Hewlêr (Rûdaw) - Zanyar dibêjin, li cihekî ku nayê bîra kesekî, aveke zêde ya şîrîn heye.
Ew cih di bin Okyanusa Atlantîkê de ye. Ango di bin ava şor û tijî xwê de, ava şîrîn heye.
Li beravên New Englanda Amerîkayê, zanyaran bi keştiya "Liftboat Robert" binê deryayê kolaye û nimûneyên ava şîrîn derxistine.
Zanyaran ragihand ku av ew qasî zêde ye, dibe ku di siberojê de bibe çareserî ji bo pirsgirêka kêmbûna avê li seranserî cîhanê.
Hevserokê zanistî yê Gera 501ê Brendon Dugan da zanîn:
"Em 40 heta 48 kîlometre dûrî beravan in. Nêzîkî 49 metre av di bin me de heye heta em digihêjin binê deryayê.
Piştre em 91 metreyên din ber bi jêr ve dikolin û avekê dibînin ku ne mîna ava deryayê ye.
Xwêya wê pir kêm e, nêzîkî pênaseya ava şîrîn e, yanî tenê yek beş ji hezarî, xwê tê de heye."
Gera 501 projeyeke hevbeş a 25 milyon dolarî ye ku ji aliyê Dezgeha Neteweyî ya Zanistî ya Amerîkayê û komên lêkolînê yên Ewropî ve tê piştgirîkirin.
Lêkolînê eşkere kiriye ku ava şîrîn a veşartî di nav "residum-nîştozên" şil ên bin deryayê de heye.
Ew nîştoz ji New Jerseyê heta eyaleta Maineyê dirêj dibe.
Zanyar dixwazin bizanin temenê avê çi qas e, ji ku hatiye û heta çi astê dikare ji bo pêdiviyên mirovan bê bikaranîn.
“Çima ev nebûne kevir?”
Hevserokê zanistî yê Gera 501ê Brendon Dugan anî ziman:
"Du tişt ku ji her tiştî zêdetir em ecêbmayî kirin, yekem, ava şîrîn di kûrahiyeke kêmî ya ku me pêşbînî dikir de dest pê dike û di kûrahiyeke zêdetir de jî bi dawî dibe, ev jî nîşaneya wê yekê ye ku dibe li vir miqdareke zêdetir ava şîrîn hebe ji ya ku em du meh berî destpêkirina vê xebatê difikirîn.
Tiştekî din ê balkêş ew e ku hemû tiştên em li ser xebitîne, di nav de kevirên bi deh milyonan salî, hîn jî nîştozên şil in, wek qûma beravê û herî. Pirs ew e, çima ev nebûne kevir?"
Lêkolîner bawer dikin ku ev çavkaniya avê ya bin deryayê dikare bi qasî mezintirîn qebareya ava şîrîn a Amerîkayê be lê bikaranîna wê metirsîdar e.
Derxistina avê heger bi zanebûn neyê kirin, dibe ku çavkaniya avê ya xwezayî û sîstema jîngehê têk bide.
Jeofîzîknasê Dezgeha Okyanusnasiyê ya Woods Holeyê Rob Evans jî da zanîn:
"Heger ew bi çavkaniya avê ya li ser bejahiyê ve girêdayî be, wê demê derxistina wê dibe ku ava şîrîn ji bin giravên beravan bikişîne ku ev jî qebareya avê ya bin giravê kêm dike."
Li gel zêdebûna daxwaza cîhanê li ser ava şîrîn, ev çavkaniya veşartî dikare bibe mifteya siberoja ewlehiya avê ya erdê.
Ji bo niha, zanyar xebata xwe ya hûr û dijwar didomînin, bi hêviya ku nihêniyên ava şîrîn a kûrahiyên deryayan eşkere bikin.
Şîrove
Bi mêvanî şîroveyekê binivîse an jî têkeve hesabê xwe da ku malperê bi awayekî yeksertir û berfirehtir bi kar bînî
Şîroveyekê binivîse