کاریگەری تیکتۆک لەسەر ژیانی کەسی و کۆمەڵایەتی دا
تیكتۆك لە كوردستان: كاریگەری لەسەر ژیانی كەسی و كۆمەڵایەتی
ئایا تیكتۆك بووەتە بەشێكی دانەبڕاو لە ژیانی رۆژانەی خەڵكی كوردستان؟
كورتەیەكی بەرنامەكە
ئەم راپۆرتە بە وردی كاریگەرییەكانی تیكتۆك لەسەر ژیانی تاكەكەسی و كۆمەڵایەتی خەڵكی لە هەرێمی كوردستان شددەكاتەوە. لە بەرنامەكەدا چەندین كەسایەتی سۆشیال میدیا و توێژەری كۆمەڵایەتی میوانداری كرابوون، لەگەڵ راوبۆچوونی هاونیشتمانیان و بەكارهێنەرانی تیكتۆك. پرسیارە سەرەكییەكان ئەوە بوون كە ئایا تیكتۆك چ رۆڵێك دەگێڕێت لە بازرگانی، كات بەسەربردن، پەیوەندییە خێزانییەكان و چۆنیش كاریگەری لەسەر كات و ژیانی تایبەتی خەڵك دروست كردووە.
بۆچوونەكان جیاواز بوون، لە كاتێكدا هەندێك بە باشترین پلاتفۆرمی دادەنێن و بۆ كاری بازرگانی و خێرخوازی بەكاری دەهێنن، ئەوانی تر بە سەرچاوەی لەدەستدانی كات و تێكدانی شیرازەی خێزان و تەنانەت دزیینی نهێنییەكانی ژیان ناوی دەبەن.
توێژەری كۆمەڵایەتی ئاری جەباری ئاماژە بەوە دەكات كە هەر ئەپڵیكەیشنێك لایەنی باش و خراپی هەیە و گرنگە بزانرێت بۆچی بەكاردەهێنرێت. بەرنامەكە تیشك دەخاتە سەر پێویستی چاودێری حكومەت و تێگەیشتن لە چۆنیەتی بەكارهێنانی ئەم پلاتفۆرمە.
بەگوێرەی حەزی ئێمە بابەتەكان پێشاندەدەن
لە گفتوگۆیەكی گەرمدا، كەسایەتییەكانی سۆشیال میدیا و ئامادەبوانی بەرنامەكە راوبۆچوونی جیاوازیان لەسەر تیكتۆك خستەڕوو. یەكێك لە كەسایەتییە دیارەكانی سۆشیال میدیا پێشەوا بەرزنجی، رایگەیاند "تیكتۆك لە زۆربەی ئەپڵیكەیشنەكان باشترە" و ئاماژەی بەوەشدا كە ئەلگۆریتمەكانی تیكتۆك "بەگوێرەی حەزی ئێمە بابەتەكان پێشاندەدەن".
لەلایەكی دیكەوە، هەندێك لە بەكارهێنەران و ئامادەبوان و بەشدارانی راپۆرتی بەرنامەكە نیگەرانی خۆیان دەربڕی. یەكێك لە بەكارهێنەران گوتی "تیكتۆك تەواوی نهێنییەكانمان دەبات"، و بەكارهێنەرێكی دیكە جەختی لەوە كردەوە كە "تیكتۆك رۆژانە كاتێكی زۆرمان لێدەبات". ئەم بۆچوونانە پیشانی دەدەن كە تیكتۆك، كاریگەری راستەوخۆی كردوەتە سەر ژیانی رۆژانی خەڵكی.
كاریگەری تیكتۆك لەسەر خێزان و كۆمەڵگە
تیكتۆك نەك هەر كاریگەری لەسەر ژیانی تاكەكەسی هەبووە، بەڵكو شیرازەی خێزانیشی گرتووەتەوە. چەندین كەس ئاماژەیان بەوە كردووە كە تیكتۆك بووەتە هۆی تێكدانی ژیانی هاوژینی و خێزانی. یەكێك لە بەشداران بە راشكاوی گوتی "تیكتۆك شیرازەی خێزانی تێكداوە"، و یەكێكی دیكەشیان جەختی لەوە كردەوە كە "تیكتۆك بووەتە هۆی جیابوونەوەی ژیانی هاوژینی".
لە بەرامبەر ئەم نیگەرانییانەدا، ئاكۆ شارۆشی كەسایەتی دیاری تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان رایگەیاند "گەنجان بە باش و خراپ خۆیان لە تیكتۆك خاڵی دەكەنەوە". ئەم قسەیە ئەوە دەگەیەنێت كە تیكتۆك بووەتە پلاتفۆرمێك بۆ دەربڕینی هەست و سۆز و چالاكییە جیاوازەكان، بەڵام ئەمەش بە واتای ئەوە دێت كە پێویستی بە چاودێری و رێنمایی هەیە بۆ ئەوەی كاریگەری نەرێنی لەسەر كۆمەڵگە كەم بكرێتەوە.
مامۆستایەكی ئایینیش جەختی لەسەر پێویستی بەكارهێنانی وریایانەی تیكتۆك كردەوە و گوتی "دەبێت بە وریاییەوە تیكتۆك بەكاربهێنین". ئەمە نیشانەی ئەوەیە كە كاریگەری تیكتۆك تەنیا لە چوارچێوەی سۆشیال میدیادا نامێنێتەوە، بەڵكو لایەنی ئایینی و ئەخلاقیشی گرتووەتەوە.
داتا و بازرگانی: نەوتی سەردەم لە تیكتۆكدا
پێشەوا بەرزنجی ئاماژەی بەوە كرد كە "داتا و زانیاری نەوتی سەردەمە"، و جەختی لەسەر ئەوە كردەوە كە تیكتۆك بەهۆی ئەلگۆریتمەوە سەركەوتنی بەدەستهێناوە. ئەمە ئەوە دەردەخات كە تیكتۆك، جگە لەوەی پلاتفۆرمێكی كات بەسەربردنە، سەرچاوەیەكی گەورەی داتا و زانیاریشە كە دەتوانرێت بۆ مەبەستی بازرگانی و ئابووری بەكاربهێنرێت.
سلڤانە دڵشاد، كەسایەتییەكی تری سۆشیال میدیا، بە راشكاوی گوتی "بۆ بازرگانی و ناوبانگ تیكتۆك بەكاردەهێنم" و ئاماژەی بەوەشدا كە "لە رێگەی تیكتۆكەوە پارەی باشم دەستدەكەوێت". ئەمە دەریدەخات كە تیكتۆك بووەتە سەرچاوەیەكی گرنگی داهات بۆ ژمارەیەكی زۆر لە كەسایەتییە سۆشیال میدیاییەكان. جێگر دۆڵانیش باسی لەوە كرد كە "بە تیكتۆك كاری خێرخوازی دەكەم" و تاوەكو ئێستاش "دوو ملیار دینارم لە رێگەی تیكتۆكەوە كۆكردووەتەوە".
ئەم بۆچوونانە ئەوە نیشان دەدەن كە تیكتۆك، لە هەرێمی كوردستانیش، بووەتە سەكۆیەك بۆ دەستكەوتی ئابووری و كاری خێرخوازی، بەڵام هاوكات پێویستی بە رێكخستن و چاودێری هەیە.
پێویستی بە چاودێری و رێكخستنی حكومی هەیە
چەندین كەسایەتی و ئامادەبووی بەرنامەكە جەختیان لەسەر پێویستی چاودێری حكومەت لەسەر تیكتۆك كردەوە. سلڤانە دڵشاد گوتی "دەبێت چاودێری بەكارهێنەرانی تیكتۆك بكرێت" و جەختی لەسەر ئەوە كردەوە كە "تیكتۆك پێویستی بە چاودێریی حكومەتە". ئەمە نیشانەی ئەوەیە كە پلاتفۆرمێكی وەكو تیكتۆك، بەهۆی كاریگەرییە فراوانەكانی، پێویستی بە چوارچێوەیەكی یاسایی و رێكخراوەیی هەیە بۆ پاراستنی بەكارهێنەران و كۆمەڵگە.
ئاری جەباری، توێژەری كۆمەڵایەتی، رایگەیاند "تیكتۆك بە وێنەیەكی ناشرین هاتە نێو كۆمەڵگەی كوردی" و جەختی لەسەر ئەوە كردەوە كە "نابێت تیكتۆك دابڕان لەگەڵ كۆمەڵگە دروستبكات". ئەمە نیشانەی نیگەرانییەكی قووڵە لەسەر كاریگەرییە نەرێنییەكانی تیكتۆك لەسەر پەیوەندییە كۆمەڵایەتییەكان و پێكهاتەی كۆمەڵگە.
كاتی كەم یان پارە و كات بەسەربردن؟
لە كاتێكدا هەندێك لە بەشدارانی بەرنامەكە رایانگەیاند "زۆر بە كەمی تیكتۆك بەكاردەهێنم" یان "كاتی خۆم بە تیكتۆك ناكوژم"، كەسایەتییەكانی سۆشیال میدیا بۆچوونی جیاوازیان هەبوو. حەمەكوردش گوتی "بەشێكی كارەكتەرەكان تیكتۆك بۆ كاتبەسەربردن بەكاردەهێنن"، و سلڤانە دڵشادیش رایگەیاند "تیكتۆك شوێنی كاتبەسەربردن و بەدەستهێنانی پارەیە".
ئەم دژایەتییە لە بۆچوونەكاندا ئەوە دەردەخات كە تیكتۆك بۆ گروپە جیاوازەكان چەندین مەبەستی جیاوازی هەیە. بۆ هەندێك، سەرچاوەی خەمخۆری و لەدەستدانی كاتە، بەڵام بۆ ئەوانی تر، پلاتفۆرمێكە بۆ كات بەسەربردن، بەدەستهێنانی داهات، و تەنانەت ئەنجامدانی كاری خێرخوازیش.
لە كۆتاییدا، تیكتۆك لە كوردستان بووەتە بابەتێكی گەرم و مشتومڕاوی، كە كاریگەرییەكی بەرچاوی لەسەر ژیانی تاكەكەسی و كۆمەڵایەتی دروست كردووە. پێویستی بە تێگەیشتنێكی قووڵتر و رێكخستنی گونجاو هەیە بۆ ئەوەی كاریگەرییە نەرێنییەكانی كەم بكرێنەوە و سوودە ئەرێنییەكانی زیاد بكرێن.
میوانە سەرەكییەكانی ئەم بەرنامەیە پێكهاتبوون لە:
پێشەوا بەرزنجی، كەسایەتی سۆشیال میدیا
حەمەكوردش، كەسایەتی سۆشیال میدیا
سلڤانە دڵشاد، كەسایەتی سۆشیال میدیا
جێگر دۆڵانی، كەسایەتی سۆشیال میدیا
ئاری جەباری، توێژەری كۆمەڵایەتی
ئایا تیكتۆك بووەتە بەشێكی دانەبڕاو لە ژیانی رۆژانەی خەڵكی كوردستان؟
كورتەیەكی بەرنامەكە
ئەم راپۆرتە بە وردی كاریگەرییەكانی تیكتۆك لەسەر ژیانی تاكەكەسی و كۆمەڵایەتی خەڵكی لە هەرێمی كوردستان شددەكاتەوە. لە بەرنامەكەدا چەندین كەسایەتی سۆشیال میدیا و توێژەری كۆمەڵایەتی میوانداری كرابوون، لەگەڵ راوبۆچوونی هاونیشتمانیان و بەكارهێنەرانی تیكتۆك. پرسیارە سەرەكییەكان ئەوە بوون كە ئایا تیكتۆك چ رۆڵێك دەگێڕێت لە بازرگانی، كات بەسەربردن، پەیوەندییە خێزانییەكان و چۆنیش كاریگەری لەسەر كات و ژیانی تایبەتی خەڵك دروست كردووە.
بۆچوونەكان جیاواز بوون، لە كاتێكدا هەندێك بە باشترین پلاتفۆرمی دادەنێن و بۆ كاری بازرگانی و خێرخوازی بەكاری دەهێنن، ئەوانی تر بە سەرچاوەی لەدەستدانی كات و تێكدانی شیرازەی خێزان و تەنانەت دزیینی نهێنییەكانی ژیان ناوی دەبەن.
توێژەری كۆمەڵایەتی ئاری جەباری ئاماژە بەوە دەكات كە هەر ئەپڵیكەیشنێك لایەنی باش و خراپی هەیە و گرنگە بزانرێت بۆچی بەكاردەهێنرێت. بەرنامەكە تیشك دەخاتە سەر پێویستی چاودێری حكومەت و تێگەیشتن لە چۆنیەتی بەكارهێنانی ئەم پلاتفۆرمە.
بەگوێرەی حەزی ئێمە بابەتەكان پێشاندەدەن
لە گفتوگۆیەكی گەرمدا، كەسایەتییەكانی سۆشیال میدیا و ئامادەبوانی بەرنامەكە راوبۆچوونی جیاوازیان لەسەر تیكتۆك خستەڕوو. یەكێك لە كەسایەتییە دیارەكانی سۆشیال میدیا پێشەوا بەرزنجی، رایگەیاند "تیكتۆك لە زۆربەی ئەپڵیكەیشنەكان باشترە" و ئاماژەی بەوەشدا كە ئەلگۆریتمەكانی تیكتۆك "بەگوێرەی حەزی ئێمە بابەتەكان پێشاندەدەن".
لەلایەكی دیكەوە، هەندێك لە بەكارهێنەران و ئامادەبوان و بەشدارانی راپۆرتی بەرنامەكە نیگەرانی خۆیان دەربڕی. یەكێك لە بەكارهێنەران گوتی "تیكتۆك تەواوی نهێنییەكانمان دەبات"، و بەكارهێنەرێكی دیكە جەختی لەوە كردەوە كە "تیكتۆك رۆژانە كاتێكی زۆرمان لێدەبات". ئەم بۆچوونانە پیشانی دەدەن كە تیكتۆك، كاریگەری راستەوخۆی كردوەتە سەر ژیانی رۆژانی خەڵكی.
كاریگەری تیكتۆك لەسەر خێزان و كۆمەڵگە
تیكتۆك نەك هەر كاریگەری لەسەر ژیانی تاكەكەسی هەبووە، بەڵكو شیرازەی خێزانیشی گرتووەتەوە. چەندین كەس ئاماژەیان بەوە كردووە كە تیكتۆك بووەتە هۆی تێكدانی ژیانی هاوژینی و خێزانی. یەكێك لە بەشداران بە راشكاوی گوتی "تیكتۆك شیرازەی خێزانی تێكداوە"، و یەكێكی دیكەشیان جەختی لەوە كردەوە كە "تیكتۆك بووەتە هۆی جیابوونەوەی ژیانی هاوژینی".
لە بەرامبەر ئەم نیگەرانییانەدا، ئاكۆ شارۆشی كەسایەتی دیاری تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان رایگەیاند "گەنجان بە باش و خراپ خۆیان لە تیكتۆك خاڵی دەكەنەوە". ئەم قسەیە ئەوە دەگەیەنێت كە تیكتۆك بووەتە پلاتفۆرمێك بۆ دەربڕینی هەست و سۆز و چالاكییە جیاوازەكان، بەڵام ئەمەش بە واتای ئەوە دێت كە پێویستی بە چاودێری و رێنمایی هەیە بۆ ئەوەی كاریگەری نەرێنی لەسەر كۆمەڵگە كەم بكرێتەوە.
مامۆستایەكی ئایینیش جەختی لەسەر پێویستی بەكارهێنانی وریایانەی تیكتۆك كردەوە و گوتی "دەبێت بە وریاییەوە تیكتۆك بەكاربهێنین". ئەمە نیشانەی ئەوەیە كە كاریگەری تیكتۆك تەنیا لە چوارچێوەی سۆشیال میدیادا نامێنێتەوە، بەڵكو لایەنی ئایینی و ئەخلاقیشی گرتووەتەوە.
داتا و بازرگانی: نەوتی سەردەم لە تیكتۆكدا
پێشەوا بەرزنجی ئاماژەی بەوە كرد كە "داتا و زانیاری نەوتی سەردەمە"، و جەختی لەسەر ئەوە كردەوە كە تیكتۆك بەهۆی ئەلگۆریتمەوە سەركەوتنی بەدەستهێناوە. ئەمە ئەوە دەردەخات كە تیكتۆك، جگە لەوەی پلاتفۆرمێكی كات بەسەربردنە، سەرچاوەیەكی گەورەی داتا و زانیاریشە كە دەتوانرێت بۆ مەبەستی بازرگانی و ئابووری بەكاربهێنرێت.
سلڤانە دڵشاد، كەسایەتییەكی تری سۆشیال میدیا، بە راشكاوی گوتی "بۆ بازرگانی و ناوبانگ تیكتۆك بەكاردەهێنم" و ئاماژەی بەوەشدا كە "لە رێگەی تیكتۆكەوە پارەی باشم دەستدەكەوێت". ئەمە دەریدەخات كە تیكتۆك بووەتە سەرچاوەیەكی گرنگی داهات بۆ ژمارەیەكی زۆر لە كەسایەتییە سۆشیال میدیاییەكان. جێگر دۆڵانیش باسی لەوە كرد كە "بە تیكتۆك كاری خێرخوازی دەكەم" و تاوەكو ئێستاش "دوو ملیار دینارم لە رێگەی تیكتۆكەوە كۆكردووەتەوە".
ئەم بۆچوونانە ئەوە نیشان دەدەن كە تیكتۆك، لە هەرێمی كوردستانیش، بووەتە سەكۆیەك بۆ دەستكەوتی ئابووری و كاری خێرخوازی، بەڵام هاوكات پێویستی بە رێكخستن و چاودێری هەیە.
پێویستی بە چاودێری و رێكخستنی حكومی هەیە
چەندین كەسایەتی و ئامادەبووی بەرنامەكە جەختیان لەسەر پێویستی چاودێری حكومەت لەسەر تیكتۆك كردەوە. سلڤانە دڵشاد گوتی "دەبێت چاودێری بەكارهێنەرانی تیكتۆك بكرێت" و جەختی لەسەر ئەوە كردەوە كە "تیكتۆك پێویستی بە چاودێریی حكومەتە". ئەمە نیشانەی ئەوەیە كە پلاتفۆرمێكی وەكو تیكتۆك، بەهۆی كاریگەرییە فراوانەكانی، پێویستی بە چوارچێوەیەكی یاسایی و رێكخراوەیی هەیە بۆ پاراستنی بەكارهێنەران و كۆمەڵگە.
ئاری جەباری، توێژەری كۆمەڵایەتی، رایگەیاند "تیكتۆك بە وێنەیەكی ناشرین هاتە نێو كۆمەڵگەی كوردی" و جەختی لەسەر ئەوە كردەوە كە "نابێت تیكتۆك دابڕان لەگەڵ كۆمەڵگە دروستبكات". ئەمە نیشانەی نیگەرانییەكی قووڵە لەسەر كاریگەرییە نەرێنییەكانی تیكتۆك لەسەر پەیوەندییە كۆمەڵایەتییەكان و پێكهاتەی كۆمەڵگە.
كاتی كەم یان پارە و كات بەسەربردن؟
لە كاتێكدا هەندێك لە بەشدارانی بەرنامەكە رایانگەیاند "زۆر بە كەمی تیكتۆك بەكاردەهێنم" یان "كاتی خۆم بە تیكتۆك ناكوژم"، كەسایەتییەكانی سۆشیال میدیا بۆچوونی جیاوازیان هەبوو. حەمەكوردش گوتی "بەشێكی كارەكتەرەكان تیكتۆك بۆ كاتبەسەربردن بەكاردەهێنن"، و سلڤانە دڵشادیش رایگەیاند "تیكتۆك شوێنی كاتبەسەربردن و بەدەستهێنانی پارەیە".
ئەم دژایەتییە لە بۆچوونەكاندا ئەوە دەردەخات كە تیكتۆك بۆ گروپە جیاوازەكان چەندین مەبەستی جیاوازی هەیە. بۆ هەندێك، سەرچاوەی خەمخۆری و لەدەستدانی كاتە، بەڵام بۆ ئەوانی تر، پلاتفۆرمێكە بۆ كات بەسەربردن، بەدەستهێنانی داهات، و تەنانەت ئەنجامدانی كاری خێرخوازیش.
لە كۆتاییدا، تیكتۆك لە كوردستان بووەتە بابەتێكی گەرم و مشتومڕاوی، كە كاریگەرییەكی بەرچاوی لەسەر ژیانی تاكەكەسی و كۆمەڵایەتی دروست كردووە. پێویستی بە تێگەیشتنێكی قووڵتر و رێكخستنی گونجاو هەیە بۆ ئەوەی كاریگەرییە نەرێنییەكانی كەم بكرێنەوە و سوودە ئەرێنییەكانی زیاد بكرێن.
میوانە سەرەكییەكانی ئەم بەرنامەیە پێكهاتبوون لە:
پێشەوا بەرزنجی، كەسایەتی سۆشیال میدیا
حەمەكوردش، كەسایەتی سۆشیال میدیا
سلڤانە دڵشاد، كەسایەتی سۆشیال میدیا
جێگر دۆڵانی، كەسایەتی سۆشیال میدیا
ئاری جەباری، توێژەری كۆمەڵایەتی
بهشی بكه لە
