بزاڤی نەتەوەیی لە مێژووی نوێی كورددا لە سەردەمی كۆمەڵەی خۆییبوون و شۆڕشی ئاراراتەوە دەخرێتە چوارچێوەی حیزبییەوە و پاشان كۆمەڵەی ژیانەوەی كورد (ژێ.كاف) لە رۆژهەڵاتی كوردستان، كۆمەڵەی ئازادی و ژیانەوە و یەكێتی كورد (كاژیك) و پارتی سۆسیالیستی كورد - پاسۆك لە باشووری كوردستاندا درێژە بەو بیروباوەڕە دەدەن.
ئەمان رزگاربوونی كورد تەنیا لە دەوڵەتێكی سەربەخۆدا دەبیننەوە و هەموو چارەسەرییەكی دیكە بە "زڕەچارەسەر" دەزانن.
ئازاد مستەفا، سكرتێری پاسۆك، تاقانەی شەش خوشك و دایك و باوكی، خەونی بەوەوە دەبینی كە نەخشەی رۆژهەڵاتی نێوەڕاست هەڵبوەشێنێتەوە و سەرلەنوێ بە نەخشەی دەوڵەتی كوردستانەوە دروستیبكاتەوە.
ساڵی 1948 لە خێزانێكی هەژار لە گوندی بارزان دێتە دنیاوە كە ئەوكات باوكی لەوێ پۆلیس بووە.
بنەماڵەی ئازاد مستەفا خەڵكی گوندی شیلەخانن لە بناری پیرەمەگروون لە نزیك سلێمانی، بەڵام بەهۆی پیشەكەی باوكییەوە ئاشنایەتی لەگەڵ زۆر دەڤەری كوردستاندا پەیدا دەكات.
فەقێ هۆشیار یەكێك لە ئەندامانی ئەوكاتی كۆمەڵەی رەنجدەران و هاوڕێ و كوڕە مامی ئازاد مستەفا دەربارەی بنەماڵە و شوێنی لەدایكبوونی دەڵێت: "ئازاد مستەفا لە گوندی بارزان لەو خانووەی كە شێخ ئەحمەدی بارزانی دابووی بە باوكی كاك ئازاد، لەدایك بووە".
ژیانی منداڵی و گەنجێتی وەك زۆر لە منداڵانی كورد، بە هەژاری و نەداری لە سلێمانی بەڕێكرد. لە سەردەمی لەتبوونی بزووتنەوەی رزگاریخوازیدا لەساڵی 1964، ماوەیەك دەبێتە ئەندامی باڵی مەكتەبی سیاسی پارتی كە ئەوكات بە جەلالی ناسرابوو، بەڵام پاشان خۆی لە كۆمەڵەی ئازادی و ژیانەوە و یەكێتی كورد (كاژیك)دا دەبینێتەوە و دەچێتە ریزی شۆڕشی ئەیلوولەوە. بەناوی (چاوێك) لە رۆژنامەی (برایی) ئەوكاتدا دەنووسێت.
شێركۆ بێكەس دەربارەی ناوی رۆژنامەی (برایی) لە بیرەوەرییەكانیدا نووسیویەتی:"كاتێك لە رەفیق چالاكیان دەپرسی بۆ ناوتان نەناوە برایەتی، لەوەڵامدا دەیگوت: ئەوە نییە كورد دەڵێت برامان برایی و كیسەمان جیایی".
كاتێك ئازاد مستەفا دەبێتە سكرتێری پاسۆك، وەك سەرنووسەری رۆژنامەی (سەربەخۆیی) ئۆرگانی پاسۆك و سەرنووسەری (ئاڵای سووری كوردایەتی) ئۆرگانی هێزی پێشمەرگەی پاسۆك، ملدەداتە بەر كاری رۆژنامەگەریی شاخ.
كاتێك شۆڕشی ئەیلول تووشی هەرەس دێت، ئازاد مستەفا و چەند هاوبیرێكی بۆ بەرپەرچدانەوەی هەرەس و دوای ئەوەی كاری كاژیك لە كۆنفرانسی نەغەدەدا سڕكرا، لە 11ی ئەیلولی 1975 لە شاری كەركووك پارتێكی نەتەوەیی دادەمەزرێنن بەناوی پارتی سۆسیالیستی كورد كە بە (پاسۆك) نێوبانگی دەركرد. پاسۆك كوردستانێكی ئازاد و گەلێكی یەكسانی كردە دروشمی خۆی، پێشمەرگەكانی پاسۆك چیاكانی سورێن و شێنێ و پیرەمەگروون و قەندیل دەكەنە پشت و پەنای خۆیان.
پێش ئەوەی بچێتە شاخ بەهۆی ئەوەی كە چەند ئەندامێكی كۆمەڵەی رەنجدەرانی كوردستان دەگیرێن و یەك دووانێكیان ئیعتراف دەكەن، لەناو شاری سلێمانیدا دەیان كەس لە ئەندامانی كۆمەڵە دەگیرێن، بەهۆی ئەوەی ئازاد مستەفاش لەو كاتەدا لەگەڵ سەركردەكانی كۆمەڵە وەكو شەهید ئارام ئاشنایەتی دەبێت، لە ساڵی 1977 لەسەر كارەكەی خۆی لە تاقیگەی ناوەندیی سلێمانی لەگەڵ هاوڕێیەكی بەناوی هیشام دەگیرێن.
هیشام تاهیر، چیرۆكی گرتنی خۆی و ئازاد مستەفا لەلایەن دەزگاكانی بەعسەوە بەم شێوەیە دەگێڕێتەوە: " 4/5/1977 هێزەكانی بەعس چواردەوری ئەو شوێنەیان گرت كە من و كاك ئازاد كارمان تێدا دەكرد. سەرەتا كاك ئازادیان گرتبوو، هێنابوویان بۆ بەردەم ئەو تاقیگەیەی كە من كارم تێدا دەكرد. كاتێك بانگیان كردم و سواری ئەو شۆڤەرلێتەیان كردم كە كاك ئازادیشی تێدا بوو، هەردووكمانیان بەیەكەوە كەلەپچە كرد و بردیانین بۆ بارەگای ئیستیخبارات. ئەگەرچی ئێمە لە دوو رێكخراوی جیاواز كارمان دەكرد، بەڵام خاڵی هاوبەشمان لەنێواندا هەبوو، پەیوەندییەكی دۆستانەمان لەگەڵ كاك ئازاد هەبوو. لە زیندان هەموو جۆرە ئەشكەنجەیەكیان داین، كاك ئازاد مرۆڤێكی خۆڕاگر بوو، لەگەڵ ئەوەی كە شایەتی بەسەرەوە بوو، بەڵام بەعسییەكان هیچیان لێ هەڵنەكڕاند. كاك ئازاد كەسێكی خوێندەوار و رۆشنبیر، نووسەرێكی كارامە و وەرگێڕێكی باش بوو. كەسێك بوو دەیتوانی قەناعەت بە بەرامبەرەكەی بكات، هەربۆیە چەند كەسێك كە لە زیندان ئازاد بوون، فكریان بەتەواوی گۆڕا".
هیشام تاهیر باسی سەرگوزشتەیەكی خۆشی خۆی دەكات: "كاتێك لە هەیئەی كەركووك بووین، رۆژێكیان گوتم كاك ئازاد شیعرێكم بۆ هاتووە، نە قەڵەم هەیە و نە كاغەز، چی بكەم؟ كاك ئازاد و دكتۆر ساجد گوتیان كاكە بیخەرە ئەو تەنەكەی خۆڵەوە، چونكە شیعر لێرە بەدەردمان ناخوات".
پاسۆك، پارتێكی بە جەماوەر و قەبارە بچووك بوو، لەڕووی داراییەوە هەژار بوو، بەڵام زۆر لەوانەی مێژووی سیاسی ئەو سەردەمەیان نووسیوەتەوە، دەڵێن پاسۆك پارتێكی خاوەن كاریگەریی فیكری بوو. بۆ لێدانی دەوڵەتێكی داگیركەری كوردستان، هاوكاری دەوڵەتێكی دیكەی نەدەكرد. بە گوتەی ئەندامانی پاسۆك، لەو رۆژگارەدا كە ئاڵای كوردستانیان بەرزدەكردەوە، زۆربەی حیزبە كوردییەكان گاڵتەیان پێدەهات و دەڵێن ئەوان خوێنی منداڵی كوردیان دەكردە قوربانی و دەیانڕژاندە كاسەی دیموكراتی بۆ عێراقەوە.
ئەوكاتەی ئازاد مستەفا لە زیندان دەبێت، یەكەمین مەفرەزەی پاسۆك لەژێر بەرپرسیارێتی جەلالی حاجی حوسێن دەستدەكات بە خەباتی چەكداری. هۆشیار فەقێ حەسەن مامە كە خۆی پێشمەرگەی یەكێتی بووە، گەواهی ئەوە دەدات كە پاسۆك دەوری هەبووە لە هەڵگیرسانەوەی شۆڕشی دوای هەرەسدا.
هەرچەندە ئازاد مستەفا پێشمەرگەیەكی گیرفان بەتاڵ و هەتاوگەستە و سەرمابردوو بوو، بەڵام سەركردەیەكی شێردڵ، نووسەرێكی بە ورە، ئاوەزقووڵ، مرۆڤدۆست و تاوەكو سەرئێسقان كوردستانی و كوردپەروەر بووە. هەربۆیە بەرگەی ئەشكەنجەی زیندانەكانی بەعس دەگرێت لە كوردستان و ئەبوغرێب.
لەعلی عەلی، خێزانی ئازاد مستەفا، بە سەرپۆشێكی سپی و جلی كوردییەوە لەسەر گۆڕەكەی ئازاد بەسەرهاتی خۆی گێڕایەوە. ئەگەرچی خەمبارانە قسەی دەكرد، بەڵام بە زەردەخەنەیەكەوە باسی هاتنەخوازبێنی خاڵۆزاكەی دەكرد كە باوكی لەعلی زۆری خۆشدەویست، بۆیە كوردەواری گوتەنی بەجلی بەریەوە پێشكەشی دەكات، بەڵام ئەوەش ناشارێتەوە كە ژێر بەژێر لەگەڵ خاڵۆزاكەیەدا یەكتریان خۆشدەویست. وەكو خۆی دەڵێت، ژیانی هاوسەرییان بەسەریەكەوە چەند ساڵێكی كەمی خایاندووە، ئاخر ئازاد یان لە زیندان بووە یان لە شاخ.
ئازاد مستەفا وەكو زۆر لە ئەندامەكانی كاژیك و پاسۆك نهێنی پارێز بووە، هەربۆیە هیچ كاتێك باسی ئەوەی بۆ خێزانەكەی نەدەكرد كە خەریكی كاری سیاسییە. بەڵام لەعلی دەڵێت: "دەمزانی ئازاد خەریكی كاری سیاسییە، چونكە هەمیشە درەنگ دەهاتەوە و تەنانەت بیرم نایەت ئەو پیاوەی من جارێك لە ماڵی خۆمان ریشی خۆیشی تاشیبێ. ئەو رۆژەی هەواڵی گرتنیان پێدام، بەلامەوە چاوەڕوانكراو بوو، خوا غیرەتی دامێ و هەموو نامە و بەیاننامەكانیم سووتاند و دایكیشم كتێبەكانی بردە ماڵی خۆیان، چونكە ئازاد هیچی پێنەگیرابوو، ترسی ئەوەمان هەبوو بەعسییەكان بێنە ماڵەوە و دەست بەسەر شتە قەدەغەكراوەكاندا بگرن".
لەدرێژەی گێڕانەوەكەیدا باسی ئەوكاتەی دەكرد كە ئازاد مستەفا لە زینداندا دەبێت: "هەستم دەكرد ئازاد دەیەوێت شتێك بدركێنێ، ئەوە بوو پێیگوتم: "لەعلی دەزانی چەند ساڵ حوكم دراوم؟ گوتم چەند؟ بە بزیەكەوە گوتی 10 ساڵ! یەكسەر بە زەردەخەنەیەكەوە پێمگوت: "ئۆخەی ئازاد گیان، هیچ نییە، پێچی مێزەرێكە. هەرچەندە لە ناخەوە هەژابووم، بەڵام دەمویست دڵنەوایی بدەمەوە، چونكە تازە كار لە كار ترازابوو".
یەكڕیزیی كورد یەكێك بوو لە ئامانجە هەرە گەورەكانی ئازاد مستەفا، بۆیە هەمیشە دەیگوت "تا ملكەچی یەكینەخستووین با بۆ ئازادی یەكبگرین". كتێبێكیشی بەناوی (بەرەی كوردستانی)یەوە نووسی.
دوای ئازادكردنی، ماوەیەك دەچێتە شاری هەولێر و دەیەوێت خۆی لەبەرچاوان ون بكات، ئەگەرچی هاوبیرەكانی زۆری لێدەكەن كە بچێتە دەرەوەی وڵات، بەڵام ئەو لەو كاتەدا بە نامەیەك وەڵامیان دەداتەوە و تێیدا دەڵێت "تۆز لە ئاو هەڵناستێت و پیاوەتی لە نامەرد ناوەشێتەوە، بۆیە ئێستا من ئەو نامەردەم".
دوای شەهیدبوونی فەرهاد خەفاف، ئازاد مستەفا بڕیار دەدات بچێتە شاخ، لەعلی عەلی خێزانی كە برایەكیشی شەهید بووە دەگێڕێتەوە: "چاوەڕێی ئازادم دەكرد بگەڕێتەوە بۆ سلێمانی، خواردنم بۆ ئامادەكردبوو، بەڵام هەر نەگەیشت. ئەوەبوو شەهید بێستونی برام خۆی كرد بە ماڵماندا و پێیگوتم با نامەیەكی كاك ئازادت بۆ بخوێنمەوە، تێیدا باسی ئەوەی كردبوو كە چووەتە شاخ و ئیدی دەبێت تۆ ئاگات لە منداڵەكان بێت. ئەوەبوو تا یەك دوو ساڵ ئازادم نەبینییەوە".
محەمەد مستەفا كە پاشان بە ئازاد مستەفا ناوبانگ دەردەكات، رۆڵێكی گرنگی گێڕاوە لە گەڵاڵەكردنی بیری نەتەوەییدا. لەبارەی هەڵبژاردنی نازناوی ئازاد و ئەو رۆژەی چووە بۆ شاخ لە بیرەوەرییەكانیدا دەنووسێت: "كە بەرەو گوندی شێنێ دەچووین، كاك فەرهاد بە فسكە پێیگوتم: با هەریەكەمان ناوێك لە خۆمان بنێین و بەو ناوە بانگمان بكەن، گوتم باشە! لەو چركە ساتەدا لە خۆوە ناوی (ئازادم) بەبیردا هات! هەرچەندە ناوی حیزبیم عەلی بوو، كۆڵێك دڵم بەو ناوە خۆش بوو، لەگەڵ تێڕوانینی فكریمدا ناوی دوو عەلی زۆر دەگونجا: ئیمامی عەلی كە بەلای منەوە گەورەترین شەخسیەتی مێژووە و شێت و شەیدای سیرەت و شەخسیەتیم و كەس ئەوەندەی ئەو كاریگەری لەسەرم دانەناوە. دووەمیان خاڵە عەلیم بوو كە هەرچی شەهامەت و شەخسیەتی نموونەیی و ستانداردی كوردی هەبوو لەودا دەمبینییەوە. كێ دەڵێت لەوكاتەدا هاتنی ناوی ئازاد لە ژێر تین و تاوی ئەعجابم نەبووە بە شەهید (ئازادی مەلا محەممەد) كە من بە پاڵەوانی موعجیزەی هەیئەی كەركووكی دەزانم و لەكاتی گرتنمدا پێكەوە بووین".
زۆربەی ئەوانەی كە پێشمەرگە بوون لەگەڵ ئازاد مستەفا، گەواهی بۆ سادەیی، دڵسۆزی و نیشتیمانپەروەریی ئەو پیاوە دەدەن. خالیدی پاسۆك كە ماوەیەكی زۆر لەگەڵ ئازاد مستەفادا پێشمەرگە بووە، باسی سەرەتای بینینی ئازاد دەكات: "ساڵی 1983 لە چیای سورێن سەردانی سەركردایەتی پاسۆكم كرد، كاك ئازاد زۆر بەڕێزەوە بەخێری هێناین و باسی كوردایەتی و بیری نەتەوەیی بۆ دەكردین، كاریگەرییەكی زۆری لەسەر دانام و بڕیارمدا ببمە پاسۆك. كاك ئازاد دەیویست قوتابخانەیەكی بیری نەتەوەیی دامەزرێنێ، ئەو پێیوابوو كە هێزی چەكداری پاسۆك تەنیا بۆ پارێزگاری ئەوانەیە كە لەناو شارەكاندا جێگایان پێ لێژ دەبێت و ناچاردەبن بێنە دەرەوە. كاك ئازاد كەسایەتیەكی سادەی هەبوو، هیچ كاتێك وەكو سكرتێرێك مامەڵەی نەدەكرد، تەنانەت جارێكیان پێمگوت "حەزم لە كچێكە، بەڵكو نامەیەكم بۆ بنووسیت، چونكە من خۆم دەستی نووسینم نییە. ئەوە بوو نامەیەكی جوانی بۆ نووسیم.. كە خوێندمەوە گوتم كاك ئازاد، جا ئەم نامەیە بدەم بە هەركچێك حەزم لێدەكات. دوایی كە بینیمەوە لێی پرسیم ئەرێ نامەكە كاری خۆی كرد؟ گوتم بەخوا كاك ئازاد نامەكەم نەدا بە كچەكە، نەموێرا، هەركارێكی سەربازیم پێ بسپێرن دەیكەم، بەڵام بەخوا بۆ ئەوەیان غیرەتم نەبوو".
دوای ژیانێكی سەختی پێشمەرگایەتی، ئازاد مستەفا كە هەموو ژیانی خۆی و خێزانەكەی بۆ كردە قوربانی، بەڵام نەخۆشی شێرپەنجە چنگیان لە جەستەی ئەو پیاوە گیركرد و ناچاربوو بۆ دوایین جار بۆنی خاكی كوردستان بكات و روو لە هەندەران بكات، تاوەكو لە 19/3/1989 لە سوێد بە حەسرەتی كوردستانێكی ئازاد و یەكسانەوە، دڵی لە لێدان كەوت.
یەكێك لە هاوبیرەكانی دەڵێ، پەرستارەكانی نەخۆشخانەی كارۆلینیسكا دەیانگوت "ئەو مرۆڤە زۆر بە ورەیە و نایەوێ بمرێت".
تەرمی ئازاد مستەفا لەلایەن هاوبیرەكانیەوە هێنرایەوە بۆ باشووری كوردستان و لە گوندی (زەڵێ) بەخاك سپێردرا، ئینجا لە دوای راپەڕینی ساڵی 1991 لەژێر سێبەری ئەو ئاڵایەی كە خولیای بوو بە ئازادی بشەكێتەوە، جارێكی دیكە لەگۆڕستانی گردی سەیوان نێژرا.
مامۆستا عەلی سام ئاغا، كەسایەتی نەتەوەیی و ئەندامی پێشووی كاژیك دەربارەی ئازاد مستەفا دەڵێت: "ئەگەر ئەو نەخۆشییە زەفەری پێنەبردایە، وەك چۆن فیختە رەمزی ئەڵمانیەكانە، ئازادیش دەبوو بە رەمزی كورد".
زۆربەی ئەوانەی ئازاد مستەفایان ناسیوە، شایەتی بۆ كوردپەروەری و نیشتیمانپەروەریی ئەو مرۆڤە دەدەن، چ لە زیندان و چ لە ناوشار و چ لە شاخ، یەكڕیزی كورد ئامانجی سەرەكی بووە، هەربۆیە زۆر جار بە هاوبیرەكانی خۆی دەگوت: "لەبەینی خۆت و پاسۆكدا، پاسۆك هەڵبژێرە، بەڵام لەبەینی كورد و پاسۆكدا، كورد هەڵبژێرە".
کۆمێنتەکان
وەک میوان کۆمێنتێك بنووسە یان وەرە ژوورەوە و ههموو خزمەتگوزارییەکان بهكاربێنه
کۆمێنتێک دابنێ