لە پەیوەندییەکی تەلەفۆنیدا سەرۆکی هەرێمی کوردستان پیرۆزبایی بەستنی کۆنگرەی هەشتەم و هەڵبژاردنەوەی وەکو ئەمینداری گشتیی یەکگرتوو لە سەلاحەددین بەهائەدین کرد. 

بەپێی راگەیێندراوی سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان لەبارەی پەیوەندییە تەلەفۆنییەکە، نێچيرڤان بارزانى، سەرۆکی هەرێمی کوردستان "پيرۆزباييى به‌ستنى كۆنگره‌ى هه‌شته‌مى له‌ يه‌كگرتووى ئيسلاميى كوردستان و ته‌واوى سه‌ركرده‌ و ئه‌ندامان و لايه‌نگران و دۆستانى كرد و هيواى سه‌ركه‌وتنى بۆ كاره‌كانى كۆنگره‌كه‌يان خواست". 

هاوکات سەرۆکی هەرێمی کوردستان پیرۆزبایی لە سەلاحەددین بەهائەدین بەبۆنەی هه‌ڵبژاردنه‌وه‌ى به‌ ئه‌ميندارى گشتيى يه‌كگرتووى ئيسلاميى كوردستان‌ كرد و هيواى سه‌ركه‌وتنى بۆ خۆی و داهاتووى يه‌كگرتووى ئيسلاميى كوردستان خواست. 

هەر بەپێی راگەیێندراوەکە، سەلاحەددین بەهائەدین سوپاس و پێزانينى خۆى بۆ په‌يوه‌ندى و پيرۆزبايی نێچيرڤان بارزانى ده‌ربڕى و ستايشى يه‌كگرتووى ئيسلاميى كوردستانى بۆ به‌سه‌ركردنه‌وه‌کەی و پشتگيرى و هاوكارييه‌كانى دووپاتكرده‌وه‌.

رووداو-هەولێر

لە یەکەم رۆژی کۆنگرەی هەشتەمی یەکگرتووی ئیسلامی، ئەندامانی کۆنگرە دەنگی خۆیان بۆ هەڵبژاردنی ئەمینداری گشتیی ئەو حیزبە خستە نێو سندووقی دەنگدان و دوای جیاکردنەوەی دەنگەکان، سەلاحەدین بەهائەدین بۆ چوار ساڵی دیکە بە ئەمینداری گشتیی یەکگرتووی ئیسلامی هەڵبژێردرایەوە.

 

لە پرۆسەی دەنگدانەکەدا 902 دەنگ خرایە نێو سندووقی دەنگدان. 10 دەنگ بەتاڵ بووە، 4 دەنگیش پووچەڵکراوەتەوە. لەکۆتاییدا ئەبوبەکر کاروانی 342 دەنگی بەدەستهێنا و سەلاحەدین بەهائەدین بە بەدەستهێنانی 546 دەنگ بە ئەمینداری یەکگرتوو هەڵبژێردرایەوە.

 

گوتەبێژی کۆنگرەی هەشتەمی یەکگرتووی ئیسلامیی کوردستان لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەڤانیدا رایگەیاند، چوار بڕگەی سەرەکیان لە کۆنگرە تێپەڕاندووە کە متمانەدان بە لیژنەی بەڕێوەبردنی کۆنگرە، گوتەبێژی کۆنگرە، پێشکەشکردنی راپۆرتی خولی حەوتەم لەلایەن سەلاحەددین بەهائەدین و پەسندکردنی پەیڕەوی نێوخۆی یەکگرتوو بووە. 

 

هاوکات هەر لە کۆنگرەدا متمانە بە 16 کەس بۆ ئەنجوومەنی سەرکردایەتیی یەکگرتوو دران کە بەربژێری مەڵبەندەکان بوون بۆ بەرپرسی مەڵبەند و ئەندامی سەرکردایەتیی یەکگرتوو. 

 

بەهزاد زێباری، گوتەبێژی کۆنگرەی هەشتەمی یەکگرتووی ئیسلامیی کوردستان  ئەوەشی گوت، پەیڕەوی یەکگرتوو بە دەنگی 82.3% پەسندکرا و لە پێشەکی، دوو بەش و 28 ماددەی سەرەکی پێکدێت. 

 

گوتەبێژی یەکگرتوو ئاماژەی بەوەشکرد، ئەمڕۆ دەنگدان بۆ هەڵبژاردنی ئەمینداری گشتیی یەکگرتوو دەکرێت و بە دەنگی دوو لەسەر سێی ئەندامەکانی هەڵدەبژێردرێت. 

 

دوای هەڵبژاردنی ئەمینداری گشتیی یەکگرتووی ئیسلامی، دەنگ بۆ هەڵبژاردنی 27 ئەندامی سەرکردایەتی هەڵدەبژێردرێن. 

گوتەبێژی کۆنگرەی هەشتەمی یەکگرتووی ئیسلامی کوردستان رایگەیاند، ئەمڕۆ ئەمینداری گشتیی یەکگرتوو هەڵدەبژێردرێت، بەڵام هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی سەرکردایەتی دەکەوێتە سبەی.

 

بەهزاد زێباری، گوتەبێژی کۆنگرەی هەشتەمی یەکگرتووی ئیسلامی کوردستان بە تۆڕی میدیایی رووداوی راگەیاند "لە پەیڕەو و پرۆگرامی نوێدا کۆنفرانسی نێوان کۆنگرەکان نەماوە، هەروەها 16 کەس هەڵبژێردراون بۆ ئەنجوومەنی سەرکردایەتی و سبەی 27 کەسی دیکە هەڵدەبژێردرێن، واتە دەبنە 43 ئەندامی سەرکردایەتی، لە کۆنگرەی رابردوو 35 ئەندامی سەرکردایەتی هەبوون، واتە هەشت ئەندام زیاد دەکرێن".

 

گوتەبێژی کۆنگرەی هەشتەمی یەکگرتووی ئیسلامی کوردستان ئاماژەی بەوەشکرد، دەستەی باڵای چاودێری کە لە حەوت ئەندام پێکهاتبوو بۆ پێنج ئەندام کەمدەبێتەوە، بەڵام دوو ئەندامی یەدەگ دەبێت.

 

سەلاحەدین بەهائەدین، بەربژێری ئەمینداری گشتیی یەکگرتووی ئیسلامیی کوردستان لە کۆنگرەی هەشتەم رایگەیاند، لە بارودۆخێکی هەستیاردا کە ناوچەکە و عێراق پێیدا تێپەڕدەبێت و خۆپیشاندانەکان و جووڵەی شەقام دیمەنی گۆڕانکاری گەورەی لێ بەدیدەکرێت یەکگرتوو وەکو هێزێکی کاریگەر کۆنگرە دەبەستێت. 

 

سەلاحەددین بەهائەدین ئاماژەی بەوەشکرد، لە کۆنگرەی حەوتەم کارمان لەسەر ئاشتەوایی سیاسی کرد کاتێک لایەنەکان ناکۆکیان تێکەوتبووە، ئەوەش شانازییەکی گرنگە بۆ ئێمە کە پێکهێنەری یەکڕیزی لە نێوماڵی ناوخۆ بین، هەر ئەوەش لە یەکگرتوو چاوەڕوان دەکرێت. 

 

سەلاحەددین بەهائەدین راشیگەیاند، پارێزگاری لە سەربەخۆیی بڕیاری یەکگرتوو دەکەین. یەکگرتوو وەک لایەنێکی کاریگەر و بەشداربوو لەسەردەمی رژێمی پێشوو و پیکهێنانی عێراقی نوێ بەشداربووە و رۆڵی گەورەی لە رووداوە سیاسییەکاندا هەبووە. 

 

ئەمینداری پێشووی یەکگرتووی ئیسلامیی کوردستان باسی لەوەشکرد، "لای یەکگرتوو تەنها یەک ئیسلام هەیە، ئیسلامی کوردی و ئیسلامی عەرەبی نییە و ئەوە بیدعەیەکی گەورەیە، ناونیشانی ئیسلامی لیبراڵی و ئیسلامی سۆسیالیستی نییە. ئێمە یەک ئیسلاممان هەیە و ئەویش ئیسلامی خودایە و لەڕێگەی پێغەمبەر موحەممەدەوە بۆ هەموو مرۆڤایەتی هاتووە".

سەلاحەددین بەهائەدین گوتیشی، "کاری یەکگرتوو بنیادنانی مرۆڤ و پەروەردە و پێگەیاندنیەتی، ئەوە بۆ ئێمە گرنگە یەکگرتووەکان لە هەرکوێ هەن، لە فەرمانگە، لە قوتابخانە یان بازاڕ، ببنە مایەی خێر و هەوێنی چاکسازی لە کۆمەڵگەی کوردستان". 

 

وەک بەرکەوتەیەکی پەیڕەوی ناوخۆ، ئەمڕۆ کۆنگرەی هەشتەم گرێ دەدەین. لە هەلومەرجێکی هەستیاردا و لە بارودۆخێکی ناسکدا کە ناوچەکەو عێراق پێیدا تێپەڕدەبێت، دەبینین شەقامی ناڕازی لە دەسەڵات و حکومڕانی لە شارەکانی باشووری عێراق دیمەنێکی گۆڕانکاری گەورەی لێبەدیدەکرێت.

 

هەرچەند یەکگرتوو وەکو لایەنێکی کاریگەر و بەشداربوو لەسەردەمی ئۆپۆزسیۆنی رژێمی پێشووەوە تاوەکو بەشداری لە گۆڕانکارییەکانی عێراق و رووخاندنی رژێم و بەشداری لە حکومڕانی عێراق و پێکهێنانی عێراقی نوێ و هەموو کایە سیاسییەکانی عێراق بەشدار بووە، بۆیە ناکرێت لە رووداوانێکی ئەوها بێدەنگ یان بێخەم بین. بێگومان خواستی خۆپیشاندەران و ناڕازییانی سەر شەقام بایەخ و پشتگیری و لەسەر وەستان و عیبرەت وەرگرتنی دەوێت لە کوردستانیش، بەڵام لەبەرامبەر ئەوە دەبێت لەبیرمان بێت ئەمنیەتی وڵات و ئاشتی و سەقامگیری وڵات مەسەلەیەکی کەم نییە، ئەویش دەبێت حیسابی گەورەی بۆ بکرێت.

 

یەکگرتوو بەشانازییەوە هەمیشە بەشێک بووە لە پرۆسەی ئاشتی و پێکەوە ژیان چ لە کوردستان و چ لە عێراق، هەمیشە دووربووین لە ململانێی خوێناوی و شەڕی نەگریسی ناوخۆ. هەمیشە ئەو بێلایەنی و ناوبژیوانییە مایەی ئەوەبوو کە لەسەری باج بدەین و بەرگەشمان گرتووە، ئەمەش جێگەی ئەوە نییە منەت بکەین بەسەر کەسدا، چونکە ئەوە هەڵقوڵاوی ستراتیژی تێگەیشتنی ئێمەیە لە دینداری و نیشتمان پەروەری. ئێمە  لە "إن أريد إلا الإصلاح ما استطعت وما توفيقي إلا بالله عليه توكلت وإليه أنيب "سەرچاوەی ئەو نەهجە ئاشتیخوازییەمان کردووە.

 

یەکگرتوو وەکو مەدرەسەیەکی فیکری میانڕەوی وەکو پەروەردەیەکی رەسەن و خاوەن بەرنامەیەکی چاکسازی گشتگیر 25 ساڵە تەمەن دەکات و ئەوە بەرەو 26 ساڵ دەچین، بەو تایبەتمەندیانەوە ناسراوە و جێگەو پێگەی خۆی لە دڵ و گۆرەپانی سیاسی و کۆمەڵایەتی کوردستاندا کردووەتەوە. لە کۆنگرەی حەوتەمەوە ئەولەویەتی ئێمە پارێزگاریکردن بووە لە یەکڕیزی یەکگرتوو، سەربەخۆیی بڕیاری یەکگرتوو، لەنێوان 2016-2020 سێ خاڵی سەرەکیمان دانابوو کە کاری لەسەر بکەین. باسی هاوسەنگیمان کرد، باسی کاری هاوبەشی ئیسلامییەکان و ئاشتەوایی نیشتمانیمان کرد. ئەم سێ خاڵە وەکو بەرنامەی کار.

 

لە بواری هاوسەنگیدا سوپاس بۆ خوا کاری باش کرا، یەکگرتوویی یەکگرتوو لە هەموو رەهەندەکانەوە کاری لەسەر کرا. هاوسەنگی لە پەیوەندییەکانی یەکگرتوو لەگەڵ گۆڕەپانی سیاسی کاری لەسەر کراو ئاراستەیەکی باشتری وەرگرت. پرسی دەعوە و سیاسەت لە قاچاخی و لەبن لێف و بندیوار دەرچوو هاتە سەر پانێل و کۆڕ و کۆبوونەوە و قسەی لەسەر کرا، بە هەموومان گەڕاینەوە بۆ مەخرەج بۆ دۆزینەوەی چارەسەر، تا گەیشتینە ئەوەی جیاکردنەوەی پلە بە پلە، جیاکردنەوەی دەعوە و سیاسەت شتێک نییە کە عەجایب بێت ئەگەر بگەینە ئەنجام و بارودۆخی ناوخۆ و دەرەکی گونجاو بێت لەکاتی خۆیدا، کە ئەمانە هەنگاوی گرنگن بۆ ئارامی دروستکردن و گەیشتن بەوەی چارەسەر لای کەسێکی دیکە و لایەنێکی دیکە نییە، بەڵکو لای خۆمانە.

 

خاڵی دووەم، کاری هاوبەشی ئیسلامی کە مەبەستمان بوو پرسی یەکخستنی توانا ئیسلامییەکان و کاری هاوبەشی ئیسلامییەکان لە کوردستان بخەینە سەر سکەیەکی رۆشن و بە مرونەتێکی زۆرەوە کارمان لەسەر ئەوەکرد و ماوەیەکی زۆر لایەنە ئیسلامییەکان دانیشتن و کۆبوونەوەی جیددیمان کرد بە هاوکاری رێکخراوە ئیسلامییە بێلایەنەکان، بەڵام بێگومان مەسەلەی کاری هاوبەشی ئیسلامی مەسەلەیەکی کۆنە، ئێمە پێشتر قسەمان لەسەر بووە، بەڵام کە هاتینە سەر ئەوەی دەبێت بیکەین جیددی بووین تێیدا، تا گەیشتینە ئەوەی لیستی هاوبەشی هەڵبژاردن دروستبکەین، کە گەیشتە ئەوە گرفت دروستبوو نەمانتوانی ئەو گرفتە تێپەڕێنین، لەوێدا کارەکە وەستا. لێرە دەبێت بە جیددی رۆڵی برایانی بزووتنەوەی ئیسلامی بەرز بنرخێنین کە بەبێ درێخ و بە دڵسۆزانە هاتنە پێش لەگەڵمان و لیستی بەرەو ئیسڵاحمان پێکهێنا، ئەگەر ئەو پێشهاتانەی کە لە هەڵبژاردندا تووشمان هات نەبووایە ئێمە بەشێکی زۆر لە کاری هاوبەشی ئیسلامیمان بەڕێکردبوو.

 

بێگومان هەردوولا پاشەکشەمان کرد لە کورسی هەڵبژاردنەکانی پەرلەماندا، بەڵام پێشکەوتین لە برایەتیدا. پێشکەوتین لەوەی کە ئیسپاتی بکەین بە عەمەلی یەکگرتووەکان ئامادەی کاری هاوبەش و شتی عەمەلین نەک دروشم. ئەوەش کە نەکرا بۆ لایەنێکی ئیسلامی دیکەمان بۆی نەکرا، ئێمەش پاساوەکەیمان قبووڵکرد.

 

خاڵی سێیەم کە کارمان لەسەری کرد، ئاشتەوایی نیشتمانی بوو، ئەگەر لەبیرتان بێت ئەوساڵانە پڕبوو لە پشێویەکی زۆر لە پەیوەندییەکانی ناو هێزە سیاسییەکان، پەرلەمان پەکی کەوتبوو، کێشەیەکی زۆر لەنێوانی لایەنە سیاسییەکانی کوردستاندا هەبوو، لە کاتێکدا کە کابینە هاوبەشبوو پێکەوە پێنج لایەنی کوردستانی پێکەوە بووین لە حکومەتدا، بەڵام ناتەبایی باڵی کێشابوو بەسەر بارودۆخەکەدا، تا گەیشتە ئەوەی پەرلەمان پەکی بکەوێت و هەرکەس لە شوێنی خۆیەوە لەسەر مایکرۆفۆن و راگەیاندن ئەوەی دیکە تۆمەتباربکات و قسە بە ئەوەی دیکە بڵێت.

 

ئێمە لەو خاڵەدا بە جیددی هەوڵماندا بە ئەندازەیەکی پێویست خۆمان لەو ململانێیە سیاسی و ناکۆکییە بەدوور بگرین و بێینە دەر لەو قاڵبی دەستەبەندی و ریزبەندییەی کە دروستببوو، کۆششی زۆریشمان کرد بۆ ئاشتەوایی و پێکەوە هاتووچۆکردنی ئەو لایەنانە، پێکەوە لە نزیکەوە لەبری ئەوەی لە راگەیاندنەوە قسە بۆ یەکدی بکەن، بێن لە نزیکەوە قسە بۆ یەکدی بکەن. هەندێک لەو هەوڵانەشمان دیارن و تا راددەیەکی باشیش سەریانگرت و پەرلەمان کەوتەوە کار و هاتووچۆی لایەنە سیاسییەکان دروستبوو، پێکەوە دانیشتن و گلەیی لەیەککردن و ئەوانە دروستبوو. ئەمانەش خاڵی گرنگن بۆ ئێمە و سەروەرییەکی نیشتمانییە کە ئێمە هەمیشە فاکتەری باش و رێکخستنی ناو ماڵی کوردستانی بین، ئەوە لە یەکگرتوو دەوەشێتەوەو ئەوە کاری یەکگرتووەکانە.بێ لەم سێ خاڵە ئێمە تووشی دوو پێشهاتی دیکە بووین، کە یەکێکیان ریفراندۆمە، راپرسی بۆ سەربەخۆیی کوردستان، ئەوەی دیکەیان دوو هەڵبژاردنی گەورەی یەک لەسەر یەک لە ساڵی 2018.

بێگومان ریفراندۆم هەنگاوێکی سەختبوو، ئەگەرچی ئاواتی دێرینی هەر کوردێکە مافی خۆیتی ئەو داوایە بکات، بەڵام لە کات و تەکنیکات و وردەکاریدا رەنگە قسە هەڵگرێت، بەڵام ئێمە چونکە لە ستراتیژی کۆنگرەی شەش و حەوتەمدا باسی سەربەخۆیی مافی چارەی خۆنووسین جێگیر ببوو کە مافی سادەی ئاسایی هەر میللەتێکە قسە لەسەر چارەنووسی خۆی بکات و داوای مافی خۆی بکات، بەدەر لە باسی کات و شوێن ووەردەکاری تەکنیکەکەی. بەڵام ئەوەی کە جێی داخە ئەوەیە کە ناتەبایی ناوخۆیی و ناڕێکی هێزە سیاسییەکان پاڵی نا بە ناحەزانی دوور و نزیک کە مەسەلەکە لەبار ببەن و نەهێڵن بگاتە ئەنجامێکی دروست. بەڵام ئێمە پابەندبووین بە ئیلتزامی ئەخلاقی خۆمانەوە بەردەوام لەگەڵ ئەو پرۆسەیە چووین و بە ئەرکێکی نەتەوەیی خۆمانی دەزانین و لێی پەشیمان نین.

خاڵی دووەم؛ دوو هەڵبژاردن لە 12-5-2018 لە بەغدا و 30-9-2018 بۆ کوردستان، دوو هەڵبژاردن بۆ هێزێکی سیاسی لەو بارودۆخە پڕ لە نارێکەو لەو حاڵەتە داراییەی کە هەیە، کە باڵی کێشابوو بەسەر هەموو کوردستاندا، گرفتی دارایی. لەو پلان و بەرنامانەی کە هەبوو بۆ ساختەکاری و ناویاننابوو ساختەکاری ئەلیکترۆنی، ئێمە حیسابی ئەوەمان نەکردبوو بەڕاستیش لەگەڵ ئەوەی هەڵمەتێکی باشمان کردبوو بۆ هەڵبژاردن، بەڵام نائومێدی و بێتاقەتی و بێهێوایی خەڵک لە پرۆسەی هەڵبژاردن و دەسەڵات و هێزە سیاسییەکان بە گشتی ئێمەی گەیاندە ئەوەی بەر ئەو پاشە کشەیە بکەوین کە گۆڕەپانی سیاسی تووشی هات.

بێگومان ئەمە بۆ ئێمە چۆن بیکەین بە خاڵی وەرچەرخان و زیندووبوونەوە؟ هەر شکستێک دەتوانیت بیکەیتە مایەی سەرکەوتن. بۆیە خێرا دوای راگەیاندنی ئەنجامی هەڵبژاردنی 30ـی ئەیلوول ئێمە لە 25ـی 10 کۆبوونەوەی جیددیمان کرد لە دهۆک هەموو پێکەوە لەگەڵ ئەوەبووین کە دەبێت بەخۆداچوونەوە بکەین و لەسەر ئەم مەسەلەیە هەڵوەستە بکەین و دەبێت رێکخستنی ئەولەویەتمان بکەینەوە. یەکێک لە بڕیارەکانیش ئەوەبوو کۆنگرە پێش بخەین بۆ ئەوەی زوو بگەینە ئەنجام لەو مەسەلەیە.

کەواتە ئێمە شەش مانگ کۆنگرەمان پێشخست لەسەر بنەمای ئەوەی زوو بگەینە چارەسەر لە میانی ئەو بەخۆداچوونەوەیەی کە دەبێت بیکەین.

بۆ ئەو قۆناخە و لەو خولەو کۆنگرەی هەشتەم دەبێت جارێکی دیکە بەشێوەیەک پۆلین و پێناسەی یەکگرتوو بکەینەوە، چونکە خەریکە وایلێهاتووە ئیسلام پێناسەی جۆراوجۆری بۆ دروستبووە، یەکگرتووش عەجایب نییە.

دەبێت بڵێین یەکگرتووی ئیسلامی کوردستان بە سروشتی لە دایکبووە لە بەردەوامی ئەو خەبات و تێکۆشانەی کە پێش خۆمان خەڵکانێک براو خوشکانی پێش خۆمان رەنجیانداوە لە کاری ئیسلامیدا، پێشتر لەوەش هەموو زانایان و کەسایەتی و شێخەکان و تەریقەی تەسەوفی وعیرفانی و حوجرە و زانا گەورەکانی گەلی کوردستان رەنجیانداوە، 1400 ساڵە میللەتی ئێمە موسڵمانە، ئێمە نەهاتووین کودەتایەک بکەین یان دینێکی تازە دابهێنین یان یەکگرتوو شتێکی نوێی عەجایب بهێنێت، نەخێر ئێمە هاتین تەئکید لەسەر ئیجابیات و رەسەنایەتی ئەو ئاراستە ئیسلامییە بکەینەوە لە میللەتی خۆماندا، لە هەمان کاتدا سوودمان لە مەدارسی پەروەردەیی و فکری هەموو دونیا وەرگرت، سوودمان لە براو خوشکانی پێش خۆمان وەرگرت، یەکگرتوو بەو شێوەیە هاتە بوون، یەکگرتووێکی کوردستانی. چۆن میللەتەکەمان تایبەتمەندی خۆی هەیە، یەکگرتووشمان تایبەتمەندی خۆی هەیە. چۆن کاری ئیسلامی لەم چەرخە تایبەتمەندی خۆی هەیە، بێگومان ئێمەش لە کۆمەڵگەی خۆماندا تایبەتمەندی خۆمان دەپارێزین.

ئێمە هاتین جەخت لەوە بکەینەوە کە پابەندبین بە ئایینەکەمان، ئێمە هاتین دیندارییەکی دروست و رەسەن پەیڕەوبکەین. ئەو دینە فترەتەی کە دینی خوایە، "رب العالمین الى رحمة للعالمين" ئێمە شوێنکەوتەو ئیماندارانی ئەو رێگەیەین. شتێکی غەریب و عەجایب نییە، بەڵام بێگومان خوێندنەوەیەکی دروست و میانڕەوانە و دوور لە پەڕگیری.

لای ئێمە یەکگرتووەکان ناونیشانی ئیسلامی کوردی و ئیسلامی عەرەبی نییە، ئەوە بیدعەیەکی گەورەیە، یەک ئیسلام هەیە هی "رب العالمین"ـە. ناونیشانی ئیسلامی لیبراڵی و ئیسلامی سۆشیالیستی و ئیسلامی دیموکراتی لای ئێمە نییە، ئێمە یەک ئیسلاممان هەیە. ئیسلام ئایینی خوایە خوای "رب العالمین" بە رێگەی "رحمة للعالمين محمد رسول اللە سيد المرسلين" لەوێوە هاتوو بۆ هەموو مرۆڤایەتی بە هەموو زمان و نەتەوەو نەژادەوە. ئێمەی کورد شەرفەندبووین لە سەرەتای هاتنی ئەو ئایینەوە سوپاس بۆ خوا لەگەڵ ئەو ئایینە دەست لە ملان بووین و پابەندبووین و گەورەترین کەسایەتی ئیسلامی لە زاناو فەرماندەو کەسایەتی گەورەی ئومەتی ئیسلامی یان لە کوردە یان لە گەلەکانی دیکەی غەیرە عەرەبە. ئێمە هاتین گوتمان سیاسەت دەکەین چونکە سیاسەت بەشێکە لە دینداریمان، سیاسەت بۆ بەدیهێنانی دادپەروەری و راماڵینی جەور و ستەمە. سیاسەتمان بە ئەخلاقی خۆمان کرد و دەیکەین، ئێمە هاتین سەرەتا ئینتیمای حیزبیمان بە لە دین دەرکردن نەناساند، دەکرێت کەسێک لە حیزبێکدا بێت، حیزب دین نییە کە ئەمە مەسەلەیکی گرنگبوو تا ئێستاش جەدەلی لەسەرە.

ئێمە هاتین بە تایبەتمەندی و ئەخلاق و قیەمی خۆمانەوە، بە مرۆڤدۆستی و ئینسان سەنتەری خۆمانەوە کوردایەتی و نیشتمان پەروەریمان کرد بە دەستپاکی بەبێ فێڵ و نیشتمانی فرۆشی و بەدوور لە عەسەبیەت و رەگەزپەرستی، ئێمە هاتین دیموکراسیمان پەیڕەوکرد نە ئەوەی بڵێین باشە یان خراپە، خۆمان پەیڕەوی دەکەین. ئەو پرۆسەیەی ئێستا ئێمەی تێدایە بەشێکە لەو میکانزم و دیموکراسییەی کە هاتووە، ئێمە لەگەڵ دیموکراسی لەشەڕدا نین.

ئێمە مەزهەبی سائید و باوی گەلی خۆمان بەڕێز سەیر کرد، چ مەزهەبی فیقهی بێت چ مەزهەبی سوننە و جەماعە بێت. کارمان لەسەر ئەوەکرد بەبێ تەعەسوب و تائیفیەت و بەبێ ئەوەی سوننی گەری بکەین بەو مەفهومەی کە هەیە.

ئێمە گوتمان دەقە شەرعییەکان پیرۆزن، دەقەکان، پەیامە خواییەکان، قوریان و سوننەت پیرۆزن، بەڵام کەلەپوور و مێژوو ئەو شتانەی دیکە ئیشتهادات پیرۆز نییە و قسە هەڵدەگرن، بە بوێرییەوە چووینە نێو هەندێک پرس کە رەنگە ئەم بابەتە زۆری بووێت قسەی لەسەر بکەین، بەڵام گرنگە بیری خۆمانی بخەینەوە کە خاڵی بەیەکگەیشتن و جیاوزییەکانی یەکگرتووەکان چی بوو؟ ئێمە بۆچووی دواکەوتین کاتێک ئەو هەموو لایەنەت بەدەستەوەیە؟

ئێمە تەسەورمان وایە کە دینی خوا چەندە گەورەیە، ئەگەر بە رێگەو بەلاغێکی موبین نەگات و پێغەمبەرانە رەزا و سڵاوی خوایان لەسەر بێت، مامەڵە لەگەڵ پەیامی خوایی نەکرێت کێشە دروستدەبێت، بەسەر دینەوە بێ دینی روودەدات، تەکفیر روودەدات، ئەو رەشەکوژی و رەفتاریانەی کە بینیمان لە داعش و غەیری داعش، ئەوە هەمووی ئینحرافە بەناوی دینەوە بێدینی ئەنجامدەدرێت.

بەڕێزان..

ئێمە کاتێک هاتین، خوشکان لە پەراوێزی کۆمەڵگە و بە تایبەت لە مەسەلە ئیسلامییەکاندا بوون، ئێمە گوتمان ئافرەت هاوبەشی پیاوە، خوشکان هاوبەشی براکانیانن نەک پلە دوو. رۆڵی گەنجانمان کاراکرد ئیشمان لەسەر ئەوەکرد بواری چالاکیان لە وەرزش و هونەر و بوارەکانی رۆشنبیری خۆیان ببیننەوە، ئەوەش مەحکومە وەکو مەسەلە سیاسییەکانی دیکە کە هەوراز و نشێوی هەیە، ئەو گرنگیدانەش هەروایە، مەحکومە بە دارایی و کەسەکان، بەڵام گرنگ پرەنسیپی یەکگرتووە. گرنگ ئەوەیە یەکگرتوو کە دەڵێین با بیکەینەوە بە یەکگرتووەکەی جاران، مەبەست ئەوەیە.

ئێمە کە چووینە پرۆسەی هەڵبژاردن چ لە قوتابیانەوە بگرە تاوەکو شارەوانییەکان و هەڵبژاردنەکانی دیکە، بێگومان ململانێ دروستدەبێت، ئەو بەرائەت و علاقاتە کە دروستکرابوو لەگەڵ دەوروبەرمان کەم کەم کەوتە بەر پێکان و لێدان، بەرگە نەگرتن، خۆمان هەموو شتەکانمان لەبیرە. ئەوە سوننەتی ژیانە، بەڵام بێگومان دەبێت عیبرەتی لێوەرگرین و کاری لەسەر بکەین. دەتوانین بڵێین زوو کەوتینە ئەو ململانێیەی کە نەدەبوو تێیکەوین، دەبوایە زەمەن زۆرتر رۆیشتبووایە و دەبوایە واقیعی کوردستانیمان زۆرتر بناسیبایە.

بەو شێوەیە ئێمە 25 ساڵ هاتین، بێگومان ئەمە خەباتە، هیممەتی دەوێت، لێبڕان و جموجۆڵی جۆراوجۆری دەوێت، بێگومان پێکان و بەرکەوتنیش دروستدەبێت، بەڵام گرنگە کە چوارچێوەکان روون و پارێزراو بن.

لووتکەی ئەو بەرکەوتنە لە 2018 بینیممان پاشەکشەیەک دیاربوو لە هەڵبژاردنەکان، ئێمە هەر خەمی ئەوەمان نییە خۆمان پێنج کورسیمان هێنا، خەمی ئەوەمانە کە پرۆسەی دیموکراسی و هەڵبژاردن ئەو تەنیا ئاواتەی میللەت کە بەشکو گۆڕانکارییەک رووبدات و چاکسازییەک رووبدات، ئەوە لەبار برا، نائومێدی دروستبوو بۆ دەنگدەری کوردستانی، کە ئەوە مەسەلەیەکی کوشندەو مەترسیدارە. ستراتیژیەن بۆ ئێمە وەکو یەکگرتوو خەمێکی گەورەمانە کە میللەتی ئێمە تەنانەت یەکگرتووەکانی ئێمە تاقەتی ئەوەیان نەبێت و بێزار بن لەوەی بچن دەنگ بدەن. چونکە لەباربردنی پرۆسەی دیموکراسی و ئاڵوگۆڕی دەسەڵات و گۆڕانکاری بە رێگەی ئاشتیانەو مەدەنی گەورەترین تاوانە، کە ئەمڕۆ روویدا، لە 2018 روویدا خەڵک لە بێزاریدا نەچووە سەر سندووقەکانی دەنگدان. ئەوە شتێکی گەورەیە یەکگرتووەکانیش بێگومان پریشکمان بەرکەوت.

ئێمە لە کۆنفرانسی دهۆکدا گەیشتینە ئەو ئەنجامەی دەبێت ئەولەویەت بدەین بە ناوخۆ، بۆ ئەو ئامانجە پرۆژەیەکی تۆکمەی پەرەپێدان و گۆڕانکاری (مومکین) و نوێکاری پێویست ئەنجامبدەین لەم خاڵانەی خوارەوە:

رێکخستنەوەی پەیوەندییەکان و پاراستنی هاوسەنگی هاوکێشەکان، ئاشتەوایی و چاکسازی کۆمەڵایەتی، یەکڕیزی سیاسی. ئێمە حەزمان لە پشێوی سیاسی و کۆمەڵایەتی نییە لە کۆمەڵگەی ئێمەدا، ئاشتەوایی ئەرکی ئێمەیە و منەتیش بەسەر کەسەوە ناکەین. ئێمە لە سەقامگیری و ئاشتیدا گەشە دەکەین و دڵخۆش دەبین نەک لە پشێویدا. ئێمە ئەو خەڵکە نین کە فەوزا و تێکدان و رووخان و کاولکردن ستراتیژیەتی و ئامانجی بێت.

 

 

 

 

 

لەبارەی ئەگەری سەرکەوتنی بەربژێرەکانی ئەمینداری گشتی کە ئێستا سەلاحەددین بەهائەدین و ئەبوبەکر عەلی ماونەتەوە، هیوا میرزا سابیر دەڵێت، "پێموایە مامۆستا سەلاحەددین زۆرینەی دەنگەکان بەدەستدەهێنێت و دەبێتەوە ئەمینداری گشتیی یەکگرتووی ئیسلامی".