Bağdat (Rûdaw) – Amerikan düşünce kuruluşu Century Vakfı, Irak’ta yapılacak parlamento seçimlerine ilişkin yayımladığı son raporda, halkın beklentileriyle ABD’nin Irak’taki öncelikleri arasındaki farklara dikkat çekti. Rapora göre, Washington yönetimi yeni Irak hükümetini “İran’a karşı potansiyel bir baskı aracı” olarak görürken, Irak halkı için temel öncelik hizmetlere erişim ve iş imkanları.
Rapor, seçim sürecinde oy satın alma vakalarına da değindi. Bağdat ve diğer vilayetlerde parti yetkililerinin biyometrik oy kartlarını 400 dolara kadar varan fiyatlarla satın aldığı bildirildi.
Century Vakfı’nın gözlemlerine göre, başkent Bağdat’ta özellikle Kerade semtinde yüzlerce seçim afişi cadde ve meydanları doldurmuş durumda.
Adayların halkla doğrudan temas kurmak için kafeleri ziyaret ettiği, hatta bazı bakanların konvoylarını bırakıp sokakta seçmenlerle bir araya geldiği aktarıldı.
Halkın talepleri: Hizmet, İş ve hesap verebilirlik
Rapor, Irak halkının büyük bölümünün siyasi sürece yabancılaştığını ortaya koyuyor.
Seçimlere katılım çağrıları yapılsa da “yalnızca mevcut sistemden doğrudan fayda sağlayan” kesimlerin coşkulu olduğu belirtildi.
Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki, iki gün önce yaptığı açıklamada, halkın katılımının “yabancı müdahalelere fırsat vermemek için” hayati olduğunu söyledi.
Ancak rapora göre, Iraklı seçmenlerin çoğu jeopolitik kaygılardan ziyade işsizlik, hizmet eksikliği ve ekonomik sıkıntılardan endişe duyuyor.
ABD-İran rekabeti arasında Irak
Rapor, ABD’nin Irak politikasında önceliğin İran’ın bölgesel etkisini sınırlamak olduğunu belirtiyor.
Ancak Century Vakfı, Washington’un Irak’ta “jeopolitik hesaplar yerine demokratik kurumların güçlendirilmesine” odaklanması gerektiğini vurguladı.
“Irak, ideolojik bir hükümetten ziyade, gelişen ve istikrarlı bir ülke haline gelirse, bölgesinde pozitif bir güç olabilir” ifadelerine yer verildi.
Göreceli istikrara rağmen hizmet krizi derinleşiyor
Irak’ın son yıllarda görece bir istikrar yakalamasına rağmen, rapora göre kamu hizmetleri hâlâ yetersiz.
Elektrik kesintileri “gündelik bir sorun” olarak tanımlanırken, su krizinin 2025’te tarihsel boyuta ulaştığı bildirildi.
Irak Su Kaynakları Bakanlığı verilerine göre, 2025 yılı 1933’ten bu yana en kurak yıl olacak. Su rezervleri bir yıl içinde 21 milyar metreküpten yarısına geriledi.
Düşük katılım: Demokrasi krizi derinleşiyor
Century Vakfı raporu, Irak’ta seçmen katılım oranlarının 2005’ten bu yana düzenli olarak düştüğünü ve bunun “Irak demokrasisinin yapısal bir krizi” haline geldiğini belirtiyor.
Irak Yüksek Bağımsız Seçim Komisyonu verilerine göre, 11 Kasım seçimleri için 21,3 milyon seçmen kaydedildi. Ancak yaklaşık 8 milyon oy kullanma yaşındaki vatandaşın kayıt yaptırmadığı bildirildi.
Katılım oranının yüzde 42 civarında kalması bekleniyor; bu durumda yetişkin nüfusun yalnızca üçte birinin sandığa gitmesi öngörülüyor.
Rapor, özellikle 2003 sonrası doğan genç neslin seçimlere güvenmediğini, oy vermeyi “iktidar koltuklarının yeniden paylaşımı” olarak gördüğünü ifade ediyor.
Siyasi strateji: Umutsuzluğu yönetmek
Rapora göre, Iraklı siyasetçiler düşük katılım oranlarını kendi lehlerine kullanıyor.
Halkın genel umutsuzluğu, tarafsız seçmenlerin sandığa gitmemesine yol açarken, parti tabanlarını motive etmeye imkân tanıyor.
Bu durum, devlet kaynaklarına ve silahlı gruplara erişimi olan partilerin güçlenmesine neden oluyor.
Boykotlar ve seçim sonrası süreç
Bazı grupların, özellikle Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr hareketinin, seçimleri boykot etmesi bekleniyor.
Rapor, bunun hükümet kurma sürecini hızlandırabileceğini, ancak seçimlerin meşruiyetini zedeleyebileceğini vurguluyor.
Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani’nin hükümeti ise kendisini “devlet kurumlarını güçlendiren bir denge unsuru” olarak konumlandırmaya çalışıyor.
Ancak rapora göre, 11 Kasım seçimlerinin “Irak’taki uzlaşmacı siyaset geleneğini kökten değiştirmesi beklenmiyor.”
Sonuç: Irak halkı değişim değil, sonuç istiyor
Raporun sonuç bölümünde şu ifadeler yer alıyor:
“Irak demokrasisinin geleceği, siyasilerin hesap verebilirliği artırması ve halkın yaşam koşullarını iyileştirmesiyle şekillenecek. Halk, artık yalnızca oy istemeyen; vaatlerini yerine getiren bir yönetim görmek istiyor.”
Century Vakfı’na göre, Kasım seçimleri Irak’ın mevcut istikrarını kalıcı bir yönetişim modeline dönüştürüp dönüştüremeyeceğini belirleyecek.
Ancak birçok Iraklı için asıl soru değişimin sandıklardan mı, yoksa yönetim anlayışındaki köklü bir dönüşümden mi geleceği.
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın