سەرەڕای پشتیوانی سەربازیی رۆژئاوا بۆ هەرێمی كوردستان لەشەڕی دژی داعش، لەم ماوەیەی دواییدا لە هەندێ ناوەندی گرنگی مەدەنی و توێژینەوەی رۆژئاواییەوە دەنگێك روو لە بەرزبوونەوەیە كە بەگومانەوە دەڕوانێتە "ئاكامە نەخوازراوەكان"ی چەكداركردنی كورد. لە هەندێ شوێنیشدا، داوای مەرجداركردنی كۆمەكە سەربازییەكان دەكرێ بۆ كوردستان. راستە ئەم دەزگاو ناوەندانەی بیركردنەوە بەرپرس نین لە داڕشتنی سیاسەتی دەرەوەی وڵاتانی رۆژئاوا، بەڵام ئەم ئەكتەرە ناحكومەتیانە، لە كاتی ئێستادا، وەك سەرچاوەیەكی گرنگی راوێژ و زانیاری سەیردەكرێن. هەندێ لەو ناوەندانە كاریان لە راوێژبەخشین زیاترە و تەنانەت كار بۆ لۆبیكردن و داكۆكیكردن لە ئەجێندایەكی دیاریكراو دەكەن.
لە مانگی مایسی 2015، گرووپی تەنگژەی جیهانی رێپۆرتێكی لەژێر ناونیشانی (چەكداركردنی كوردی عێراق: شەڕكردنی داعش، هاندانی ململانێ) بڵاوكردەوە. لەو رێپۆرتەدا، گرووپی ناوبراو نەك تەنیا رەخنە لە شێوازی پڕچەككردنی كورد دەگرێ، بەڵكو بە گومانەوە سەیری ئاكامە نەرێنییەكانی بیرۆكەی چەكداركردنی هێزە نادەوڵەتییەكان- كە بە تێگەیشتنی ئەوان پێشمەرگە وەك هێزێكی نافەرمی سەیر دەكرێ- دەكات. گرووپی تەنگژەی جیهانی، بەر لە هەر شتێك، پێیوایە چەكداركردنی پێشمەرگە بووەتە هۆی تێكدانی باڵانسی هێز لە عێراقدا بەگشتی و لە ناوچە كێشەلەسەرەكان بەتایبەتی. بەهۆی كۆمەكە سەربازییەكان بۆ كورد، لەم ناوچانەدا پارسەنگی هێز لە بەرژەوەندیی كورد و لەدژی عەرەبی سوننە شكاوەتەوە. بە تێگەیشتنی ئەوان، چەكداركردنی كورد، ئەگەری درێژەكێشانی شەڕی داعش زیاتر دەكات بەو هۆیەی كە رەنگە عەرەبی سوننە لە دژی هەژموونی كوردی لە ناوچە كێشەلەسەرەكان پاڵپشتی لە داعش بكەن. جگە لەمە، رێپۆرتەكە هۆشداری دەدات لەوەی كە پڕچەككردنی كورد، بەم شێوەیەی ئێستا رۆژئاوا پەیڕەوی لێدەكات، وادەكات چەكی زیاتر بكەوێتە دەست هێزێكی ناپرۆفێشناڵی حیزبی - كە دیسان مەبەست لێی هێزی پێشمەرگەی سەر بە پارتی و یەكێتییە- بە هەموو ئاسەوارە خراپەكانی خۆیەوە. هەرچەندە، رێپۆرتەكە داوا دەكات وڵاتانی رۆژئاوا فشار بخەنە سەر حكومەتی هەرێمی كوردستان بۆ یەكخستنی هێزی پێشمەرگە و داوادەكەن هاوكارییە سەربازییەكان تەنیا پێشكەشی لیوا هاوبەشەكانی پێشمەرگە بكرێن، دیسان پێیوایە بەو سیاسەتەی ئێستای چەكداركردنی پێشمەرگە، ناوچەكە لە ئایندەدا رەنگە رووبەڕووی كێشەیەكی گەورەتر لەوەی ئێستای داعش ببێتەوە.
رێپۆرتێكی دیكە لە مانگی شوباتی 2015 لەلایەن دەزگای چاودێریی مافی مرۆڤ بە ناونیشانی (كوردستانی عێراق: عەرەبەكان هەڵقەنراون، سنوورداركراون، بەندكراون) بڵاوكرایەوە. ئەم دۆكیومێنتە تایبەتە بەو ناوچانەی پارێزگای نەینەوا - بەتایبەتی زومار و ناوچەكانی دەوروبەری- كە بەم دواییە لە دەسەڵاتی داعش رزگاركراون. ئەم رێپۆرتە رەخنەی توند ئاراستەی هێزە كوردییەكان دەكات لەو ناوچانە و تۆمەتباریان دەكات بە رێگەگرتن لە گەڕانەوەی عەرەبەكان بۆ ئەو ناوچانە. هەروەها رێپۆرتەكە باس لە داگیركردنی ماڵی عەرەبەكان، وێرانكردنی گوندەكانیان و دەستبەسەركردنی عەرەبەكان دەكات لە ناوچە رزگاركراوەكاندا. ئەم رێپۆرتە پێشنیاز دەكات كە وڵاتانی هاوپەیمان "پێویستە ئەوە روون بكەنەوە كە رەنگە حكومەتی هەرێمی كوردستان پاڵپشتیەكانی خۆی (مەبەستی پاڵپشتی سەربازیی رۆژئاوایە) بخاتە ژێر مەترسیەوە ئەگەر بە جددی لێكۆڵینەوە لە رەفتارە خراپەكارییەكان نەكات و كۆتاییان پێ نەهێنێ و سزای تاوانباران نەدات".
دیارە رەنگە بەشێك لەو زانیاری و لێكدانەوانەی لەو دۆكیومێنتانەدا هاتوون ورد نەبن، بەڵام هیچ گومانێك لەوەدا نییە كە ئەم دوو رێپۆرتەی سەرەوە خاوەن گرنگیی زۆرن، چونكە لەلایەن دوو دەزگای زۆر بە ناوبانگی جیهانییەوە دەرچوون كە لەلایەن حكومەتە رۆژئاواییەكانەوە بایەخی زۆریان پێدەدرێت. بێگومان ئەگەری ئەوەش زۆر بەهێزە كە ئەم جۆرە دۆكیومێنتانە كاریگەرییان لەسەر سیاسەتی دەرەوەی ئەو وڵاتانە هەبێت. جگە لەوەش ئەم رێپۆرتانە و رێپۆرتە هاوشێوەكانی دیكە، دەبنە سەرچاوەی لێكۆڵینەوە و سێمیناری زانستی لەسەر ئەم ناوچەیە و بە باش یان خراپ كاریگەری زۆر لەسەر سومعەی هەرێمی كوردستان لە جیهانی دەرەوە بەجێدێڵن. بۆیە لە كاتێكدا وێنەیەكی نەرێنی لەسەر هەرێمی كوردستان دیار دەبێ لەو جۆرە بڵاوكراوانەدا، بە دڵنیاییەوە دەبێ ئەم وێنانە بە وردی دیراسەت بكرێن و بەشێوەیەكی واقیعی وەڵام بدرێنەوە.
لەسەر دەسەڵاتی سیاسی رەسمی هەرێمی كوردستان پێویستە ئەم رێپۆرتانە زۆر بەهەند وەربگرێت و لێكۆڵینەوەی پێویستیان لەسەر بكات و لەبەر رۆشنایی لێكۆڵینەوەكاندا ریفۆمی پێویست بكات. خۆ ئەگەر ئەم نووسینە نەرێنیانە وردە وردە پەرەبستێنن، گەورەترین مەترسی كە تووشمان دەبێ، بریتی دەبێ لەوەی وێنەمان لە میللەتێكی مەزڵومەوە دەگۆڕێ بۆ میللەتێكی تۆڵەستێن. دەسەڵاتی سیاسیشمان وەك دەسەڵاتێكی دژە نەتەوە ناكوردەكان وێنا دەكرێ. پێشمەرگەشمان وەك هێزێكی میلیشیای ناپرۆفێشناڵا سەیردەكرێن. هەموو ئەمانەش، لەسەریەك، كاریگەری خراپیان بۆ ئایندەی پاڵپشتی رۆژئاوا دەبێ بۆ هەرێمی كوردستان. تەنانەت ئەگەر لە كورتمەوداشدا، لەبەر هۆكاری تاكتیكی رۆژئاوا بەردەوام بێت لە ناردنی كۆمەكەكانی بۆ كوردستان، رەنگە لە مەودای دووردا هەمان پاڵپشتیمان لێنەكەن.
زۆر گرنگە سەرۆكایەتی و حكومەتی هەرێمی كوردستان بەزووترین كات كۆمەڵێ ریفۆرمی گرنگ بە ئاراستەی یەكخستنی هێزەكانی پێشمەرگە ئەنجام بدەن و بەهیچ شێوەیەك رێگە بە دیاردەی توڵەسەندنەوە نەدەن لە ناوچە رزگاركراوەكانی ئێستا و ئایندەدا. سیاسەتێكی میانەڕەو بۆ بەدیهێنانی عەدالەت و ئاشتیی كۆمەڵایەتی لە نێوان كورد و پێكهاتەكانی دیكە لە ناوچە كێشەلەسەرەكان دەبێ لەچوارچێوەی ئەولەویاتی هەرێمدا بێت. كورد ناتوانێ شتێك لەو ناوچانە بكات و بیشارێتەوە. بۆیە ئەوەی لەو ناوچانە روودەدات دەبێ بەشێوەیەك بێت كە نەك هەر پێویست نەكات بیشارینەوە، بەڵكو شانازیشی پێوەبكەین و لە هەموو كۆڕو دەرفەتێكدا باسی بكەین. بێگومان ئەوەش یەكجار گرنگە كە حكومەتی هەرێمی كوردستان لە پەیوەندیی بەردەوامدا بێ لەگەڵ ناوەندە گرنگەكانی جیهان بۆ مافی مرۆڤ و ئاشتی و كۆمەڵگای مەدەنی لە رێگەی بانگهێشتكردن و ناردنی شاندی هەرێم بۆ لای ئەو دەزگاو ناوەندانە و ئاگاداركردنەوەیان سەبارەت بە ریفۆرمی سەربازی و سیاسی لە هەرێم (ئەگەر بڕیارە هەبێت) و روونكردنەوەی گۆشەنیگای هەرێمی كوردستان بۆ ئایندەی سەقامگیریی ناوچەكە بەگشتی. هەرچۆنێك بێت، پەیوەندییەكی بەهێز لەنێوان حكومەتی هەرێم و ناوەندە ناحكومەتی و مەدەنیەكانی رۆژئاوا بایەخی زۆری هەیە و پێویستە كاری بۆ بكرێت.
کۆمێنتەکان
وەک میوان کۆمێنتێك بنووسە یان وەرە ژوورەوە و ههموو خزمەتگوزارییەکان بهكاربێنه
کۆمێنتێک دابنێ