راپەڕینی شیعە لە دژی شیعەیە، عەرەبی هەژاری شیعە لە دژی دەوڵەمەندی شیعە، بێدەسەڵات لە دژی دەسەڵاتدار، بێكار لە دژی ئەسحابی كار، هونەرمەند لە دژی ناهونەرمەند، برسی لە دژی تێر، ژن لە دژی پیاوسالاری، سێكۆلار لە دژی ناسێكۆلار، مەدەنیەت لە دژی تاییفیەت، بێ چەك لە دژی چەكدار و هتد.. خەڵك ماندووبووە لە قسەی بریقەدار و درۆودەلەسە و گەندەڵیی حیزبە دینییە شیعەگەراكان.
ئەمەی گوترا بەشێكی گرنگی تابلۆكەیە كە 15 ساڵە قوربانی دەدات و لە سێ مانگی رابردوویش هەزاران كوژراو و برینداری داوە. بەڵام ئایا هێزە كاریگەرەكانی ئەم بارودۆخە تەنیا خەڵكی رەشوڕووت و بەشمەینەتن؟ ئایا دەستەبەركردنی خزمەتگوزاری و دژایەتیی گەندەڵی و بەهێزكردنی كڵێشە مەدەنییەكان و هاووڵاتیبوون بەسە بۆ ئەوەی كۆتایی بەم بارودۆخە بێت؟
چەندین بابەتی سەرەكی هەن كە رێگرن لەبەردەم ئەوەی گرژییەكانی عێراق بگەنە ئەنجامێكی ئیجابی و ژیانی خەڵكی عێراق خۆشتربكەن و بگرە هێندەی دیکە بارودۆخیان ئاڵۆزتر كردووە و عێراقی خستووەتە ناو تونێلێكی تاریك.
یەكەم: داواكاریی خۆپیشاندەران جگە لە خزمەتگوزاری و گەندەڵی داواكاریی سیاسیشی تێدایە و بەرەو گۆڕینی سیستەمی سیاسی و كورتكردنەوەی دەستی حیزبە سیاسییەكان هەنگاودەنێت. بەشێكی داواكارییەكان زۆر رادیكالین و هیچ حیسابێك بۆ ئالییەتە دەستوورییەكانیش ناكات و لۆژیكی و واقیعیش نین. باشە لەم دۆخە جەهەننەمییەدا سەرۆكوەزیرانێك كە چەك و پارە و حیزب و پێگەی نەبێت و سەربەخۆبێت چۆنچۆنی دەتوانێ لانیكەم لە ژووری كارەكەیدا دابنیشێت؟
دووەم: رێكخستتنی بەعسییەكان و عێراقچی و شیوعی و بزاڤی سەندیكایی و جەماوەری كە رەنگ و بۆنی چەپیان هەیە، بەشێكی چالاكیی گردبوونەوەكانن. بەشێكی دیکەی ئەم دۆخە جەماوەری سەدرییەكان و خودی موقتەدا سەدرن، كە زۆرجار مناوەرەكانیان كۆی پرۆسەكە دەباتەوە خاڵی سفر.
سێیەم: چەكدارە زیزبووەكانی حەشدی شەعبی كە لە پاش شەڕی داعش لە غەناییم و خێری شەڕی داعش بێبەش بوونە بەشێكی دیکەی رەوتی ناڕازیبوونن. بە بەرچاوی ئەوان فەرماندەكانیان غەرقی پارە و ناز و نیعمەت و ئیمتیازاتن، ئەوان خوێنیان دا كەچی خەڵكی دیکە سوودمەند بوون.
چوارەم: ئەو هێز و كەسایەتیانەی پازدە ساڵە بەشدارن لە تاڵانكردنی عێراق و ستەمكاری، ئێستا هەموویان مەوجودن و هەوڵی ئەوە دەدەن سواری مەوجەكە بن و رێڕەوی رووداوەكان بگۆڕن.
پێنجەم: دەستی دەرەكی و جموجۆڵی باڵیۆز و سەردار و فەرماندەكانی وڵاتان بەهێزە و كاریگەرییان بەسەر ورد و درشتی عێراق هەیە. لە هەمانكاتدا دژایەتیكردنێكی بێوێنەی ئێران لەناو شەقامی شیعەی عێراقی دروستبووە. سووتاندنی كۆنسوڵخانەی ئێران لە نەجەف پەیامێكی زۆر بەمانا بوو بۆ ئێران.
شەشەم: زۆربەی ئەو لایەنانەی حاكمی راستەقینەی عێراقن، چەك و پارە و جیۆگرافیایان لەبەردەستە و زادەی ئەو سیستەمەن و گۆڕینی سیستەمەكە زیانیان لێ دەدات. ئەمانە وا بە ئاسانی كۆڵنادەن و بەشێكیان بۆ پاراستنی خۆیان لارییان نییە لەوەی رووباری خوێن دروستبكەن.
حەوتەم: مەرجەعییەت فاكتەرێكی بەهێزی یەكلاییكردنەوەی ململانێكانی ناوماڵی شیعەكانە. بوونی مەرجەعییەت هەوڵ و دروشمەكان بۆ مەدەنیەت و رێزگرتن لە دیموكراسی كاڵ و بێمانا دەكات. لەوەیش بترازێ شیعەكان حەزدەكەن كورد و سووننەیش ملكەچی بڕیارە سیاسییەكانی مەرجەعییەت بن، كە ئەوە خۆی لە خۆیدا پارادۆكسە و دەبێتە بیانوویەك بۆ لێدان لە چەمكی شەراكەتی پێكهاتەكان.
هەشتەم: لایەنە كوردستانی و سووننەكان بەشێكی گرنگی پرۆسەی سیاسیی عێراقن، ناكرێ پەراوێز بخرێن، بەڵام هەم كورد هەم سوننە خوازیاری كۆمەڵە شتێكن كە سەرتاپا جیاوازە لە داواكاریی شیعەكان.
هەموو ئەو هێزانەی باسكران كاریگەرن و ناكۆكیی قووڵ لەنێوانیاندا هەیە و لە دنیابینی و ستراتیژدا جیاوازن. ئەگەر هەمووجار فشاری دەرەكی ئەوانی لەدەوری یەك مێز كۆكردبێتەوە، بەڵام دواجار هەموویان لە ستراتیژ و دنیابینی و بەرژەوەندیدا كەوتوونەتە بەرانبەر یەك، هەتا سنووری دووژمنایەتی و خوێنڕشتن. حەزی ئەوە هەیە دەوڵەتی مەدەنی و هاووڵاتی دابنرێت، بەڵام چی لەگەڵ مەرجەعییەت و سەدر و میلیشیاكان دەكرێت، كە ئامانجی سیاسییان شتێكی دیکەیە؟ باسی عێراقی مەركەزی دەكرێ بەڵام چی بە كورد و سووننە دەگوترێ؟ باس لە كەسایەتی سەربەخۆ و تەكنۆكرات دەكرێ كە ببنە حاكم، بەڵام ئایا حزبەكان رێگە بەم بابەتە دەدەن؟ دەیان ناكۆكیی وردی یاسایی و سیاسی و ئابووری و دەستووریی دیکە.
لەم ئاشووبەدا هەرێمی كوردستان توانیویەتی سەقامگیریی خۆی بپارێزێ، ژیانی سیاسی بەرقەرارە و حكومەت كاری خۆی دەكات. دۆخی عێراق هەرچۆنێك بێت كاریگەریی بەسەر كوردستانەوە دەبێت. مادام هێشتایش چارەنووسی بەستراوە بە عێراق پێویستە یارمەتیدەری سەقامگیریی عێراق بێت، بەڵام دەبێ هەموو نوێنەرانی كوردستان لە عێراق لە هەموو سات و دۆخێكدا یەك بابەتی جەوهەرییان وەبیربێت، عێراق ببێتە جەهەننەم یان بەهەشت، گەلی كوردستان خاوەنی دۆزێكی مێژوویی، سیاسی، دەستووری، نەتەوەیی و جیۆگرافی لەمێژینەیە، كە تەمەنی ئەم دۆزە لە تەمەنی دەوڵەتەكەی عێراق زۆر درێژترە.
کۆمێنتەکان
وەک میوان کۆمێنتێك بنووسە یان وەرە ژوورەوە و ههموو خزمەتگوزارییەکان بهكاربێنه
کۆمێنتێک دابنێ