

لە ساڵی 2016 بووتە سەرۆکی ئەرکانی هێزە چەکدارەکانی ئێران

لە ساڵی 1980 کارکردنی لە سوپای پاسداران دەستیپێکرد

 

 

عەلی خامنەیی، رێبەری کۆماری ئیسلامیی ئێران لە وەڵامی هێرشەکەی ئیسرائیلدا رایگەیاند: تۆڵە دەکەنەوە، ئیسرائیل چارەنووسێکی سەختی بۆ خۆی دیاریکرد و وەڵامێکی تووندیان دەبێت.

 

هەروەها دەڵێت، ئەو فەرماندە و بەرپرسانەی کە کوژراون، جێگران و هاوکارانیان ئەرکەکانیان بەڕێوە دەبەن. 

 

گوتەبێژی هێزە چەکدارەکانی ئێران لە بەرامبەر هێرشەکانی ئەمڕۆی ئیسرائیل بۆ سەر وڵاتەکەیان دەڵێت: "رژێمی زایۆنی و ئەمریکا باجێکی قورس دەدەن و هێزەکانمان لە ئامادەیی تەواودان."

 

ئەبولفەزڵ شکارچی، گوتەبێژی هێزە چەکدارەکانی ئێران بە میدیای وڵاتەکەی راگەیاند، "ژمارەیەک لە فەرماندە سەربازییەکانمان شەهید بوون، بەڵام با خەڵکی ئێران هەست بە نیگەرانی نەکەن."

 

شکارچی ئاماژەی بەوەکرد، هێرشەکانی ئیسرائیل بە هاوکاریی ئەمریکا ئەنجامدراون.

 

گوتەبێژی هێزە چەکدارەکانی ئێران هەڕەشەی لە ئەمریکا و ئیسرائیل کرد و گوتی: "باجێکی قورس دەدەن و چاوەڕوانی هەنگاوی تووندی هێزە چەکدارەکانی ئێران بن."

 

 

 

ئەو بەرپرس و فەرماندانەی تاوەکو ئێستا پشتڕاستبوونەتەوە کە لە هێرشەکەی ئیسرائیلدا کوژران 

حوسێن سەلامی، فەرماندەی گشتیی سوپای پاسداران

 

جەنەراڵ غوڵام عەلی رەشید، فەرماندە قەرارگای ناوەندیی خاتەمول ئەمبیا

 

د. محەممەد مەهدی تهرانچی، سەرۆکی زانکۆی ئازاد

 

د. فەرەیدوون عەباسی، سەرۆکی پێشووتری رێکخراوی وزەی ئەتۆمی ئێران

 

 

بەپێی راگەیێندراوێکی فەرمی، بنیامین نەتەنیاهوو، سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل و یسرائیل کاتز، وەزیری بەرگری، رۆژی دووشەممە 09-06-2025 بە هاوئاهەنگی لەگەڵ لیوا ئەیال زەمیر، سوپاسالاری ئیسرائیل بڕیاریان داوە کە هێرشەکە ئەمڕۆ هەینی دەستپێبکات.

 

ئەم زانیارییە لە کاتێکدایە کە بەرەبەیانیی ئەمڕۆ هەینی، ئیسرائیل هێرشێکی بەرفراوانی کردە سەر چەندین ئامانجی ئەتۆمی و سەربازی لەنێو خاکی ئێراندا. 

 

بنیامین نەتەنیاهوو، سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل، ئۆپەراسیۆنەکەی بە ناوی "شێری هەستاو" راگەیاندووە و جەختی کردووەتەوە کە ئامانج لێی بنبڕکردنی هەڕەشەی ئێرانە. ئاشکرابوونی کاتی بڕیاردانەکە دەریدەخات کە هێرشەکە پێشوەختە و لەسەر ئاستی باڵا پلانی بۆ داڕێژراوە.

 

 

 

بنیامین نەتەنیاهوو، سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل لە گوتارێکی تەلەڤزیۆنیدا پشتڕاستی کردەوە، وڵاتەکەی هێرشی کردووەتە سەر ئامانجە ئەتۆمییەکانی ئێران و رایگەیاند، ئۆپەراسیۆنەکە بە ناوی "شێری هەستاو" چەندین رۆژ بەردەوام دەبێت.

 

نەتەنیاهوو رایگەیاند: "کەمێک لەمەوبەر، ئیسرائیل ئۆپەراسیۆنی شێری هەستاوی دەستپێکرد، کە ئۆپەراسیۆنێکی سەربازیی ئامانجدارە بۆ بنبڕکردنی ئەو هەڕەشەیەی ئێران لەسەر مانەوەی خودی ئیسرائیل دروستی کردووە."

 

سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل جەختی کردەوە: "ئەم ئۆپەراسیۆنە تا ئەو کاتەی پێویست بکات بۆ نەهێشتنی ئەم هەڕەشەیە، بەردەوام دەبێت."

 

نەتەنیاهوو گوتی، ئێران پرۆگرامێکی بۆ پەرەپێدانی چەکی ئەتۆمی هەیە و بانگەشەی کرد، "ئەگەر رانەگیرێت، دەتوانێت چەکی ئەتۆمی بەرهەم بهێنێت. ئەمە مەترسییەکی روون و راستەوخۆیە بۆ سەر مانەوەی خودی ئیسرائیل."

 

سەبارەت بە ئامانجەکان، نەتەنیاهوو وردەکاریی زیاتری خستەڕوو و گوتی: "ئێمە لە دڵی پرۆگرامی ئەتۆمیی ئێرانمان دا. ئامانجمان دامەزراوەی سەرەکیی پیتاندنی یۆرانیۆم بوو لە نەتەنز. زانا ئەتۆمییەکانی ئێرانمان کردە ئامانج کە کار لەسەر بۆمبی ئێرانی دەکەن. هەروەها لە دڵی پرۆگرامی مووشەکە بالیستییەکانی ئێرانمان دا."

 

نەتەنیاهوو ئاماژەی بەوەشکرد، هێرشەکەیان تەنیا بۆ بەرگریکردن لە خۆیان نییە و گوتی: "بە بەرگریکردن لە خۆمان، بەرگری لەوانی دیکەش دەکەین. بەرگری لە دراوسێ عەرەبەکانمان دەکەین. ئەوانیش بەهەمان شێوە بەدەست هەڵمەتی ئێران بۆ بڵاوکردنەوەی پشێوی و کوشتارەوە ناڵاندوویانە."

 

تاوەکو ئێستا حکومەتی ئێران هیچ لێدوانێکی لەبارەی هێرشەکانەوە نەداوە.

 

 

گوتەبێژی سوپای ئیسرائیل دەڵێت، ئێران لە هەموو کات نزیکتر بووە بۆ بەدەستهێنانی چەکی ئەتۆمی و ئەوەش کارێکە کە ئیسرائیل رێگەی پێنادات بۆیە هێرشەکەیان ئەنجام داوە.

 

بەپێی ئەو وێنە و ڤیدیۆیانەی بڵاوکراونەتەوە، چەند باڵەخانەیەک لە تاران زیانیان بەرکەوتووە و ئاگر و دووکەڵیان لێ بەرزدەبێتەوە.

 

پێش دەنگدانەوەی هێرشەکە لە تاران، لە ناوچەکانی هەرێمی کوردستان و عێراق دەنگی مووشەک و فڕۆکە بیستران

 

لەگەڵمان بن لەم لایڤ بلۆگە، دوایین زانیارییەکانتان بۆ دەگوازینەوە.