رێبەری دروزەکان بۆ رووداو: راگەیاندنی دەستووری راگەیاندنی ستەم بوو

 

 

حیکمەت هەجەری، لە هەڤپەیڤینەکەیدا بۆ رووداو کە محەممەد عیسا لەگەڵیدا سازی کردووە، ئاماژەی بەوەکرد، "ئێمە و هەموو پێکهاتەکانی سووریا لە زۆربەی بەندەکانی [دەستوور] رازی نەبووین. ئەو مافە کەمانەی تێیدا بوو تەنیا بۆ کورد نەبوو، بەڵکو بۆ هەموو تائیفە و پێکهاتەکانی گەل بوو، تەنانەت برا سوننەکانیش لێی رازی نەبوون."

 

رێبەری دروزەکان جەخت لەوە دەکاتەوە کە هیچ ناکۆکییەک لەنێوان ئەوان و دیمەشقدا نییە. بەڵام گلەیی لە دەسەڵاتی نوێ هەیە و دەڵێ: " ئەوان وا خۆیان نیشان دەدەن کە رازین، بەڵام بەداخەوە داواکارییە ئاشتییانە و روون و نیشتمانییەکانی ئێمە جێبەجێ ناکەن."

 

 

 

 

حیکمەت هەجەری: سەقامگیری بەدی نایەت ئەگەر بە رەچاوکردنی دۆخی سووریا و پێکهاتەی گەلەکەی و دابەشبوون و تێکەڵاویی پێکهاتە و چینە جیاوازەکانی نەبێت. بۆیە شێوازی حوکمڕانیی کاتیی ئێستا، تاوەکو کاتێک هاوسەنگییەک بۆ هەموو ئەمانە دانەنێت و بە شێوەیەکی ژیرانە و ورد کار نەکات، ئەوا بەردەوام نابێت... کێشەکانیش هەر دەمێننەوە... بۆیە ئێمە و رۆڵەکانی سووریا بانگەوازمان بۆ لامەرکەزیی ئیداری کردووە، کە دەبێتە سیستەمێکی سیاسیی نزیکتر و گشتگیرتر و سەرکەوتووتر لە هەموو ئەوانی تر بۆ بەڕێوەبردنی وڵات بەرەو داهاتوویەکی سەقامگیری باشتر.

 

حیکمەت هەجەری: لە راستیدا هیچ ناکۆکییەک لە نێوانماندا نییە، چونکە ئێمە لە سەرەتای دەرچوونی (سەرۆکی) هەڵاتووەوە داوای مافەکانی گەل و شۆڕشگێڕان دەکەین لە رێگەی دیالۆگێکی گشتگیر و دەستوورێکی شارستانیی دروست و نوێکردنەوە و بنیادنانی دامەزراوەکان بە شێوەی نموونەیی و دابەشکردنی سامانی گەل... ئەو سامانەی کە لە سەردەمی رژێمی لەنێوچوودا لەبەردەم فرۆشتن و تاڵانکردندا بوو.. ئێمە لە سەرەتاوە بانگەوازمان کرد کە هەموو سوورییەکان هاوبەش بوون لە سەرکەوتندا و کەس فەزڵی بەسەر ئەوی دیکەدا نییە، چونکە هەمووان هەوڵی خۆیان دا و ئیرادەی نێودەوڵەتی سەپێنرا و ئەوەی بوو، بوو.

 

بەڵام ئەوەی روودەدات نەبوونی راستگۆییە. ئەو برایانەی گەیشتنە دیمەشق، هاوارمان لێ دەکەن و دەڵێن "ئەوەی رزگار دەکات، بڕیار دەدات،" ئێمەش پێیان دەڵێین ئێمە و ئێوە و هەموو گەلی شۆڕشگێڕ رزگارکەرین و هەر ئێمەش بڕیاردەرین، نەک تەنیا ئێوە، ئێوە داگیرکەر یان کاولکار نین تا روانگەی خۆتان و رەنگی خۆتان بە تەنیا بەسەر هەموو پێکهاتەکاندا بسەپێنن، بەڵکو هەموومان وەک یەک گەل هاوبەشی سەرکەوتنین.. ئەگینا دەگەڕێینەوە بۆ روویەکی دیکەی ستەمکاری کە لەوەی بەعسی بەشار و باوکی دەچوو، ئەمەش داواکاریی شۆڕشگێڕان نەبوو. 

 

ئەوان وا خۆیان نیشان دەدەن کە رازین، بەڵام بەداخەوە داواکارییە ئاشتییانە و روون و نیشتمانییەکانی ئێمە جێبەجێ ناکەن، کە هەرگیز داواکاریی تائیفەیەک یان پارێزگایەک یان تایبەت نەبوون، بەڵکو هەموو رۆڵەکانی سووریا بە هەموو رەنگەکانیانەوە کۆک بوون لەسەری، بەڵام گەندەڵیی میدیا و بەخەبەرهێنانەوەی مێشی ئەلیکترۆنی [ئەو کەسانەی لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان بەشێوەی نەناسراو خزمەت بە لایەنێک دەکەن و هێرش دەکەنە سەر لایەنی دیکە] کە رژێمی پێشوو دایمەزراندبوو، گەڕایەوە بە بەرگێکی نوێی تۆمەتی ناپاکییەوە کە تەنیا هەندێک دەستەواژەی گۆڕاوە، بۆ ئەوەی ئێمە لەم داواکارییە نیشتمانیانە دووربخەنەوە، شێواندن و ساختەکاری و هاندان دەکرا، کە بووە هۆی رژانی خوێنی بێتاوانان بۆ ترساندنمان و دوورخستنەوەمان لە خستنەڕووی داواکارییە نیشتمانییە نەگۆڕەکانمان یان پاشگەزبوونەوە لێیان.

 

 

حیکمەت هەجەری: ئێمە لێرە نین بۆ دانپێدانان یان رەتکردنەوەی ئەم راستییانە، بەیاننامەکانی ئێمە لەم رووەوە تەواو روون بوون. چەندین جار گوتوومانە کاتێک باسی جوانیی سووریا دەکەین، شانازی دەکەین بە هاووڵاتیبوون و خۆشەویستیی نێوان هەموو رۆڵەکانی گەلی سووریا بە هەموو ئایین، تائیفە، رەنگ، پێکهاتە و نەتەوەکانییەوە. ئەم جوانییە وەک جوانیی قوماشێکی یەکگرتوو و پتەوە. ئێمە باس لە کەمینە و زۆرینە ناکەین، بەڵکو باس لە پێکهاتەیەکی گەلی یەکگرتوو دەکەین بۆ هەموو ئەوانەی باسمان کردن، کە سووریای جیاکردووەتەوە و مۆرکێکی شارستانی و رەنگاڵەیی پێبەخشیوە و وای لێدەکات ببێتە منارەیەکی رووناک و نزیک لە هەموو گەلانی جیهان، بۆیە ئەم قسەیە شانازی و جوانی و هێزە، هەرگیز پێچەوانەکەی نییە.

 

 

حیکمەت هەجەری: دەستوور؟! باسی کام دەستوور دەکەن؟ ئەوەی ناوی لێنرا "راگەیاندنی دەستووری" لە راستیدا راگەیاندنێکی ستەمکارانە بوو. ئێمە و هەموو پێکهاتەکانی سووریا لە زۆربەی بەندەکانیدا رەزامەند نەبووین لەسەری. ئەو مافانەی کەمی تێدا بوو تەنیا بۆ کورد نەبوو، بەڵکو بۆ هەموو تائیفە و پێکهاتەکانی گەلیش بوو، تەنانەت برا سوننەکانیش لێی رازی نەبوون. بوار نییە بچینە ناو وردەکارییەکانیەوە، جەخت لەسەر داوای هەموارکردنەوەی بە تەواوەتی دەکەینەوە.

 

 

حیکمەت هەجەری: ئێمە جەخت دەکەینەوە و یەکەم کەس بووین داوای هەموارکردنەوەمان کرد لەلایەن پسپۆڕانەوە و، بەبێ هیچ دوودڵییەک و بەبێ رەچاوکردنی هیچ کەسێک، بانگەوازمان بۆ دەوڵەتێکی یەکگرتوو کرد بە سیستەمێکی ناناوەندیی دیموکراتیی مەدەنی. هەر ئەمەش بوو کە بووە هۆی هەموو ئەو هێرشە ئەلیکترۆنی و دوژمنکارییە میدیایی و هاندانانەی لە دژمان کرا، وەک لە سەرەوە باسمان کرد.

 

 

حیکمەت هەجەری: ئێمە قسەی خۆمان لەم بارەیەوە کردووە. پرسیارتان لەبارەی ناناوەندی کرد و وەڵاممان دانەوە کە جەختی لەسەر دەکەینەوە. ئەمە روانگەی هەمووانە و کۆدەنگیی سیاسی و پسپۆڕانیشە کە جیاوازی دەکەن لە نێوان فیدراڵی و ناناوەندیدا و دووەمیان بە باشتر دەزانن. لە کۆتاییدا، پسپۆڕانی پێکهاتەکانی نیشتمان، بەپێی کەتوار [واقیع] و سروشتی وڵات، ئەوانن کە دەبینن و کۆک دەبن و دیاری دەکەن، ئێمەش لەگەڵ ئەو ڕا دروست و پاساوهێنراوەداین لەم لایەنە وردانەدا، کە وردەکاریی وەڵامەکەی بۆ پسپۆڕان جێدەهێڵین.

 

 

حیکمەت هەجەری: برا کوردەکان یەکێکن لە پێکهاتە و رەنگەکانی گەلی سووریا کە لە وەڵامەکانی پێشووماندا باسمان کردن. ئەوان شەهیدیان داوە وەک چۆن باقی سوورییەکانی دیکە بۆ بەدەستهێنانی مافەکانیان وەک پێکهاتەیەک و لە بەرگریکردن لە ماف و خاک و کەرامەت و بژێویی ژیانیان داویانە. رەحمەت لە شەهیدان دەکەین و رێز لە دڵسۆزی و هەڵبژاردنیان بۆ نیشتمانی دایک، سووریا، دەگرین کە بە خۆشەویستی و تەبایی کۆماندەکاتەوە.

 

 

حیکمەت هەجەری: ئەوە لە کاتی هەوڵی داعش بۆ داگیرکردنی گوندەکانی رۆژهەڵاتی پارێزگاکە بوو لە ساڵی 2018، ئەو کاتە کۆمەڵێک لە ژنە ئازا و رۆڵەکانمان رفێندران. دەستپێشخەریی برا کوردەکان بەڕاستی ئەوە بوو کە ئەم پێشنیاز و قوربانیدانەیان خستەڕوو بۆ رزگارکردنی کوڕ و کچەکانمان لە دەستی داعشە رفێنەرەکان. ئێمە نامەیەکی سوپاس و پێزانینمان بۆ ناردن، ئەمڕۆش هەمان پێزانینیان ئاراستە دەکەین بۆ کارە جوان و پیاوەتییەکەیان کە بەڵگەی راستگۆیی و برایەتییانە.

 

 

حیکمەت هەجەری: هیچ کەسێک جیاوازیی نییە لەسەر پێدانی ماف بە خاوەنەکانی. هەرکەسێک هەنگاوێک بەرەو ئێمە بێت، ئێمەش هەنگاوێکی بەرەو ئەو دەچین. ئەوانیش ئێستا دیدار و دانوستاندن لەگەڵ سەرکردایەتیی کاتیی سووریادا دەکەن و دانپێدانانیان لێ وەردەگرن... کەواتە وەڵامەکە روونە و لە گێڕانەوەی رووداوەکاندا دەخوێنرێتەوە. هەموو وڵاتان و گەلانی جیهان داوای ماف و ئاسایشمان دەکەن وەک گەلێک.

 

 

حیکمەت هەجەری: بەردەوامیی پەیوەندیی نێوان دروز و کورد شتێکی نوێ نییە و لە پرسیارێکی پێشوودا باسم کرد. خەم و ئازارەکانمان هاوبەشن. کاتێک مێژووی باپیران کۆمان بکاتەوە، داهاتووی نەوەکانیش کۆمان دەکاتەوە. ئێمەش تەنیا پارێزەری ئەم پەیوەندییە باشەین.

 

 

حیکمەت هەجەری: ئێوە باسی بنەماڵە بەڕێزەکەی جونبوڵات دەکەن. رەنگە هاوڕێیەتی و خەم و نەهامەتییەکان ئێمەیان لەگەڵ برا کوردە بەڕێزەکانمان کۆکردبێتەوە، بەڵام مێژوو دەڵێت کە دروزەکان، کە لە بەنی مەعرووفن، مێژوویەکیان هەیە وەک هۆزە عەرەبە دێرینەکان کە لە یەمەن و نیمچە دوورگەی عەرەبییەوە هاتوون، هاوەڵی پێغەمبەری مەزن بوون و لە دەوری هاوەڵی بەڕێز سەلمانی فارسی بوون. هەموو رێزێکمان بۆ ئێوە و بۆ مێژووەکەتان هەیە کە شانازیی پێوە دەکەن، ئێمەش بە هەموو وردەکارییەکانییەوە رێزی لێ دەگرین.