Qamar Energy CEO’su Robin Mills, Bağdat’ın uzun süre daha Kürdistan-Ceyhan boru hattını kullanacağına vurgu yaparak, “Bağdat’ın Erbil ile iyi bir diyalog içinde olması demek Irak’ın petrol ihracatının artması anlamına gelir” dedi.
IŞİD savaşından önce Kerkük boru hattının çalışmaz hale geldiğini belirten Mills, “ Irak kendi petrolünü kendi boru hatlarıyla dünya piyasasına sunmayı amaçlıyor ancak eli mahkum. Çünkü boruların geçtiği güzergahlarda güvenlik edişeleri var. Kürdistan boru hattı ise tamamen korunaklı ve güvenilir. Bu nedenle Irak’ta dengeler değişti” ifadelerini kullandı.
Kürdistan Bölgesi’nde petrol kapasitesinin arttığını söyleyen Mills, “Şu an günlük 400 bin varil petrol üretiliyor ve üretim kapasitesi önümüzdeki yıl 450 bin varil ve üzerine ulaşacaktır” diye konuştu.
Birleşik Arap Emirlikleri’nin başkenti Ebu Dabi’de Erbil-Bağdat ilişkileri ışığında petrol sektöründeki gelişmeleri değerlendiren Qamar Energy CEO’su Robin Mills, Rûdaw’ın sorularını yanıtladı.
Kürdistan ve Irak hükümetlerinin petrol ve bütçe meselesinde anlaşmaya varmaları bekleniyor. Sizce Erbil-Bağdat arasındaki sorunların çözümü önündeki en büyük engel nedir?
Hâlihazırda iki taraf arasında bir anlaşma var ve hala geçerliliğini koruyor. Irak Federal Hükümeti Kürdistan Bölgesi’nin bütçesini gönderiyor, buna karşılık olarak da Erbil yönetimi anlaşmanın gereği kadar petrol ihracatı gerçekleştiriyor. Tabi ki bunun karşılığında gelir elde ediyor. Öte yandan Irak’a ait kuyulardan üretilen bir miktar petrol Kürdistan Bölgesi petrol boru hattı aracılığıyla dünya piyasalarına sevk ediliyor. Biliyorsunuz Irak, Türkiye ve Avrupa ülkelerine kendi petrolünün sevkiyatını gerçekleştiremiyor. Bu durumda tabi ki Bağdat yönetimine yardımcı olunuyor ancak burada başlıca sorunlardan birisi olan petrolü kontrol etme arayışları ön plana çıkıyor. Bağdat bu konuda şuan sessiz fakat biliyoruz ki yakında petrol dosyasının (buna Kürdistan petrolü de dahil) tamamen kendi elinde olması için adımlarını atacaktır. Bu nedenle bu meselenin bir kez daha dağa Bağdat tarafından gündeme getirileceğini düşünüyorum. Bağdat’taki güvenilir kaynaklar, Kürdistan Bölgesi’nin enerji dosyasını teslim etmeden Irak’tan yüksek bütçe aldığını söylüyor. Erbil yönetiminin hak ettiğinden fazla bir pay aldığını savunuyorlar. Bence Adil Abdulmehdi’de bu durumu devam ettirecek. Bir taraftan hem ülkeyi tek parça halinde görmek istiyor hem de Kürdistan Bölgesi’nin istikrarlı olmasını istiyor. Şu da bir gerçek ki o dünyanın sonuna dek Irak’ın Başbakanı olarak kalmayacaktır. Yeni hükümetlerin farklı tutumları olabilir.
ABD’nin İran yönetimine karşı yaptırımlarının arttırmasıyla birlikte Körfezde kriz yaşandı. Sizce Kürdistan-Ceyhan boru hattı Irak için alternatif bir ihrac yolu olabilir mi?
Kesinlikle Kürdistan boru hattı oldukça önemli. Çünkü Irak hükümetinin petrol ihracatı yapabilmesi için alternatif bir yolu yok. Halihazırda Irak’ın bir miktar petrolü Kürdistan boru hattı aracılığıyla yurtdışına aktarılıyor. İhracatın artırtırılabilmesi mümkündür. Kürdistan boru hattı günlük bir milyon varil ve hatta daha fazla petrol ihrac etme kapasitesine sahiptir. Irak hükümetinin önünde daha fazla petrol ihrac etmesi için iki seçenek vardır; ya bir çok petrol kuyusunu söz konusu boru ile entegre edecektir, ya da Kerkük boru hattının onarımına başlayacaktır. Biliyorsunuz bu hat IŞİD savaşı sırasında zarar görmüştü. Dolaysıyla Erbil ile iyi bir diyalog içinde olmaları halinde daha fazla petrol ihracatı yapabilir ve sevkiyatın miktarını artırabilirler.
Bağdat yönetiminin Kerkük-Ceyhan boru hattını onarmak için yakında harekete geçeceği yönünde bilgiler var. Sizce borunun onarılıp çalışır hale gelmesi için ne kadar zaman lazım?
Irak eski Petrol Bakanı Abdulcebar Liebi boru hattının onarılması için anlaşma yapıldığını açıklamdı. Fakat bu konuda bir ilerleme olup olmadığını açıkçası ben bilmiyorum. Görüldüğü kadarıyla her hangi bir gelişme yok. Bir diğer konu da borunun geçtiği güzergâhın tehlikeli olduğu yönünde hala endişeler devam ediyor. Bu nedenlerle Kerkük-Ceyhan boru hattının bir an önce onarılıp sevkiyata başlamasını bekleyemeyiz.
Önümüzdeki yıllarda Kerkük boru hattı onarılıp çalışır hale gelir ise bu Kürdistan-Ceyhan boru hattını etkiler mi?
Bağdat yönetimi, kendi petrol boru hattı yoluyla Kerkük ve diğer kuyulardaki petrolü sevk etmek istiyor. Fakat bu güzergah oldukça tehlikeli ve istikrarsız. Kürdistan boru hattı ise tamamen korunaklı ve güvenilir. Bu nedenlerden dolayı Irak’ta dengeler değişti. Hatırlarsanız IŞİD savaşı öncesi Kerkük boru hattı birkaç kez saldırıyla maruz kaldı. Dolayısıyla da bu güzergahın IŞİD öncesi de güvenilir ve istikrarlı olduğu söylenemez.
Kürdistan Bölgesi’nin yaptığı petrol anlaşmalarını nasıl değerlendiriyorsunuz? bu Anlaşmalara başarılı diyebilir miyiz ya da bu konuda farklı görüş ve fikirler var mı?
Kürdistan Bölgesi tarafından yapılan anlaşmaların çoğu gelir ortaklığı sistemini içeriyordu. Farklı yatırımcıların ilgisini çekmek konusunda başarılı oldu. Söz konusu anlaşmalardan dolayı petrol arama işlemleri oldukça arttı. Büyük petrol kuyuları bulundu ve petrol üretimine başlandı. Yapılan anlaşmalar adilane bir şekilde şirketlere gelir dağıtıyor. Ayrıca petrol gelirinin bir kısmı Kürdistan Bölgesi hesabına aktarılıyor. Bu nedenle iyi bir denge söz konusu. Çalışılması zor olan bazı küçük petrol boru hatları var, bu tür petrol kuyuların gelişimi için teşvik programlarının geliştirilmesinin önemli olacağını düşünüyorum. Kürdistan’da faaliyet yürüten petrol şirketlerinin anlaşmaların içeriğiyle ilgili sorunları olacağını zannetmiyorum. Onlar genelde iki problem ile karşılaşıyorlar, birincisi ödemelerle ilgili sorun yaşıyorlar, örneğin ödenek almak için beklemeleri gerekiyor. Şu an durum da istikrarlı ancak zamanından alabiliyorlar. Bir diğer sıkıntı ise bazı firmalar petrol kuyularını geliştirmek için ruhsat almayı bekliyor ancak hala talepleri yerine getirilmedi. Sektörün gelişmesi içi bence birçok petrol ve doğalgaz firmasına işletme ruhsatı verilmeli.
Kürdistan Bölgesi ve Irak tarafından yapılan anlaşmaları nasıl buluyorsunuz sizce hangisi başarılı?
Durum çok farklı. Kürdistan Bölgesi petrol bölgesi olarak yeni bir bölge, 2005’e kadar belirli bir petrol yatağına sahipti. Irak’ın güney daha da farklı çünkü büyük petrol kuyuları bulunuyor, yıllardır petrol üretilip ihraç ediliyor. Rumeyle, Zubeyir ve Barı Qorna gibi büyük petrol kuyularına sahip. Bu nedenle Kürdistan Bölgesi’nin firmalara daha iyi şartlar sunmalı. Irak tarafından yapılan anlaşmaların şartları daha ağırdır. Bazı firmalar kazanmadıklarını söylüyor, bazıları faaliyetlerini tamamen durdurdu. Örneğin Shell Irak’taki bütün petrol yatırımlarını askıya aldı. Occidental şirketi de Irak’taki faaliyetlerini durdurdu. Bir çok firma kazanmadıkları gerekçesiyle Irak pazarından çekildi. Irak’ın bu şartları gözden geçirip yeni anlaşmalar üzerinde çalışacaktır. Geçen sene yayımlanan petrol sözleşmelerinin 5’incisi farklıydı. Her ne kadar onlar üretim ortaklığı demeseler de anlaşmalarının içeriğine baktığımız zaman üretim ortaklığından ibaret olduğunu göreceksiniz.
Bu tür anlaşmaların Kürdistan’a daha fazla şirket cezbetmek için uygun mu siz ne düşünüyorsunuz?
Üretim ortak sözleşmeleri uygundur. Bu tür anlaşmalar her zaman yatırımcıların dikkatini çekmiştir. Anlaşmanın içindeki önlemler uygun hale getirilmiştir. Sayıların kolaylıkla değiştirilesine olanak vardır. Örneğin bazı petrol kuyularının kazancını artırılabilir ve sorun teşkil etmez. Ayrıca söz konusu anlaşmalar Kürdistan Bölgesi’nde hangi şirketlerin çalışacağına dair karar verecek inisiyatife sahip olacak. Yani küçük bir petrol kuyusunda çalışıyorsanız dünya çapında büyük şirketler gelip sizin çalıştığınız alanda anlaşma yapmaz. Bu nedenle böyle anlaşmalarda esneklik payı olması önemlidir.
Kürdistan Bölgesi’nde doğalgazın petrol gibi geliştirilebileceği konusunda ne düşünüyorsunuz?
Kürdistan Bölgesi’nde bir dönem doğalgaz sektörü durdu. Şu an bir çok bölgede doğalgaz üretimi geliştiriliyor. İlk etapta Kürdistan’ın taleplerini karşılayacak kadar üretim yapılmalı. İkinci etapta zaten şu ortaya çıkacaktır. Kürdistan yönetimi doğalgaz ihracatı yapabilecek kapasiteye geldi mi? 2013 yılında Türkiye’ye doğalgaz ihracatı yapılması yönünde bir anlaşma yapıldı. Öte yandan doğalgaz ihracatının ilerletilmesi için bu alanda yeni çalışmalara imza atılması gerektiği yönünde Irak’ta yeni fikirler gelişmeye başladı. 2013 yılına kıyasla gözle görülür bir değişiklik olduğunu söyleyebilirim. Türkiye de 6 yıl öncesine göre doğal gaz ihtiyacı olmayabilir. Türkler gazı Rusya’dan alıyor ve şu an başka bir boru hattı üzerinde çalışmalar sürüyor. Türkiye ayrıca İran ve Azerbaycan’dan doğalgaz alıyor. Dolaysıyla bu pazarda çetin bir rekabet söz konusu bu nedenle doğalgaz ihracatı için bence Irak ile birlikte hareket edilmedi. Böylelikle bu adımla iki taraf kazançlı çıkabilir.
Rosneft ile yapılan anlaşma hakkında ne düşünüyorsunuz, yakında doğalgaz boru hattının döşemesi yapılacağı yönünde bilgiler de geliyor, sizce bu proje yakında hayata geçer mi?
Eğer Russneft bu adımı atmak için hazırsa eğer bunu önemli bir gelişme olarak görüyorum. Ancak Rusya ile bir doğalgaz anlaşması daha olmalı. Rosneft boru döşemeden önce pazarda ciddi bir alıcının olup olmadığını bilmesi gerekiyor. Diğer taraftan Türkiye’nin de kendi doğalgaz boru hattını Kürdistan boru hattıyla entegre hale getirmesi için onay vermesi gerekiyor.
Kürdistan Bölgesi’nin petrol sektörü ne durumda, petrol üretimi bu yıl ve önümüzdeki yıl ne kadar olacağını öngörüyorsunuz? Petrol şirketlerinin de ne kadar bir bütçe ile yatırım yapacağını düşünüyorsunuz?
Şu an günlük 400 bin varil petrol üretiliyor ve üretim kapasitesi arttı. Örneğin Tawke petro kuyusunda kapasite oldukça arttı. Adı geçen şirket Peşhabur’daki kuyuları geliştirmeye yardımcı oldu. Hurmala ve Atruş petrol kuyularında da üretim kapasitesi artırıldı. Aynı zamanda birkaç küçük petrol kuyusunda da üretim artırtıldı. Bu hareketliliğin gelişerek devam etmesi oldukça önemli. Çünkü bazı kuyular nerdeyse eskidi. Tak Tak petrol kuyusu örnek olarak gösterebiliriz. Bazı petrol kuyuları da zirve gördükten sonra üretim kapasitelerinde düşüş yaşanacaktır.
Kürdistan’daki rafineri kapasitesi hakkında ne düşünüyorsunuz? Kürdistan Bölgesi’nde kapasiteyi artırarak dünya piyasasında önemli bir pazar haline gelebilir mi?
Bence şu an rafineri kapasitesini artırmak için uygun bir zaman. Bazı petrol ürünlerinin de ihracatı yapılabilir. Irak’ın kontrolündeki bazı petrol kuyularındaki ürünler Kürdistan rafinelerine teslim ediliyor, işlendikten sonra petrol ürünleri olarak tekrar Irak’a veriliyor. Kalitenin artması için Kürdistan’da kapasitesin artırılması gerekiyor. Bu yılın sonunda kara yağa ilişkin bir karar yürürlüğe girecek. Bundan sonra gemiler kara yağ kullanamayacak. Bu nedenle bu yılın sonuna doğru fiyatlarda ciddi oranda düşüş yaşanacak. Sıradan petrol şirketleri oldukça fazla kara petrol üretimi yapıyorlar, bu nedenle bundan sonra benzin ve motorin gibi değerli ürünlere yönelme olacak.
Kürdistan Bölgesi’nin önümüzdeki yıl üretim kapasitesinin artmasını öngörüyor musunuz?
Şu an günlük 400 bin varil petrol üreten Kürdistan Bölgesi önümüzdeki yıl 450 bin varil ve daha da yükselebilir. Atruş ve Şeyhan gibi petrol kuyularında ağır petrol üretimi yapılıyor, bu kuyularda yatırım daha maliyetli oluyor. Bu nedenle ileride petrol arayışları yaparak farklı petrol kuyularında üretime başlanmalıdır.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın