“Bir kişi aslen Kürdse, Kürdistanlıysa, Kürdçeyi konuşuyorsa ve Kürd kültürüne aitse; yani Kürd tanımının öngördüğü tüm koşulları karşılıyorsa, artık kendisini o toplumun bir bireyi olarak tanımalıdır.”
Bu söz yalnızca bir kimlik tanımı değil; aynı zamanda ulusal aidiyetin sosyolojik temelidir. Cemal Nebez’in düşüncesi, klasik Kürd milliyetçiliğinin ötesine geçen modern bir perspektif sunar. Bu yaklaşımla tartışmak ya da reddetmek yerine, üzerinde derinleşerek düşünmek, Kürd milli fikrini bugünün ihtiyaçları doğrultusunda daha da ileriye taşıyabilir. Çünkü artık fiilî bir devletleşme süreci ve önemli ölçüde uluslararası kabul söz konusudur.
Kürdistan’da ulus-devlet düşüncesi ve millet bilinci, 16. yüzyılda Şerefname ile tarih sahnesine çıkmış; Mem û Zîn ile Ehmedê Xanî bu fikri derinleştirmiştir. Hacî Qadirê Koyî ile birlikte bu düşünce daha sistemli hale gelmiş ve nihayet Cemal Nebez’e kadar gelen çizgide güçlü bir teorik zemin oluşturulmuştur. Nebez’in görüşleri, İsmail Beşikçi’nin “Kürdler milliyetçi olmalıdır” sözüyle bütünleşen bir ideolojik hattın parçasıdır.
Bugün bazı çevrelerce sıkça dile getirilen “Devlet eskimiş bir kurumdur, globalleşme çağındayız, devletler birleşiyor, artık Kürd devleti kurmak gereksizdir” söylemleri çoğunlukla kendi ulus-devletine sahip olan ve onu her koşulda koruyan milletler tarafından dile getiriliyor.
Tıpkı Türkler, Araplar ve Farslar gibi. Oysa Kürdler de son yarım yüzyılda bölgede yaşanan krizlerden faydalanarak kendi pozisyonlarını güçlendirme şansına sahipti. Ne yazık ki bu fırsat çoğu zaman değerlendirilemedi.
Cemal Nebez, 1990’lı yıllarda bu tartışmalara doğrudan yanıt vermiştir. O, “devlet gerekli mi?” sorusunu teorik temele oturtarak ele almış, ulusal diplomasi ve stratejik çıkarlar doğrultusunda düşünceler geliştirmiştir. Nebez’in kitabını değerli ve bir Kürd milliyetçisi için başucu eseri yapan da işte bu yanıttır.
“Ne yapmalı?”
Nebez’e göre, Kürdler bugünkü koşullarda özel bir programa dayanarak harekete geçmeli ve şu ilkelere bağlı kalmalıdır:
Kürdlerin kendi strateji ve taktikleri olmalıdır.
Kürd özgürlüğü ve eşitliği hedefleyen strateji asla değişmemelidir.
Ancak taktikler, değişen bölgesel ve küresel koşullara göre esnek biçimde uyarlanabilir.
Bu öneriler, özellikle günümüzde çokça ihtiyaç duyulan birlik, diyalog ve diplomasi konularında dikkate değer yorumlar sunmaktadır.
“Kürd olmanın temel şartlarından biri, kendini Kürd olarak bilmek ve öyle hissetmektir”
Bu tanım, kimlik bilincini tartışmasız bir duruşla ortaya koyan güçlü bir cümledir. Bugün çeşitli ideolojik ve bölgesel farklılıklar nedeniyle tartışmalı hale getirilmeye çalışılan Kürd kimliğine net bir yanıt vermektedir.
Kaniya Kurda Grubu olarak, az bilinen ama güçlü referans kaynağı niteliğindeki eserleri Kürdçe ve Türkçeye kazandırma çalışmalarımıza bu kez Cemal Nebez Hoca’nın üç temel kitabıyla devam ediyoruz. Kürd yayıncılığı, kurumsal desteklerden büyük ölçüde yoksun, bireysel özveriyle yürütülen bir alandır. Bu yükü büyük bir emek ve sorumlulukla omuzlayanlar arasında Kahir Bateyî, Sitav Yayınları ve çevirmenimiz Muhsin Özdemir Hoca ön plana çıkmaktadır. Hepsinin katkısı olmasaydı bu eserler okuyucuya ulaşamazdı.
Cemal Nebez’in düşünsel mirasını yaşatmayı hedefleyen, milliyetçi Kürd düşüncesinin taşıyıcısı Kaniya Kurda Grubu olmasaydı bu çaba da mümkün olmayacaktı.
Sitav Yayınları ve Kahir Bateyî Hoca, birer kültür temsilcisi olarak bu sorumluluğu üstlenmişlerdir. Çevirmenimiz Muhsin Özdemir Hoca’nın titiz ve özverili emeğiyle bu eserler gün yüzüne çıkmıştır. Kürd yayıncılığı bireysel çabalarla ayakta duruyor; bizler bunun bilincindeyiz. Hepsine tek tek teşekkür ediyor, varlıklarının Kürd kültürü ve tarihine güç kattığını vurguluyoruz.
Not:
Alıntı ve değerlendirmeler:
Cemal Nebez – Çeşitli Bilimsel Seminer ve Konferanslarla Kürd Ulusal Sorunu, Sitav Yayınları
(Yazılar, yazarların görüşlerini yansıtmaktadır. Rûdaw Medya Grubu'nun kurumsal bakış açısıyla örtüşebilir ya da örtüşmeyebilir.)
Yorumlar
Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın
Yorum yazın