Hewlêr (Rûdaw) - Yek ji stûnên Kurdolojiyê yên Sovyet-Rûsya û cîhanê ya sedsala 20 û 21an Evgenîya Îlîniçna Vasîliyeva di 15 sibata 2023 de di 89 saliya xwe de koça dawiyê kir.
E.Î Vasîliyeva di 22.12.1935 li herêma bajarê Novgoradê Soletskîyê hatîye dinyê. Rojhilatnas, Werger û Kurdologa navdar a Rûsyayê û cîhanê tevaya jiyana xwe ya zanistî da tarîxa Kurd û Kurdistanê a qirnê navîn û serdema nû.
Malbata E.Î Vasîliyeva di sala 1944 de tên li Leningradê bi cih dibin, xatûna E.Î Vasîliyeva di sala 1953 de derbasî Fakulta Rojhilatnasiyê ya Zanîngeha Dewletê ya Leningradê dibe, di sala 1958 de beṣê Dîroka Rojhilata Nêzîk û Navîn li wê zanîngehê diqedîne û li Enstîtûta Rojhilatnasiyê ya Akademiya Sovyetê dixebite.
Di sala 1977 de teza xwe ya li ser Kronîka Xusrew Îbnî Mihemed Tarîx-î Benî Erdelan wekî çavkaniyek dîrokî û etnografîya Kurdên Erdelan qirnê XVIII -XIX diparêze, di sala 1992 de teza xwe ya doktorayê li ser monografiya "Başûrê Rojhilatê Kurdistanê di sedsala XVII - destpêka sedsala XIX an de, dîroka mîrê Erdelan û Baban" pêşkêş dike.
Xatûn Vasiliyeva bê westan li ser Kurdan xebatên zanistî kirine. Hinek ji xebatên wê yên ser dirok , Kultur û jiyana civakî a Kurdan evin:
- Başûrê Rojhilatê Kurdistanê di sedsala XVII - destpêka sedsala XIX de. Gotarên li ser dîroka mîrên Erdelan û Baban. Moskow: Nauka, 1991.
- Şeref Xanê Bidlîsî. Serdem,Jîyan û Nemirî. Petersburg: Nauka, 2003
- Dabeşkirina siyasî ya Kurdistanê, 1514-1914: Trajediya kurdî. Petersburg: Nestor-Istoriya, 2017.
Gotar:
-Mîrekiyên feodal ên kurd di sedsala 16. de. (Li ser bingeha materyalên "Şeref-name") // Abîdeyên nivîskî û pirsgirêkên dîroka çanda gelên rojhilatê (li vir - PPiPIKNV). Civîna zanistî ya salane ya LO IN. L., 1965.
-Benda tekoşîna Şah Ebbas bi Eşîra Kurdên Mukrî re // PPiPIKNV. Civîna zanistî ya salane ya Şaxa Lenîngradê ya Akademiya Zanistî ya Yekîtiya Sovyetê. M., 1970.
-Li ser malbatek esilzade mîrên eşîra kurda a Dumbulî // PPiPIKNV. Civîna zanistî ya VIII ya salane ya Şaxa Lenîngradê ya Akademiya Zanistî ya Yekîtiya Sovyetê. M., 1972.
-Rewşa civakî-aborî ya Mîrektiya Erdelan di nîvê pêşîn ê qirnê XIX. PPiPIKN rûniştina zanistî ya salane ya Şaxa Lênîngradê ya Akademiya Zanistî ya Yekîtiya Sovyetê. M., 1977.
-Derbarê Çîroka Mah Şeref-xanûmê Kurdistanî - Helbestvan û dîroknasê kurd yê nîvê sedsala XIX. // PPiPIKNV. Civina zanistî ya salane ya Şaxa Lênîngradê ya Akademiya Zanistî ya Yekîtiya Sovyetê. M., 1981. Beşa I (1).
-Li ser taybetiyên adetên kurdî // Adet di nav gelên rojavayê Asiyayê de. M., 1988. (hev-nivîskar R.S. Reşîd)
-Yekemîn Çapên Farisî, Frensî û Rûsî ya "Şeref-nāma" // Manuscripta Orientalia. Vol. 5. No 1, Adar 1999.
-Eşîra Kurda di çavkanî û edebiyatê de // Abîdeyên nivîskî yên rojhilat. 2(3). 2005.
-Dîroknivîsên kurd li ser eşîrên kurdan (ji Şerefxanê Bidlîsî - sedsala XVI heta Mîrza Elî Ekber Kurdistanî - sedsala XIX) // Abîdeyên nivîskî yên Rojhilat. 2(13). 2010.
Werger:
-Şeref Xan ibn Şemseddîn Bidlîsî. Şerefname / werger, pêşgotin, têbinî û pêvekên E.I. Vasilyeva. T. I. M., 1967.
-Şeref Xan ibn Şemseddîn Bidlîsî. Şerefname / werger, pêşgotin, têbinî û pêvekên E.I. Vasilyeva. T. II. M., 1976.
-Xusrew ibn Mihemed Benî Erdelan. Pêhevîya demane. (Dîroka mîrektiya Benî Erdelan) / faksîmîla destnivîsê, wergerandina ji farisî, pêşgotin û têbiniyên E.I. Vasilyeva. M., 1984. 219 r.
-Mah Şeref Xanûm Kurdistanî. Kronîka Mala Erdelan (Ta’rih-i Ardalan) / werger. ji farisî, destpêk û nêzîk. E.I. Vasilyeva. M., 1990.
-Baxçeyê Mîrektiya Nasir / Elî Ekber Dîroknivîsê Kurdistanî / werger. ji farisî, pêşgotin, têbinî. û mersûm. E.I. Vasilyeva. Petersburg: Nestor-Istoriya, 2012.
Şîrove
Bi mêvanî şîroveyekê binivîse an jî têkeve hesabê xwe da ku malperê bi awayekî yeksertir û berfirehtir bi kar bînî
Şîroveyekê binivîse