هەمووی دوێنێ بوو كە شار و شارۆچكەكانی كوردستان بەگشت پێكهاتەكانییەوە، یادی 23 ساڵەی راپەڕین و ئازادكردنی كوردستانمان لەیەكتری پیرۆز كرد. لەو ماوە كەمەی خۆبەڕێوەبردندا كە رەنگبێت هەندێك كەس بە كەمیشی نەزانن، هەرێمی كوردستان بە چەندین وێستگەی سیاسی و ئابووری جیاوازدا تێپەڕبووە. هەندێ لەو قۆناغ و وێستگانە كاریگەری ئەرێنییان لەسەر كۆمەڵگا هەبووە و هەندێكیشی بە پێچەوانەوە ئەو ئەزموونەی خستووەتە ژێر هەڕەشەوە. نامەوێت پاساو بۆ هەڵە و كەموكوڕییەكان بهێنمەوە، بەڵام پرۆسەی ژیانی كۆمەڵایەتی میللەتانی دیكەش بە بەردەوامی مەد و جەزری تێكەوتووە تا لە قۆناغێكدا گەیشتووەتە دۆخی ئارامی و جێگیری.
لەو ماوەیەدا هەر هەڵەیەك ئەگەر روویدابێت و هەر دەستكەوتێك بۆ ئەو میللەتە گەر بەدەست هاتبێت، گشت لایەنە سیاسییەكانی كوردستان جا بە راستەوخۆ بێت یا ناڕاستەوخۆ، پشكدارن تێیدا و بەرپرسیاریشن لە بەرامبەری.
مەگەر هەموو پێكەوە رانەپەڕین؟ مەگەر هەر ئێوە نەبوون كە بە بڕیارێكی بەرەی كوردستانی لە پێناو ئارامی و ئاشتەوایی ناوماڵی كوردستان، لێبووردنی گشتیتان بۆ گشت جاش و پیاوانی بەعس دەركرد؟ باشە هەر زۆربەی ئێوە نەبوون كە بەشداریتان لە یەكەم هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان و یەكەم كابینەی حكومەتدا كرد؟ ئەی هەر ئێوەی پارتە سیاسییە بەهێزەكانی ساحەی كوردستان، پارتی و یەكێتی و بزووتنەوەی گۆڕان (كە ئەوكات بەشێكی كاریگەری یەكێتی بوون) و، پارتە ئیسلامییەكان نەبوون كە بوونە هۆی سەرهەڵدانی شەڕی ناوخۆ و دروستكردنی هەڕەشە بۆ سەر ئەم ئەزموونە؟ ئەی هەر ئێوە نەبوون كە بوونە هۆی دابەشكردنی ئەم هەرێمە بۆ دوو ئیدارە و پاشان هەر خۆتان یەكتانخستەوە؟ ئەی هەر ئێوە نەبوون كە ویستتان بەشداری لە حكومەتی عێراقی فیدراڵدا بكەن و لاپەڕێكی تازە لەگەڵ ئەو حكومەتە هەڵبدەنەوە؟ ئەی هەر ئێوە نەبوون بەشداریتان كرد لە نووسینەوەی دەستووری عێراق و جێگیركردنی مافی گەلی كوردستان لەناو ئەو دەستوورە؟ مەگەر هەر زۆربەی ئێوە نەبوون كە هەرچەندە بۆتان روون ببووەوە دەسەڵاتدارانی بەغدا خۆیان لە جێبەجێكردنی دەستوور دەدزنەوە، كەچی پشتیوانیتان لە سەرۆكی هەرێمی كوردستان نەكرد بۆ لێسەندنەوەی متمانە لە سەرۆكی وەزیران نوری مالیكی و دەتانگوت پارتی و سەرۆك وەزیران كێشەی تایبەتیان هەیە؟!
وێڕای ئەوەی كە مێژوویەكی هاوبەشی خەباتی سیاسی و بزاڤی شۆڕشگێڕی زۆربەی لایەنە سیاسییەكانی ئەمڕۆی كوردستان بەیەكەوە گرێدەدات، ئەزموونی 23 ساڵەی خۆبەڕێوەبردنیش جارێكی دیكە كۆماندەكاتەوە، كەچی زۆر لەو لایەنە سیاسییانەی كە ئەمڕۆكە خەریكی بانگەشەی هەڵبژاردنن، بە ئەندازەیەك خەریكی پێداهەڵگوتنن بە شانوباڵی خۆیان، بە هیچ شێوەیەك خۆیان ناكەنە خاوەنی ئەو كێشە و گرفتانەی لەم كۆمەڵگایەدا هەن كە ئەوەش زۆر بە زەقی رۆژانە لە دیبەیتی سەركردە و كاندیدەكانیاندا بەرچاو دەكەوێت. ئەوان هەر بەوەندە ناوەستن كە ترسنۆكانە خۆیان لە بەرپرسیارێتی بدزنەوە، بەڵكو بەردەوام ئۆباڵی كێشەكان دەخەنە ئەستۆی یەكتری و بەتایبەتیش پارتی دیموكراتی كوردستان، وەك ئەوەی كە تەنها پارتی حوكمڕان و خاوەنی ئەم وڵاتە بێت. بەداخەوە ئەم پەتایە زۆربەی لایەنە سیاسییەكانی گرتووەتەوە، چ ئەوانەی هەمووی چەند ساڵێكە وەك ئۆپۆزیسیۆن خۆیان پێناسە كردووە، چ ئەوانەش كە تا ئەم چركەساتەی من ئەم وتارە دەنووسم، بەشدارێكی سەرەكین لە جومگەكانی دەسەڵاتی ئەم هەرێمەدا.
بەبۆچوونی من ئەم چەشنە سیاسەتكردنە كە بریتییە لە خۆدزینەوە لە بەرپرسیارێتی بەرامبەر ئەو كێشە و قەیرانانەی لەم هەرێمەدا هەن (جا ئەو بەرپرسیارێتییە كەم بێت یان زۆر) و هەوڵدان بۆ چەواشەكردنی خەڵك و بە نەزان سەیركردنی هاووڵاتیان، سیاسەتێكی بەرپرسانە و ژیرانە نییە، ئەوەندەی ترسنۆكانە دێتە بەرچاو لە هەمان كاتدا لاوازیی رۆڵی ئەو لایەنانەش نیشان دەدات لە پرۆسەی سیاسی و بەڕێوەبردنی ئەم وڵاتەدا. ئەو لایەنانەی كە پێیانوایە بەهۆی چوار پێنج ساڵی ئۆپۆزیسیۆنبوون و دوورییان لە دەسەڵات، هیچ بەرپرسیارێتیەكی كێشەكانی ئەم وڵاتەیان ناكەوێتە ئەستۆ، وێڕای ئەو مێژوو و ئەزموونە هاوبەشەی كە لە سەرەتادا ئاماژەم بۆی كرد، بە هەڵەدا چوون. لەبەرئەوەی لە سیستمی دیموكراسیدا ئەركی پارتی ئۆپۆزیسیۆن لە پارتی دەسەڵاتدار كەمتر نییە، ئەویش بە ڕێگای چاودێریكردنی دەسەڵات و فشار و لۆبیكردن بۆ چارەسەركردنی كێشەكان.
كەواتە بەو مەفهومە بێت، ئێوەی ئۆپۆزیسیۆن وەك پێویست نەتانتوانیوە ئەوەندە فشار و هێز و كاریگەری دروستبكەن كە دەسەڵات ناچار بە چارەسەركردنی گرفتەكان بكەن. بۆ هاوڕێیانم لە یەكێتی نیشتیمانی كوردستان و هاوپەیمان و شەریكی پارتی لە حوكمڕانیدا: تكایە لەمیانی گفتوگۆ و دیبەیتەكاندا گەر بەرپرسیارێتی هەر قەیران یان كێشەیەكتان خرایە ئەستۆ بەسینگفراوانی قبووڵی بكەن، نەك ئۆباڵەكەی تەنها بخەنە ئەستۆی پارتی هاوپەیمانتان.
لەبەرئەوەی ئەم هەڵوێستەی ئێوە لەو ساتەوەختەی ئێستادا لەبەرژەوەندی پارتەكەتان نییە و لەگەڵ خەبات و ماندووبوونی یەكێتی چ بەر لە راپەڕین و چ دوای راپەڕین یەكناگرێتەوە. چونكە ئەو هەڵوێستە تەنها دوو خوێندنەوەی بۆ دەكرێت، یان ئەوەتا بە بەرچاوی ئێوەی بەشدار لە حكومەت زۆر شت روویانداوە و ئێوەش بێدەنگیتان لێكردووە جا بەهەر هۆیەك بووبێت، رەنگبێت بەرژەوەندی هاوبەش! كە بێدەنگی لە هەڵە بە شەریكی هەڵە دەژمێردرێت، هەروەك چۆن لە یاساشدا بێدەنگبوون بەرامبەر بە تاوان بە شەریكی تاوان دادەنرێ. یان ئەوەتا لەناو حكومەتدا ئەوەندە لاوازبوونە كە نەتانتوانیوە بەر لە روودانی كێشەكان بگرن، لەو حاڵەتەشیاندا خەڵكی پرسیار لەخۆی دەكات: ئەگەر ئێوە ئەوەندە لاوازبووبن لە حوكمڕانیدا، چۆن جارێكی دیكە متمانەتان پێبكەینەوە؟
چەندە لە وادەی هەڵبژاردن نزیكتر دەبینەوە، بەهۆی بەهێزیی پێگەی پارتی لەناوەندی سیاسی و دەسەڵاتدا، ئەو فشار و هێرشانەی كە لە گشت لایەكەوە دەخرێتە سەری زیاتر دەبێت. بەڵام دەبێ پارتی وەك لایەنەكانی دیكە لە بەرپرسیارێتی رانەكات و ئەگەر خۆی بەخاوەنی ئەم هەرێمە دەزانێت، دەبێ ئازایانە بەرپرسیارێتی زۆر لەو هەڵە و كەموكوڕییانە هەڵبگرێت كە لەماوەی حوكمڕانیدا رووبەڕووی ئەم هەرێمە بووەتەوە. ئاخر خاوەندارێتیش ئەركێكی قورسە و بە هەموو كەسێك هەڵناگیرێت. خۆ بەخاوەن زانینی زۆربەی ئەو پێشكەوتن و هەنگاوە بەرچاوانەی كە لە بوارە جیاوازەكانی سیاسی، ئابووری، دیپلۆماسی، ئاوەدانی و خزمەتگوزاری لەم هەرێمەدا بەدەستهاتوون، دەرككردن بە گشت ئەو كێشە و كەموكوڕیانەشی پێویستە كە بەهۆی بێ ئەزموونی و نابەرپرسیارێتی خەڵكانێك لەناوەندەكانی حیزبی و حكومی، لەم وڵاتەدا سەریانهەڵداوە كە دەبێ ئامادەسازی بكات بۆ چارەسەركردنیان.
کۆمێنتەکان
وەک میوان کۆمێنتێك بنووسە یان وەرە ژوورەوە و ههموو خزمەتگوزارییەکان بهكاربێنه
کۆمێنتێک دابنێ