نه‌ته‌وه، كۆمه‌ڵه خه‌ڵكێكن له‌سه‌ر بنه‌مای زمان ناوێكیان به‌سه‌ردا ده‌بڕێت. زمان هاوشێوه‌ی مرۆڤ له‌دایكده‌بێت و گه‌شه‌ده‌كات و ده‌مرێت، وه‌چه ده‌خاته‌وه و باوان له‌نێوده‌چن. ئێستا نزیكه‌ی هه‌شت ملیار مرۆڤ له جیهاندا هەن، ئه‌م ژماره‌یه 100 ساڵ پێش ئێستا زۆر كه‌متر بووه، ئه‌گه‌ر بشگه‌ڕێینه‌وه سه‌دان، هه‌زاران و ده‌یان هه‌زار ساڵ پێش ئێستا، بێگومان ژماره‌كه كه‌متر و كه‌متر ده‌بێت. واته تاوەکو به‌ره‌و قۆناخه‌كانی پێشتر بگه‌ڕێینه‌وه، ژماره‌ی مرۆڤ كه‌متر ده‌بێت.
ئێستا نزیكه‌ی هه‌شت هه‌زار زمان له جیهاندا هه‌ن. ئه‌و هاوكێشه‌یه‌‌ی سه‌ره‌وه بۆ زمانیش راسته، واته تاوەکو به‌ره‌و قۆناخه‌كانی پێشتر بگه‌ڕێینه‌وه، ژماره‌ی زمانه‌كان كه‌متر ده‌بێت. وه‌ك چۆن مرۆڤ وه‌چه ده‌خاته‌وه، باوان له‌نێوده‌چن و ژماره‌ی وه‌چه‌كان زیاترن له باوان، زمانیش له گه‌شه و گۆڕاندا بۆ زمانی جیاواز، شیده‌بێته‌وه و له دایكه زمانێكه‌وه چه‌ندین زمانی دیکە ده‌كه‌وێته‌وه، بۆ نموونه له زمانی لاتینییه‌وه زمانه‌كانی (ئیتالی، پۆرتوگالی، ئیسپانی، كه‌ته‌لانی، فه‌ره‌نسی، رۆمانی ...) كه‌وتوونه‌ته‌وه و ئێستا له كه‌توار (واقع)ـدا شتێك نه‌ماوه به ناوی زمانی لاتینی. واته لاتینی خۆی مردووه و چه‌ند وه‌چه‌یه‌كی خستووه‌ته‌وه. له‌م گۆڕانه‌شدا، له پاڵ زۆربوونی ژماره‌ی مرۆڤ، ژماره‌ی زمانه‌كانیش زۆربوون. ئێمه، نازانین زمانه مردووه‌كان چۆن بوون، ته‌نیا ئه‌گه‌ر پاشماوه‌ی نووسراوی ئه‌و قۆناخه‌مان ده‌ستبكه‌وێت، كه زمانه‌كه‌ی تێدا به‌كارهاتووه. ته‌نانه‌ت زۆر زمان هه‌یه ناویشی نازانین، ته‌نیا چه‌ند زمانێكی وه‌ك (لاتینی، سانسكریتی، سۆمه‌ری ...) زانیارییان له‌باره‌وه ده‌ستده‌كه‌وێت.
ئه‌و زمانانه‌ی ئێستا به‌كاردێن، وه‌ك (كوردی، عه‌ره‌بی، فارسی، ئیسپانی ....) له قۆناخێكدا سه‌ربه‌خۆیی خۆیان وه‌گرتووه و ئه‌و ناوه‌یان لێنراوه. پێش ئه‌و قۆناخه باوانێكیان هه‌بووه و ناوێكی دیکەیان هه‌ڵگرتووه. بۆ نموونه ئه‌گه‌ر بگه‌ڕێینه‌وه هه‌زار ساڵ پێش ئێستا، شتێك به ناوی زمانی ئیسپانی نییە، ئه‌مه بۆ زمانه‌كانی دیکەیش وایه. مێژووی به‌كارهێنانی ئه‌و ناوانه بۆ زمانه‌كانی ئێستا، به‌ده‌گمه‌ن له دوو هه‌زار ساڵ پێش ئێستا تێده‌په‌ڕێت، هه‌شیانه چه‌ند سه‌د ساڵێكه ناونراون.
له‌سه‌ر ئه‌و بنه‌مایه، ناكرێت قۆناخه‌كانی هه‌زاران ساڵ پێش ئێستا ناوی زمانی ئێستایان به‌به‌ر‌دا بكه‌ین، ناكرێت بگوترێت پێغه‌مبه‌ر (ئیبراهیم) كورد، یان عه‌ره‌ب بووه، چونكه سه‌رده‌می ژیانی ئه‌و شتێك به ناوی زمانی كوردی یان عه‌ره‌بی نه‌بووه. ده‌كرێت بگوترێت فڵان نه‌ته‌وه، نه‌وه‌ی فڵان نه‌ته‌وه‌ی كۆن یان فڵان كه‌سایه‌تییه.
دۆزینه‌وه‌ی كه‌للـه‌سه‌ری ژنێكی نیاندەرتاڵ له كوردستان، كه بۆ ده‌یان هه‌زار ساڵ پێش ئێستا ده‌گه‌ڕێته‌وه، به‌ڵگه‌ی ئه‌وه‌یه له‌و قۆناخه‌دا ژیان له كوردستان هه‌بووه، به‌ڵام ناكرێت به خه‌ڵكی ئه‌و سه‌رده‌مه بگوترێت كورد یان عه‌ره‌ب یان فه‌ره‌نسی... هتد. ئه‌و سه‌رده‌مه به ناوچه‌كه‌ش نه‌گوتراوه (كوردستان)، چونكه مێژووی به‌كارهێنانی ئه‌و زاراوانه زۆر نوێتره له‌چاو مێژووی مرۆڤی نیاندەرتاڵ، بۆیه ناكرێت به‌و ژنه بگوترێت داپیره گه‌وره‌ی كورد به‌ته‌نیا، به‌ڵكو ده‌كرێت هه‌موو جیهان یان به‌شێكی زۆری جیهان به داپیره‌ی خۆیانی بزانن. ده‌شكرێت خه‌ڵكی ئه‌و سه‌رده‌مه به زمانی جه‌سته په‌یوه‌ندییان كردبێت، یان زمانیان زۆر ساده و ساكار بووبێت. هه‌روه‌ها ده‌شێت په‌یوه‌ندیی نه‌ژادی له‌نێوان ئه‌و نه‌وه‌یه و نه‌وه‌ی ئێستا هه‌ر نه‌مابێت.
کۆمێنتەکان
وەک میوان کۆمێنتێك بنووسە یان وەرە ژوورەوە و هه‌موو خزمەتگوزارییەکان به‌كاربێنه
کۆمێنتێک دابنێ