کریستیانێک لە بەغدا دەیەوێ لە دەرەوەی سیستمی کۆتا بچێتە پەرلەمان

داود ئیسحاق، بەربژێرێکی کریستیانە لە بەغدا، بەڵام بە شێوەیەکی جیاواز لە رێچکەی باو، لە دەرەوەی سیستمی کۆتای دیاریکراو بۆ پێکهاتەکەی و لەسەر کورسییە گشتییەکان خۆی بۆ پەرلەمانی عێراق بەربژێر کردووە. ئەو ئەم هەنگاوەی بە هەوڵێک بۆ تێپەڕاندنی دەنگدانی تایفی و ئایینی لە قەڵەم دەدات و دەڵێت، دەیەوێت ئەو بنەمایە تێکبشکێنێت کە دەنگدەر تەنیا دەنگ بە کەسێکی هاوئایین و هاونەتەوەی خۆی بدات، چونکە پێیوایە دەتوانێت متمانەی دەنگدەری موسڵمان و پێکهاتەکانی دیکەش بەدەستبهێنێت.

 

داود ئیسحاق، لە بەرنامەی رووداوی ئەمڕۆ رایگەیاند، "ئامانجی سەرەکیم ئەوەیە ئەم دۆخە تێکبشکێنم کە دەبێت کریستیان تەنیا بۆ کریستیان، کورد بۆ کورد و شیعە بۆ شیعە دەنگ بدات. من پێش هەموو شتێک عێراقیم". ئەو بەربژێرە پێیوایە سیستمی کۆتا، هەرچەندە بۆ پاراستنی مافی پێکهاتەکان دانراوە، بەڵام لە هەمان کاتدا وادەکات کریستیانەکان لە نیشتمانی رەسەنی خۆیان و لە چوارچێوەی گشتیی کۆمەڵگە داببڕێن و گوتیشی، "کاتێک 5 کورسیت وەکو پشک پێدەدرێت، واتە ناسنامە گشتییە عێراقییەکەت لێ دادەماڵرێت و تەنیا وەکو نوێنەری پێکهاتەیەک دەبینرێیت".

 

ئیسحاق، متمانەیەکی زۆری بەوە هەیە دەنگی پێکهاتە جیاوازەکانی بەغدا بەدەستدەهێنێت و ئاماژەی بەوە کرد، "متمانەم بە خۆم و بە پەیامەکەم هەیە. پێشبینی دەکەم نزیکەی 80%ی دەنگەکانم لە هاووڵاتییانی ناکریستیانەوە بێت، پشت بە خودا، چونکە پڕۆژەکەم نیشتمانییە و بۆ هەموو عێراقییەکانە".

 

سەبارەت بە دۆخی کریستیانەکان لە پایتەخت، داود ئیسحاق باسی لەوە کرد، دۆخەکە ئێستا "زۆر باشە" و ئارامییەکی رێژەیی هەیە، بەڵام دانینا بەوەدا دوای ساڵی 2003 و بەتایبەتی دوای هاتنی داعش، کۆچێکی بەرفراوان و مەترسیداری کریستیانەکان لە عێراق روویداوە. ئەو ئێستا داوای "کۆچێکی پێچەوانە" دەکات و دەڵێت، پێویستە حکومەت ژیانێکی شایستە و ژینگەیەکی ئارام بۆ هەموو عێراقییەکان دابین بکات، نەک تەنیا بۆ کریستیانەکان، چونکە گەڕانەوەی ئەوان بەندە بە بوونی دەرفەتی کار و سەقامگیری بۆ هەمووان.

 

ئیسحاق لە چوارچێوەی "هاوپەیمانیی ئەساسی عێراقی" خۆی بەربژێر کردووە، کە بە هاوپەیمانێتییەکی مەدەنی و ناتایفی ناوی برد و رایگەیاند، "لە هاوپەیمانییەکەدا کورد، عەرەب، سوننە، شیعە و کریستیان پێکەوە کاردەکەین و دروشممان 'عێراق لە سەرووی هەموو شتێکەوەیە' بۆ ئەوەی سیاسەت لەسەر بنەمای هاووڵاتیبوون بکەین".

 

لەبارەی بەڵێنەکانی بۆ دەنگدەران، ئیسحاق روونیکردەوە وەکو زۆر لە بەربژێرەکان بەڵێنی دامەزراندن و خزمەتگوزاریی راستەوخۆ نادات، چونکە ئەوە کاری دەسەڵاتی جێبەجێکارە، بەڵکو گوتی، "ئەرکی سەرەکیی پەرلەمانتار دەرکردنی یاسایە بۆ خزمەتی خەڵک و چاودێریکردنی وردی کارەکانی حکومەت. ئێمە هەوڵدەدەین ئەو یاسا گرنگانەی کە لە پەرلەمان گیریان خواردووە و پەیوەندییان بە ژیانی رۆژانەی خەڵکەوە هەیە، تێیانپەڕێنین".

 

هاوکات، رووداو بۆچوونی چەند هاووڵاتییەکی بەغدای لەسەر ئەم هەنگاوە نوێیە وەرگرت. یەکێک لە دانیشتووانی بەغدا، پشتیوانیی خۆی بۆ داود ئیسحاق دەربڕی و گوتی، "پشتیوانی لەو کارە بەهێزەی دەکەم و هیوادارم خەڵک لەسەر بنەمای لێهاتوویی و بەرنامەی کار دەنگ بدات، نەک لەسەر بنەمای ئایین و مەزهەب". بەڵام هاووڵاتییەکی دیکە، بە گومانەوە سەیری دۆخەکەی کرد و ئاماژەی بەوە کرد کە پرۆسەی هەڵبژاردن لە عێراق "سەخت و ئاڵۆزە" و باسی لە دیاردەی کڕینی دەنگ کرد و گوتی، "کار گەیشتووەتە ئەوەی بە راشکاوی لە بازاڕەکاندا باسی نرخی کارتی دەنگدان دەکرێت، ئەمە مانای وایە بابەتەکە لە دەرەوەی کۆنترۆڵە و رەنگە بۆ کەسانی سەربەخۆ قورس بێت".

 

هاووڵاتییەکی دیکە، رایگەیاند کە کۆمەڵگەی عێراقی پێویستیی بە گۆڕانکاریی کولتووری هەیە بۆ ئەوەی لەسەر بنەمای هاووڵاتیبوون و لێهاتوویی دەنگ بدرێت، نەک لەسەر بنەمای "پشکپشکێنەی حیزبی و هۆزایەتی" کە بە "بەڵایەکی گەورە" بۆ داهاتووی وڵات ناوی برد و گوتی، "زۆرجار دەنگدانەکە لەسەر بنەمای خێڵەکی و لایەنگیریی حیزبییە، نەک لەسەر بنەمای بەرنامەی بەربژێرەکە".