تۆتاڵ ئینێرجی لە عێراق: هەزاران هەلی کار دەڕەخسێنین

 

 

دونیا چەلەبی، بەڕیوەبەری تۆتاڵ ئینێرجی لە عێراق لە بەرنامەی رووداوی ئەمڕۆ باس لە گرێبەستێکی گەرەی کۆمپانیاکەیان لەگەڵ حکومەتی عێراق دەکات و دەڵێت جگە لە پەرەپێدانی کێڵگەی نەوت بەشێکی گرێبەستەکەیان بۆ کۆکردنەوەی گازی هاوەڵی کێڵگە نەوتییەکان و گۆڕینێتی بۆ گازی شل بە مەبەستی بەکارهێنانی لە وێستگەکانی بەرهەمهێنانی کارەبا.

 

گوتیشی: بەشێکی دیکەی گرێبەستەکەیان بۆ بەرهەمهێنانی هەزار مێگاوات کارەبایە لە رێگەی تیشکی خۆرەوە و پرۆژەکە بە 4 قۆناخ جێبەجێ دەکرێت و لە هەر قۆناخێکدا 250 مێگاوات کارەبا لە وزەی پاک بەرهەمدەهێنرێت.

 

 

 

دونیا چەلەبی: دەبێت ئاگاداری دوو ژمارەی جیاواز بیت، دەبێت بیستبێتت کە 27 ملیار دۆلار کۆی خەرجیی سەرمایەگوزاری و کارپێکردنە بۆ ماوەی 30 ساڵ، هەروەها دەبێت خوێندبێتتەوە کە 10 ملیار دۆلار سەرمایەگوزارییە لە خەرجی بنەڕەتی لە ماوەی وەبەرهێناندا.

 

 

دونیا چەلەبی: تەنیا بۆ چەند ساڵێک و تەنیا بۆ وەبەرهێنان، کۆی گشتی 27 ملیارە بۆ 30 ساڵ لەگەڵ تێچووی کارپێکردن.

 

 

دونیا چەلەبی: راستییەکەی، دواکەوتن نەبوو، یەکەمجار لە ساڵی 2021 واژۆمان کرد، دواتر چەند مەرجێک هەبوون بۆ پەسندکردنی، ماوەیەکی پێچوو تاوەکو ئەو مەرجانە جێبەجێکران و توانیمان لە 10ی تەممووزی 2023 بە فەرمی واژۆی بکەین.

 

 

دونیا چەلەبی: دەتوانین باسی جێبەجێکردنی هەموویان بکەین، لە نەوتەوە دەستپێدەکەم، چونکە پێشتر لە بەرهەمهێناندا بووە، نەک لەبەر ئەوەی گرنگترین پڕۆژەیە، وەک دەزانیت، چوار پڕۆژەمان هەن و پێنجەمیشمان زیاد کردووە، باسی نەوت دەکەم، چونکە پێشتر کاری لەسەر کرابوو، ئێمە بەرهەمهێنان زیاد دەکەین و کێڵگەکە نۆژەن دەکەینەوە، چاوەڕوان دەکەین لە دوو قۆناخ دا زیاتری بکەین، هەروەها پڕۆژەی گاز کە بریتییە لە کۆکردنەوە و چارەسەرکردنی ئەو گازەی لە کێڵگە جیاوازەکانەوە دەسووتێنرێت، ئینجا بۆ ئەوەی کات بگێڕینەوە، توێژینەوەکانمان پێش پەسندکردنی گرێبەستەکە دەستپێکرد و زۆر بە خێرایی تەواومان کرد، ئەم ساڵیش دروستکردنی پڕۆژەی گاز جێبەجێ دەکەین. 

پڕۆژەی وزەی خۆریش ئێستا لە قۆناخی دروستکردندایە و تاوەکو کۆتایی ئەم ساڵ یەکەم 250 مێگاوات دەخەینە سەر تۆڕی نیشتمانی. 

 

بە باسی پڕۆژەی ئاویش کۆتایی پێدەهێنم، کە توێژینەوەکانمان لەگەڵ کۆمپانیای نەوتی بەسرە کرد و بەم زووانە جێبەجێی دەکەین.

 

 

دونیا چەلەبی: ئەمە زۆر پەیوەندی بە کەمکردنەوەی پشتبەستنەوە نییە، بەڵکو زیاتر پەیوەندی بە دابینکردنی کارەباوە هەیە، ئەم گازەی ئەمڕۆ دەسووتێنرێت، کۆدەکرێتەوە و چارەسەر دەکرێت و دەکرێت بە گازی شل و دواتر بۆ بەرهەمهێنانی کارەبا بەکاردەهێنرێت. لە قۆناخی یەکەم دا کە نیوەی 600 واتە 300 ملیۆن پێ سێجایە، ئەمە کارەبا بۆ ماڵەکانی باشوور دابین دەکات و ژمارەیەکی بەرچاوی خێزان سوودمەند دەبن. لە قۆناخی دووەمیش دا ئەم ژمارەیە دووهێندە دەبێت.

 

 

دونیا چەلەبی: قەتەر ئینێرجی.

 

 

دونیا چەلەبی: ئەوان هاوبەشن، ئێمە هەموومان سێ هاوبەشین: تۆتاڵ ئینێرجی، کۆمپانیای نەوتی بەسرە و قەتەر ئینێرجی، سێ هاوبەشین کە پێکەوە کار دەکەین بۆ ئەوەی دڵنیابین لە بەردەوامی و پابەندبوون بە خشتەی کاتی پڕۆژەکان.

 

 

دونیا چەلەبی: نەخێر بە هیچ شێوەیەک، کارەکەیان پەیوەندیی بە هەموو پڕۆژەکانەوە هەیە.

 

 

دونیا چەلەبی: باسی پڕۆژەی پێنجەممان دەکرد کە زیادمان کردووە، بۆ کۆکردنەوەی ئەو گازەی کێڵگەی رەتاوی بەرهەمی دەهێنێت، کارگەیەکی بچووک دروست دەکەین بۆ کۆکردنەوە و چارەسەرکردنی ئەو گازەی لە رەتاوی دەسووتێنرێت.

 

 

دونیا چەلەبی: بەڵێ نیگەرانی لەبارەی ئاوەوە هەیە.

 

 

دونیا چەلەبی: بەمزووانە جێبەجێی دەکەین، ئێمە لەژێر سەرپەرشتیی لیژنەیەکی بەڕێوەبردنی هاوبەشداین کە لە وەزارەتی نەوت وەک رێکخەر و قەتەر ئینێرجی و کۆمپانیای نەوتی بەسرەش وەک هاوبەش پێکهاتووە، هەموو پڕۆژە و بڕیارەکان لەلایەن ئەم لیژنەیەوە بەڕێوەدەبرێن و هەر کە رەزامەندی دەستپێکردنمان وەرگرت دوای تەواوبوونی توێژینەوەکان و هەڵبژاردنی کۆمپانیاکانی ئەندازیاری، کڕین و دروستکردن، ئەوا جێبەجێی دەکەین، واتە لە ٢٠٢٥دا پڕۆژەکان جێبەجێ دەکەین و لە هەمان ساڵیش دا ئەنجامەکانیان دەبینین.

 

 

دونیا چەلەبی: لە چوار قۆناخ دا دەبێت.

 

 

دونیا چەلەبی: لە باشوورە، نزیک ناوچەی رەتاوییە، بە چوار قۆناخ دەکرێت، قۆناخی یەکەم تاوەکو کۆتایی ئەم ساڵە و یەکەم 250 مێگاوات دەبێت تاوەکو کۆتایی ئەم ساڵ، یەکەم ئەلیکترۆن دەخرێتە سەر تۆڕەکە تاوەکو کۆتایی ئەم ساڵ و پاشان ساڵی داهاتوو و لە دوو ساڵی دواتردا، سێ قۆناخەکەی دیکە جێبەجێ دەکەین.

 

 

دونیا چەلەبی: دەبێت بزانیت ئێمە خۆمان زۆر ئاگادارین لە گازە پیسکەرەکان و دڵنیا دەبین لە ئامانجەکانمان بۆ کەمکردنەوەیان و پابەندین پێیانەوە، بێگومان بە بیرۆکەی هاوکاریکردنی حکومەتی عێراق بۆ کەمکردنەوەی رێژەی گازی دووانەئۆکسیدی کاربۆن هاتووینەتە ناو ئەم رێککەوتنەوە و ئەم پڕۆژەیە لایەنێکی بەردەوامی باشی هەیە کە رێژەی پیسبوون بە شێوەیەکی بەرچاو کەمدەکاتەوە و وزەی پاکتر دابین دەکات بە وزەی خۆر و گاز، خەڵک دەستیان بە وزەی پاکتر دەگات، هەروەها گوشار و نیگەرانی کەم ئاویش کەم دەبێتەوە، هەموو ئەمانە دەچنە خانەی بیرۆکە و سیاسەتەکانی گواستنەوەی وزەوە.

 

 

دونیا چەلەبی: هەموو کۆمپانیاکانی وزە پابەندن بەوەی زۆرترین هەوڵبدەن بۆ گواستنەوەی وزە و کاتێک جەخت لە تۆتاڵ ئینێرجی دەکەمەوە کە ئێمە پابەندین بە ستراتیژی گواستنەوەی وزە، کەمکردنەوەی رێژەی گازی دووانەئۆکسیدی کاربۆن و ستراتیژی فرەوزەیی کە بۆ پڕۆژە یەکگرتووەکان دیزاین کراوە تاوەکو لە لایەکەوە لە بەرهەمهێنان دڵنیابین، بەڵام بە رێژەی پیسبوونی کەم و، لە لایەکی دیکەوە، کاریگەرییە خراپەکانیشی کەم بکەینەوە.

 

 

دونیا چەلەبی: گرێبەستێکمان لەگەڵ دەسەڵاتداران، حکومەت و هاوبەشەکانمان واژۆکردووە و ئێمە پابەندین بە گرێبەستەکە و ئەوانیش پابەندن تاوەکو ئێستا، پێکەوە بەردەوامین، پێکەوە کاردەکەین بۆ دڵنیابوون لەوەی کە رێز لە خشتەی کات دەگرین و پڕۆژەکە جێبەجێ دەکەین و وای لێدەکەین سەربگرێت. 

 

 

دونیا چەلەبی: ناتوانم هیچ بڕیارێک لەسەر هیچ کامیان بدەم، ئەوەی دەتوانم پێتی بڵێم ئەوەیە کە وەک هەموو کۆمپانیاکانی وزە، چاوەڕوانی تایبەت بە خۆمان هەیە لەبارەی وزە، هەموو چاوەڕوانییەکان، تەنانەت ئەوانەی کەمترین چاوەڕوانیت لێیان هەیە، باسی پێویستیی گواستنەوەی وزە و کەمکردنەوەی کاربۆن لە وڵاتان دا دەکەن.

 

 

دونیا چەلەبی: ئێستا خۆمان پڕۆژەیەکی زۆر گەورەی گازمان هەیە با جارێ ئەمەی هەمانە تەواوی بکەین. 

 

 

دونیا چەلەبی: با ئەم پڕۆژەیەی ئێستا تەواو بکەین، زۆر پەرۆشین بۆ ئەوەی دڵنیابین لە سەرگرتنی ئەم پڕۆژەیە لە کاتی خۆیدا و رێز لە خشتەی کاتەکە بگرین، زۆر گرنگە بۆ ئێمە کە پابەندبین بەوەی شوێنێکی باشتر بەجێبهێڵین لەوەی دۆزیمانەوە، زۆر باشتری بکەین ، ئەمە هەر لە سەرەتاوە سەرنجی ئێمەیە و خاڵی جەختلێکراوی ئێمەیە. 

 

 

دونیا چەلەبی:  لە داهاتوودا دەبینین چی روودەدات، بەڵام بۆ ئێستا سەرنجمان لەسەر ئەمەیە.

 

 

دونیا چەلەبی: راستەوخۆ پێنج هەزار کار، ناڕاستەوخۆ 10 هەزار هەلی کار، نزیکەی 10 هەزار هەلی کار، رێژەیەکی بەرزی بەعێراقیکردنمان لە کارەکاندا هەیە و زۆر باش کاردەکەین، پێشینەیەکی باشمان هەیە لەم بوارەدا.

 

 

دونیا چەلەبی: رێژەمان نییە، سیاسەتێکی گشتیمان لە کۆمپانیادا هەیە بۆ یەکسانیی نێوان پیاوان و ئافرەتان و پێشخستنی ئافرەتان، هەروەها لە خوێندنیشیاندا، بۆ ئەوەی بتوانن، کچان و کچە گەنجەکان لە خوێندنیاندا ببن بە ئەندازیار، ئەم سیاسەتە لە عێراقیش پەیڕەو دەکەین بەوەی کە هانی زۆرترین دامەزراندنی ئافرەت دەدەین بەپێی ئەو شارەزاییانەی هەن.

 

 

دونیا چەلەبی: ئەوەتا من عێراقیم و ئافرەتم و کاریش دەکەم.

 

دونیا چەلەبی: ئاستەنگی راستەقینە ئەوەیە کە سەرنجمان لەسەر هاوئاهەنگکردنی پێنج پڕۆژە بێت و دڵنیابین کە بە باشی بەڕێوە دەچن، پێنج پڕۆژەی هاوتەریب، ئەمە یەکجار گەورەیە ئینجا هەموو ئەو کارانەش بکەین کە پێوەیان پەیوەستن، ئەمەش ئاستەنگێکی ئەرێنییە کە سەرنجمان لەسەریەتی، کەواتە هەموو ئەو شتانەی کە لەگەڵیدا دێن وەک بەشێک لە کارەکە سەیر دەکرێن.

 

 

دونیا چەلەبی: هێشتا چارەسەرمان نەکردوون، چونکە شتی وا رووینەداوە، زۆر سوپاسگوزارین بۆ ئەو پشتگیرییەی لێمان دەکرێت وەک پێشتر پێمگوتیت ئەو لیژنەی بەڕێوەبردنە هاوبەشەمان هەیە کە بەڕێوەی دەبات کەواتە پشتگیریی حکومەت و هاوبەشەکانمان هەیە و بەرەوپێش دەچین.

 

 

دونیا چەلەبی: زۆر باش دەست لەنێو دەست پێکەوە کاردەکەین، ئێمە دەیکەین ئەوە دەزانم و وادیارە ناتوانم قایلت بکەم، بەڵام ئێمە دەیکەین.

 

 

رووداو: کارەکان زۆر باش بەڕێوەدەچن دەزانیت، لە هەموو وڵاتێکدا بیرۆکراسی و رۆتین هەیە، لە هەموو وڵاتێکی جیهان دا ئەگەر ویستت هەبێت بۆ سەرکەوتنی کارەکان، ئەوا سەردەکەوێت، ویستەکەش هەیە و لەنێوان هاوبەشەکاندا هاوبەشە.

 

 

دونیا چەلەبی: جێبەجێکردن بەردەوامە، تەواوی ئامادەبوونی کارپێکردن، ئەگەر بتوانم بڵێم، تاوەکو کۆتایی 2027ـە.

 

 

دونیا چەلەبی: کەمتر لە سێ ساڵ، چونکە بە درێژایی ساڵی 2027 کاری پێ دەکەین، کەواتە من زۆر زۆر بە گرنگییەوە ئەمە وەردەگرم، خشتە و کاتێکی زۆر کەمە.

 

 

دونیا چەلەبی: بە دڵنیاییەوە، ئێمە پێش دەکەوین.