Hollanda’nın Erbil Başkonsolosu Adriaan Ijsselstijn, Rûdaw’a yaptığı açıklamada ülkesi ile Irak Kürdistan Bölgesi arasındaki ticaret hacminin yıllık 6 milyar euroyu bulduğunu belirterek, Hollanda’nın Avrupa Birliği (AB) ülkeleri arasında Irak’ın en büyük ticaret ortağı olduğunu söyledi.
Rûdaw’a özel bir röportaj veren Adriaan Ijsselstijn, Kürdistan Bölgesi ile yürütülen ortak projelere, özellikle tarım sektöründeki iş birliğine dikkat çekti.
Ticaretin önemli bir kısmının Kürdistan Bölgesi üzerinden veya doğrudan Kürdistan Bölgesi ile gerçekleştirildiğini vurgulayan Başkonsolos Ijsselstijn, Hollandalı şirketlerin bölgede yatırım yapmaya istekli olduğunu dile getirdi. Ijsselstijn, mevcut bankacılık sistemiyle ilgili bazı sorunlar yaşandığını ancak bu sorunların çözümü için çalışmaların sürdüğünü kaydetti.
Peşmerge Güçleri’nin reform ve birleştirilme sürecine (Çaksazi) değinen Adriaan Ijsselstijn, Hollanda’nın bu süreçte destek vermeye devam edeceğini belirterek, "Bu çabalar sona ermeden önce somut sonuçlar elde edilmesinin ve Peşmerge içinde gerçek reformlar görmenin çok önemli olduğuna inanıyoruz" dedi.
Kürdistan Bölgesi vatandaşlarına yönelik vize uygulamaları hakkında da bilgi veren Hollanda Başkonsolosu, yasa dışı göç nedeniyle şu aşamada turistik vize verilmediğini açıkladı. Ijsselstijn, "Yasa dışı göç nedeniyle şu anda yalnızca ticari vize veriyoruz; turist vizesi verilmesi için herhangi bir yol bulunmuyor" dedi.
Hollanda’nın Erbil Başkonsolosu Adriaan Ijsselstijn Rûdaw TV sunucusu Arez Halid’in sorularını yanıtladı:
Rûdaw: Hollanda olarak bu proje için neden bu bölgeyi (Sirwan) seçtiniz?
Adriaan IJsselstein: Aslında bu projeyi ve bu konumu seçmemizin nedeni, Hollanda uzmanlığı ile Kürt girişimciliğini birleştirdiğinizde neler olabileceğini göstermekti. Bu programın finansmanına katkıda bulunduk çünkü burada tarım alanında aktifiz. Modern teknikleri gerçek anlamda kullandığınızda neler yapılabileceğini kanıtlamak istedik. Burası, yıl boyunca ürün alınabilen ve aynı zamanda kullanılan suyun büyük kısmının geri kazanıldığı, yüksek kaliteli taze marul üretimi için harika bir örnek.
Rûdaw: Halepçe vilayetinin bir parçası olan Sirwan ilçesini kastettim. Neden sadece Sirwan?
Adriaan IJsselstein: Doğrusu burayı sadece biz seçmedik; birlikte çalıştığımız yerel girişimci bu bölgeyi tercih etti. Burası, ister süt ürünleri (inek ve keçi yetiştiriciliği) olsun, ister bahçecilik ve ağaç dikimi olsun, çeşitli tarım projelerinde aktif olduğumuz bir bölge. Burada hem Hollandalı yatırımcılar için fırsatlar var hem de yerel istihdam ve gıda güvenliği sağlanıyor. Bu iş birliğinden oldukça memnunuz.
Rûdaw: Yani bu tercihin Halepçe’de geçmişte yaşanan trajik olaylarla bir ilgisi yok mu?
Adriaan IJsselstein: Elbette Halepçe olayları geçmişte kaldı ve çok acı vericiydi; bunu asla unutmuyoruz. Halepçe’yi desteklemek, yerel ekonomiyi ve yatırımcıları güçlendirmek için birçok farklı alanda çalışıyoruz. Örneğin bir üniversite ile "Şehrimizi Birlikte İnşa Ediyoruz" adlı bir projemiz var. Bu projede gençleri yerel sorunlara yerel çözümler üretmeye teşvik ediyoruz. Ayrıca ticari alanda da girişimciliği desteklemek ve istihdam yaratmak için çalışıyoruz.
Rûdaw: Erbil’de yaşadığınızı biliyorum ama ben bir Süleymaniyeli olarak bu kent hakkındaki görüşlerinizi merak ediyorum.
Adriaan IJsselstein: Evet, anlıyorum. Oraya her gittiğimde mutlu oluyorum. Aslında Süleymaniye’yi çok seviyorum. Oraya gittiğimde, genellikle akşamları Salim Caddesi'ne giderim.
Rûdaw: Saholaka mı?
Adriaan IJsselstein: Evet, biraz künefe eşliğinde çay içmeye giderim. Şehir çok canlı ve enerji dolu. Dediğim gibi, yapacak çok işimiz var. Hollanda olarak orada aktif olan birçok girişimcimiz var. Ayrıca Kürdistan Bölgesi’nin çeşitli yerlerinde olduğu gibi Süleymaniye’de de yaşayan çok sayıda Hollanda vatandaşı var. Hollanda pasaportu taşıyan bu kişiler bizim elçilerimiz gibidir, onlarla iletişimde olmayı seviyoruz.
Rûdaw: Korumasız bir şekilde Salim Caddesi’nde yürümekten ve güvenlik sorunu yaşamaktan endişeniz var mı?
Adriaan IJsselstein: Orada kendimi her zaman rahat hissediyorum. Gidip çayımı içiyorum ve buradaki pek çok insan gibi şehir hayatını izlemekten keyif alıyorum.
Rûdaw: Ülkenizin tarım sektörünü konuşmayı ne kadar sevdiğini biliyorum. Kürdistan Bölgesi’ndeki kuraklık döneminde Hollanda, çiftçilerin ürünlerini geliştirmesine nasıl yardımcı oluyor?
Adriaan IJsselstein: Bu proje bunun en iyi örneği. Böyle bir projeyle, dışarıda üretime kıyasla çok daha az su kullanarak devasa miktarda marul ve gıda üretebilirsiniz. Hem yerel üretimi teşvik ediyoruz hem de bunu iklim koşullarına uygun şekilde yapmayı hedefliyoruz. Mesele sadece istihdam veya daha fazla gıda üretmek değil; suyun sınırsız olmadığını da göz önünde bulundurmalıyız. Hollanda’da bazen çok suyumuz olur ama burada suyunuz çok az. Tarımı geliştirirken veya hükümetle bilgi alışverişinde bulunurken, çalışmaların sürdürülebilir olduğundan ve su kıtlığının dikkate alındığından emin olmak istiyoruz.
Rûdaw: Hollanda, "su sorunu" kavramını "su yönetimi" olarak değiştirdi. Bu tecrübeyi Kürt çiftçilere nasıl aktarıyorsunuz?
Adriaan IJsselstein: Buna birkaç farklı düzeyde bakabilirsiniz. Üniversiteler arası bilgi alışverişi yapıyoruz. Çiftçilere arazilerini en iyi nasıl sulayacakları konusunda pratik ve uzmanlık eğitimleri veriyoruz. Aynı zamanda sera kurulumu, enerji ve su tasarrufu konularında uzmanlaşmış Hollandalı şirketleri buraya getiriyor ve yatırım yapmaya teşvik ediyoruz. Kürt halkını da bu şirketlerle iletişime geçmeye yönlendiriyoruz.
Rûdaw: Birkaç gün önce bir festivalimiz vardı; patates, domates, tahin gibi yerel ürünlerimiz var. Hollanda, Kürt çiftçilerin ürünlerini Avrupa pazarına ihraç etmesine nasıl yardımcı oluyor?
Adriaan IJsselstein: Öncelikle buradaki yerel ürünleri, özellikle Halepçe narı ve Berwari elmasını gerçekten çok sevdiğimi söylemeliyim.
Rûdaw: Yediniz mi?
Adriaan IJsselstein: Evet, kesinlikle yedim. Yakın zamanda Halepçe Nar Festivali'ndeydim. Orada çok kaliteli ürünler vardı, gerçekten harikaydı. Avrupa’ya ihracat söz konusu olduğunda katı gıda güvenliği kuralları var. Yaklaşık bir yıl önce yerel karar vericilere gıda güvenliği ve AB pazarına giriş koşulları üzerine eğitimler verdik. Bir gün Halepçe narı ve Berwari elmasının Hollanda pazarına ulaştığını görmek için çalışıyoruz.
Rûdaw: Ürünlerimizin Avrupa pazarlarına uygun olduğuna inanıyor musunuz? Kalite açısından soruyorum.
Adriaan IJsselstein: Kalite kesinlikle çok yüksek. Yaklaşık bir yıl önce bir araştırma yaptık. Gıda söz konusu olduğunda sadece hasat anındaki ürün kalitesi değil; doğru paketleme, etiketleme, nakliye ve soğuk hava deposu zinciri de önemlidir. Gördüğümüz kadarıyla hasat çok iyi ama paketleme ve soğuk hava deposu konusunda sorunlar var. Bu yüzden ürünler nihai varış noktasına ulaşana kadar kalitesini kaybedebiliyor.
Rûdaw: Elbette.
Adriaan IJsselstein: Bu alanda hala bazı zorluklar var ve biz de bu sorunların çözümünde yardımcı olmak istiyoruz. Tekrar ediyorum; ürünler harika ama Avrupa'daki güvenlik standartları çok sıkı.
Rûdaw: Ticaret hacmine gelirsek; Kürdistan Bölgesi, Irak ve Hollanda arasındaki ticaret ne düzeyde?
Adriaan IJsselstein: Aslında çok iyi. Hollanda'nın, AB içinden Irak'ın genel olarak bir numaralı ticaret ortağı olduğunu biliyor muydunuz? İstatistiklerimizde Irak ve Kürdistan Bölgesi ayrımı yapmıyoruz ancak genel olarak yılda 6 milyar Euro'luk ticaret hacmiyle en büyük Avrupalı ortağız.
Rûdaw: 6 milyar Euro mu?
Adriaan IJsselstein: Evet, 6 milyar. Ticaretin büyük bir kısmının Kürdistan Bölgesi üzerinden veya doğrudan Kürdistan Bölgesi ile yapıldığını görüyoruz. Tarım bunlardan biri ama bunu daha da genişletmek istiyoruz. Petrol ve makineler de önemli bir paya sahip.
Rûdaw: Ülkeniz bankacılık sisteminde çok iyi. Kürdistan Bölgesi'ndeki "Benim Hesabım" (Hejmarî Min) projesi veya bankacılık sistemi konusunda bir desteğiniz olacak mı?
Adriaan IJsselstein: Hollandalı şirketleri buraya çekmeye çalışırken güvenlik, siyasi istikrar ve hukukun üstünlüğü gibi konular öne çıkıyor. Ancak ticaretteki en büyük engel kesinlikle bankacılık sistemidir. Avrupalı ülkelerin Irak veya Kürdistan Bölgesi ile ticaret yapması bu yüzden çok zor. Bu, Hollanda olarak tek başımıza çözebileceğimiz bir şey değil ama üzerinde tartıştığımız ve nasıl yardımcı olabileceğimizi araştırdığımız bir konu.
Rûdaw: Peşmerge güçlerinin birleştirilmesi ve reformu konusunda Hollanda'nın rolü nedir?
Adriaan IJsselstein: Hollanda olarak uzun süredir burada askeri alanda aktifiz. Şimdi de Peşmerge reformu için danışmanlık veriyoruz. Bu sürecin sonunda somut sonuçlar ve gerçek reformlar görmenin Kürdistan Bölgesi'nin çıkarına olduğuna inanıyoruz.
Rûdaw: Reform için nasıl yardım ediyorsunuz? Sadece danışmanlık mı?
Adriaan IJsselstein: Evet, bu çok uluslu bir proje. Hollanda olarak özellikle barınma, finans yönetimi ve Peşmerge içinde toplumsal cinsiyet (kadın-erkek) rolü gibi çok spesifik konularda Peşmerge Bakanlığı'na danışmanlık yapıyoruz. Biz onlara para vermiyoruz, danışmanlık veriyoruz. Sadece doğru insanlara sahip olmak değil; lojistik, finans ve barınma gibi "perde arkasındaki" işlerin de düzenlenmesi gerekiyor.
Rûdaw: ABD Erbil'de büyük bir konsolosluk binası açtı. Sizin planlarınız neler?
Adriaan IJsselstein: Amerikalılarınki kadar büyük bir konsolosluk açmayacağımızı kesinlikle söyleyebilirim. Ancak siyasi, ticari ve askeri alanlarda çok iyi ilişkilere sahibiz ve burada yaşamaya devam edeceğiz.
Rûdaw: Konsolosluğunuzla ilgili sadece ticari vize verdiğiniz, turistik vize vermediğiniz yönünde şikayetler var. Bu değişecek mi?
Adriaan IJsselstein: Doğru, Kürdistan Bölgesi'nde sadece ticari vize veriyoruz. Başka tür vize isteyenlerin ülke dışındaki elçiliklere başvurması gerekiyor. İnsanların şikayetlerini ve beklentilerini tamamen anlıyorum. Ancak Irak ve Kürdistan Bölgesi'nden Avrupa'ya, özellikle de Hollanda'ya yönelik çok yüksek oranda yasadışı göç girişimi var. Biz burada yatırım ve istihdam yaratmaya çalışırken insanların gitmeye çalışması, insan kaçakçılarının eline düşmesi çok üzücü.
Rûdaw: Komşu ülkeleriniz turist vizesi veriyor. Sizin planınızda yok mu?
Adriaan IJsselstein: Şimdilik hayır. Bu, yasadışı göç nedeniyle uygulanan katı ama adil bir politika. Öğrenciler veya diğer vize türleri için Türkiye veya Ürdün gibi ülkelere gidip başvuru yapılması gerekiyor. Bunun zor olduğunu biliyorum ama şu an elimde olan veya değiştirebileceğim bir şey değil.
Rûdaw: Son olarak Dünya Kupası... Hollanda kupayı kazanabilir mi?
Adriaan IJsselstein: Asla bilemezsiniz, bu futbol. Kürdistan Bölgesi'nde Hollanda takımını destekleyen çok sayıda taraftar olduğunu bilmek beni mutlu etti. Kazanmayı umuyorum.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın