راوێژکارێکی سوودانی: پانتاییەکى فراوان بۆ گەیشتنە رێککەوتن لەنێوان عێراق و ئەمریکا هەیە

 

 

محەممەد شیاع سوودانی، سەرۆکوەزیرانی عێراق لە ئەمریکایە و لە کۆشکی سپی جۆ بایدن، سەرۆکی ئەمریکا پێشوازی لێ دەکات. فادی شمەری، راوێژکاری سیاسیی سەرۆکوەزیران دەڵێت: زۆر دۆسیە هەن کە لەسەر مێزى گفتوگۆ دەبن، لەوانە دۆسیەى سیاسی، دۆسیەى ئابوورى، دۆسیەى وەبەرهێنان، دۆسیەى وزە، دۆسیەى تەکنەلۆژیا و ژینگە.

 

 

 

فادى شمەرى: بەڵێ، بە ناوى خواى بەخشندە و میهرەبان، سڵاو بۆ ئێوە و بۆ بینەرانتان، بەدڵنیاییەوە سەردانى سەرۆکوەزیران بۆ واشنتن سەردانێکى گرنگە، بەتایبەت لەم کاتە هەستیار و ئاڵۆزەدا کە عێراق و ناوچەکەى پێدا تێپەڕ دەبێت، تاوتوێى چۆنێتى پەیوەندى نێوان بەغدا و واشنتن، لە کارى لەپێشینەى ئەجێنداى کۆبوونەوەى هاوبەشیانە و بە شێوەیەکى چڕ لەلایەن بەرپرسانى باڵاى کۆشکى سپى لەگەڵ سەرۆکوەزیران و شاندى یاوەرى باس دەکرێت، زۆر دۆسیە هەن کە لەسەر مێزى گفتوگۆ دەبن، لەوانە دۆسیەى سیاسی، دۆسیەى ئابوورى، دۆسیەى وەبەرهێنان، دۆسیەى وزە، دۆسیەى تەکنەلۆژیا و ژینگە. لەراستیدا زۆرێک دۆسیەن کە ئامادەییان هەیە لە سرووشتى بڕیارى عێراق و تێڕوانینى عێراقدا، بەدڵنیاییەوە لە پێش هەموویانەوە کاراکردنى بەندەکانى رێککەوتنى چوارچێوەى ستراتیژى لەنێوان بەغدا و واشنتن و سنووردارنەکردنى لە دۆسەى سەربازى و ئەمنى کە ساڵانى رابردوو سرووشتى پەیوەندى نێوان هەردوو وڵاتى پێوە دەبەسترایەوە، هەموو ئەم پرسانە، هەموو ئەم ئەجێندانە لەسەر مێزى هاوبەشیان ئامادەییان دەبێت، پێمان وایە کە پانتاییەکى بەرفراوان هەیە لەنێوان هەردوولا بۆ گەیشتن بە رێککەوتن و لێکتێگەیشتنى هاوبەش کە خزمەت بە عێراق بکات کە ئەمە لە بنەڕەەتدا بەلاى ئێمەوە گرنگە، هەروەها خزمەت بە هەردوو لایەنى رێککەوتنى چوارچێوەى ستراتیژى بگەیێنێت، هەروەها لە ئەجێنداى کۆبوونەوەکان و لە پەراوێزیاندا باس لەوە دەکرێت کە لێژنە ئەمنى و سەربازییەکان بەچى گەیشتوون لەگەڵ بەردەوامى کۆبوونەوەکان لەم چوارچێوەیەدا، بەدڵنیاییەوە بەوەشەوە کە چۆن عێراق پارێزگارى لە ئاسایش و سەروەرى بکات، هەروەها هێنانەکایەى تێڕوانینى هاوبەش کە خزمەتى عێراق بکات وەک دەوڵەت و خزمەت بە ناوچەکە و سەقامگیری و بوژاندنەوە بکات و دەرفتەکانى ئاشتى بەهێز بکات لە ناوچەکە.

 

 

فادى شمەرى: لێژنەیەکى عێراق- ئەمریکى هاوبەش هەیە کە تاوتوێى وردەکارى تەکنیکى و ئەمنى و سەربازى و رێوشوێنەکان و چەندین دۆسیە و پرچەککردن دەکەن،هەروەها تاوتوێى چوارچێوەى بوونى ئەمنى و سەربازى و لە بەرامبەریدا پاشماوەى تیرۆرى لە ناوچەکە دەکرێت کە لە سووریا بێت یان هەر ناوچەیەکى دیکە، هەموو ئەم دۆسیانە لە لێژنەى هاوبەشی نێوانیان هەیە، بەدڵنیاییەوە ئەوەى کە ئەم لێژنەیە پێى دەگات لە بارەى کات و رێوشوێن و میکانیزم و گریمانەکان، دەکەونە ژێر رێککەوتن و لێکتێگەیشتنى هەردوولا لە بارەى ئەرکى بڕیارى عێراقى، کە رون و ئاشکرایە و  کۆتایی هێنانە بە ئەرکى هاوپەیمانى نێودەوڵەتى و هەنگاوناون  بەرەو پەیوەندى دوو قۆڵى نێوان بەغدا و واشنتن، لە نێوان بەغداو وڵاتانى دیکەى نێو هاوپەیمانى نێودەوڵەتى کە 83 وڵاتن،ئەوەى بەلاى عێراقەوە لە بارەى ئەو وڵاتانەوە گرنگە، عێراق دەیەوێت تێگەشتنى هاوبەشى لەگەڵ ئەو وڵاتانە فراوان بکات، نابێت لە دۆسیەى ئەمنى وسەربازى سنووردار بکرێت،دۆسیەى دیکە هەیە و عێراق لە بەردەم رابوونێکى گەشەپێدان و بونیاتنانەوەیە، هەروەها لە دۆسیەى دیکەى وەک ئاو، ژینگە ، کشتوکاڵ، تەکنەرلۆژیا، زیرەکى دەستکرد، ئەوە جگە لە دۆسیەى سیاسى هاوبەش لە نێوان بەغداو ئەو وڵاتانە، هەموو ئەم دۆسیانە ئامادە دەبن لە چوارچێوەى ئەوەى کە  لێژنەى ئەمنى عێراق ئەمریکى هاوبەش پێى دەگەن و هەڵى دەهێنجن،هەروەها باسى ئەو ئەنجامانەش دەکرێت کە دیالۆگەکان پێى گەیشتوون،هەروەها سروشتى بەردەوامى ئەو دیالۆگانەش لە  گفتووگۆکانى نێوان سەرۆک سوودانى و سەرۆک بایدن و لەگەڵ بەرپرسانى باڵاى واشنتن باس دەکرێت،بە دڵناییەوە هەموو ئەم دۆسیانە ئامادە دەدەبن،هەموو ئاماژەکان بۆ ئەوەن کە مەوداى لێکڵتێگەیشتن  هەیە، مەوداى رێککەوتنى ئامادەیە، ئەگەر هەیە هەردوولا بگەنە کۆمەڵێک لێکتێگەیشتن و رێککەوتن، وەک ئەوەى پێشتر باسم کرد کاراکردنى بەندەکانى رێککەوتنى چوارچێوەى ستراتیژى لە نێوان بەغداو واشنتن جێگەى گرنگى و کارى لەپێشینەى شاندەکەى عێراقە، لە سەروو هەموویانەوە سەرۆکوەزیران.

 

 

فادى شمەرى: بەدڵنیاییەوە باسکردنى پێشهاتە ئەمنى وسەربازییەکان لە ناوچەکە یەکێکە لەو پرسانەى کە لە سروشتى گفتووگاندا ئامادە دەبن، عێراق لە بڕیار و تێڕوانین و پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکانیاندا و روون و ئاشکرایە کە بەمدواییە کردویەتى یان لەدواى رووداوەکانى پاش 17ى ئۆکتۆبەر روویاندا، بەوەى عێراق پاڵپشتى ئەوە دەکات و هاوکارە و رۆڵى دەبێت لە کەمکردنەوەى ئاڵۆزییەکان و راگرتنى کارى دوژمنکارانە لەدژى غەززە و راگرتنى ئەو کوشتارگەرەى  لە دژى کەسوکارمان لەوێ دەکرێت، لەلایەکى دیکەوە عێراق نایەوێت پەیوەندى لەگەڵ ئەمریکا سنوورداربێت بە لایەنى سەربازى وئەمنی،دەیەوێت سروشتى ئەو پەیوەندیە بەرفراوان و رێکبخاتەوەو پێى بگەیێنێت،تاوەکو هاوبەشی راستەقینە بگرێتەوە، هاوبەشی هەبێت لە دۆسیە نێودەوڵەتى و هەرێمایەتییەکاندا،مەوداى خزمەتگوزاریی و ئەمنى و دۆسیەى وزە و دۆسیە گرنگە و هەستیارەکان بگرێتەوە، بۆ عێراق خۆى لە پێش هەموو شتێکەوەیە لەسەر حسابی دۆسیەى ئەمنى و سەربازیى،کە بەدڵنیاییەوە لێژنەى هاوبەشی عێراق و ئەمریکا پرسی سروشتى گفتووگۆکان و کاتەکان لە پرسی کشانەوە یەکلا دەکەنەوە، بڕیارى عێراق روونە، حکومەتى عێراقى بەشێوەیەکى شەفاف و راشکاوانە گوزارشتى لە ویستى خۆى کردووە لە بارەى کۆتایی هێنان بە ئەرکى هاوپەیمانى نێودەوڵەتى و هەنگاونان بەرەو پەیوەندى دوو قۆڵى، بەدڵنیاییەوە دەبێت هەردوولایەک بچنە ژێربارى بڕیارى حکومەتى عێراق، بەوپێیەى عێراق خاوەنى سەروەرییە و بەگوێرەى دەستوور سەرپشکە لە راگەیاندنى تێڕوانین و ویست و تێڕوانیى و لۆژیکى و هاوبەشی لەگەڵ ئەوەى کە دەیەوێت و پێى وایە بەرژوەندى تێدا هەیە.

 

 

فادى شمەرى: با پێش رووداوەکان نەکەوین، تاوەکو سروشتى ئەو ساتە سیاسیە بهێنینە بەرچاو کە دیدارەکانى هەردوولاى تێدا روودەدات، لەسایەى ئەو پێشهاتانەى ناوچەکەى گرتووەتەوە، راگەیاندنێکى روون دەبێت لەلایەن هەردوولاوە، لەرێگەى راگەیێندراوى هاوبەش و راگەیێندراوى دیکە کە لەلایەن هەردوولاوە دەردەکرێت لە بارەى سروشتى ئەو رێککەوتنانەى کە پێى دەگەن و ئەوەى کە چۆنێتى ئەو رێککەوتنە و لێکتێگەیشتنانە چى دەبن؟ کاردانەوەى سەردانەکە گەورەیە و تەنها لە سەردانیکردنى کۆشکى سپى کۆبوونەوە ناگرێتەوە لەگەڵ بەرپرسانى باڵاى ئەمریکا لە بارەى پرسی سیاسى و سەربازى و رێککەوتنى چوارچێوەى ستراتیژى، بەڵکو کۆبوونەوەى دیکە لەگەڵ گەورە کۆمپانیاکانى ئەمریکا دەکرێت لەبوارەکانى خوێندن، وزە، گاز و بوارى دیکە،هەروەها دیدارى دیکە دەبێت لە نێوان وەبەرهێنەرانى عێراق و ئەمریکا، دیدارى گرنگ دەبن، ئەوگفتوگۆیانەى کە لە کۆشکى پیى لەگەڵ وەزارەتى گەنجینە و بانکى فیدراڵى و گەورە بانکەکانى ئەمریکا دەبن بۆ ئەوەى نەخشە رێگەیەکى هاوبەش دابنرێت کە بەغدا و ئەو لایەنانەى ئەمریکا پێى قایل بن، بۆ گەرەنتیکردنى ئەوەى کە عێراق بەشێوەیەکى ئاسایی و سروشتى بە سیستمى دارایی جیهانییەوە ببەسترێتەوە،هەروەها لەلایەکى دیکەوە نەخشە رێگەیەک دابنرێت بۆ ئەوەى سزاى سەر هەندێک لە بانکەکان لە بەغدا لاببرێت لە سزا دراون، نەخشتەرێگەیەک هەیە کە عێراق دایڕشتووە و لەبارەیەوە لەگەڵ هاوپەیمان و دۆستەکانى گفتووگۆى کردووە،هیوامان وایە کە لەو بارەیەوە بگەنە لێکتێگەیشتنى هاوبەش کە بەگوێرەى پێشبینیم کۆتایی هەفتە یان لەکۆتایی سەردانەکەدا رادەگەیێندرێت. 

 

 

فادى شمەرى: بەدڵنییایەوە تێڕوانین و ویستێک هەیە لەلایەن حکومەتى عێراق و بەڕێز سوودانى و بەپاڵپشتى سیاسى هاوپەیمانى بەڕێوەبردنى دەوڵەت، بۆ جێبەجێکردنى بڕیارەکانى دادگەى فیدراڵى، تاوەکو بتواندرێت هەموو رێوشوێنەکان تەواو بکرێت بە گوێرەى ئەو وادانەى کە بەغدا و هەولێر لەرێگەى لێژنەى هونەرى نێوانیان لەسەرى رێککەوتوون، بەگوێرەى فەرمانى سەرۆکوەزیران بۆ دامەزراوە پەیوەندارەکان، مووچەى فەرمانبەرانى هەرێمى کوردستان دەدرێت، بەدڵنیاییەوە دەزانین کە کەسوکارمان لە کوردستان لە هەولێر و دهۆک و لە سلێمانی و ناوچەکانى دیکە لە قەیرانێکى دارایییدا تێپەڕ دەبن و پێداویستیان هەیەو دەبێت حکومەتى فیدراڵى بە هاوکاری و یارمەتى حکومەتى هەرێمى کوردستان کەسوکارمان لەوێ لەبەرچاو بگرن، ئەمە بڕیارێکى ستراتیژییە و مرۆڤایەتیانەیە بەوپێیەى کە هاوڵاتیانى عێراق لە باکوورو بێت یان باشوور یان رۆژهەڵات یان رۆژئاوا یان هەرێمى کوردستان لە ئەستۆى حکومەتى عێراقە.