Kürdlerin ruhsal ve toplumsal bölünmeleri üzerine

30-08-2025
İsmet Yüce
Etiketler İsmet Yüce Dr. Abdurrahman Qasımlo İKDP
A+ A-

Daha önceki bazı yazılarımız ve konuşmalarımızda, sınır bölünmelerinin bir biçimde aşılabileceği yönünde ifadeler vardı. Bu durum artık biliniyor. Fakat aşılamayacak ve bilinmeyen ruhlardaki bölünme, Kürd milleti tam da bu ruhtaki bölünmeyi derinliğine, aşılması zor, travmatik bir biçimde yaşıyor. Daha kötüsü, bunu kabullenmiş gibi duruyor.

Dr. Abdurrahman Qasımlo, İran Kürdistan Demokrat Parti (İKDP) Genel Sekreterliğini, 1973 yılında başladığı görevini, katledildiği 13 Temmuz 1989 yılına kadar yürüttü. Viyana’da İran temsilcileri tarafından davet edildiği görüşme masasında katledildi. Akademisyen, aydın, yazar ve iyi bir diplomattı.

Dr. Abdurrahman Qasımlo anması, çok geniş bir sosyal medya duyurusu ile gerçekleşti. Gündem, İran ve Rojhilat’ta son İsrail-İran operasyonuna denk gelmesine rağmen, Londra Parlamento ofisinde çok küçük bir katılım ile yapıldı. Bu gündeme rağmen katılım olmamasından daha çok önemlisi, Kürdistan'ın diğer bölgelerinden hiç katılımın olmamasıydı. Sınırlı sayıdaki İKDP taraftarı ve İngiliz milletvekili dışında, tek Kürd Bakur’dan ben idim. Bu trajik durum, bana Kürdistan'ın ruhlarda bölünmüş olduğu düşüncesini uyandırdı.

Çoklu ruhsal bölünme, psiko-sosyolojik olarak tam da bu anlama geliyor. Çok önemli tarihi bir dönemde, çok önemli bir Kürd önderinin anmasına yaklaşımın bu olması, tam da egemen sistemlerin gelmek istediği yerde olduğumuzu gösteriyor. Aynı durum, bildiğimiz veya Kürd kamusunun nedenini bilmediği bir biçimde, İsrail-İran çatışmasında; temel olarak Rojhilatlı örgütleri, genel olarak da Kürd milletinin seyirciliği, yine bu çoklu ruhi bölünme veya yok saymadan kaynaklanıyor. Kültürel millet olmayı aşarak, milliyetçi, ortak düşünen bir Kürdi ruhu oluşturamıyoruz.

Her bölgenin kaderi biraz da kendi ellerinde. Tabii ki ortak bir gelecek ve ruha ihtiyaç var, ama öncelikle kendini, sorunları anlama ve çözüm üretmede kendi kaderine bütünlüklü sahiplenme, en doğru ve sonuca gidecek çözüm biçimidir.

Kürdistan’ın kuzeyi tarihsel olarak Kürd kültür ve tarihinin oluşumunda hem ana rolü oynamış, hem oynayan, nüfus olarak da en büyük alan olduğunu hafızalarda tutmak gerekir. İç asimilasyon, yok sayma ve statü arayışındaki isteksizliğe ve “Bakur Kürdistan’ın neresinde?” sorusuna ancak bu anımsama ile, tarihi sorumluluğunu yerine getirerek cevap verilebilir.

Dikkat edilirse, bir biçimde yazılan, konuşulan, üzerinde düşünülen tek tek bölgeler oluyor. Ama en az yorumlanan, ne anlama geldiği çok az tartışılan bölge yine burası oluyor. Yok sayılmış, unutulmuş veya bütün sorunlarını geriye doğru çözmüş hissiyatı veya davranışı Kürdi cephede hâkim durumda. Oysa en sıkıntılı, nerede durduğu, nereye gideceği belli olmayan bir Bakur ile karşı karşıyayız. Öyle ki, adına bir sistem denilen, ne olduğu tam bilinmeyen, niyet okuma ile sürdürülmeye çalışılan tarihsel, trajik bir sürecin içerisindeyiz. İki resmi ideolojinin arasında derin bir çözümsüzlük ve iç asimilasyonu yaşıyoruz: bir yanda devletin yok sayan resmi ideolojisi, öbür yanda Kürdistan’ın bu yakasında egemen olan Kürd resmi ideolojisi.

Sınırlı ve etkisi zayıf milli parti ve örgütlenmeler bu duruma fazla tepki gösteremiyor. Yine sınırlı sivil toplum hareketleri, bireysel denilebilecek bir aydın uğraşı ve tepkisi ile karşı karşıyayız. Ne yazık ki, bu asimilasyonu, çözümsüzlüğü ve statüsüz yaşamı zorlayan döneme, bahsettiğimiz sınırlı ve etkisiz, ferdi uğraşlarla karşılık olunamıyor. “Bakur” çok ciddi bir anti-Kürd süreç yaşıyor. Milletimizin kendiliğinden milli talepleri dışında bir sahipsizlik ve geleceği olmayan politika içerisindeyiz.

Bütün bunlar, bize Bakur'un kaderinin ve yönünün nerede olduğunu sormamıza veya düşünmemize vesile yaratıyor. Dolayısıyla burada çok ciddi bir sahiplenmeye; milli, kültürel, tarihsel ve ruhi bütünlüğe ve uyanışa ihtiyacı var. Kürd varlık sorunu ve kabulü dahi çözülmüş değil; sahipsiz olarak ortada duruyor.

(Yazılar, yazarların görüşlerini yansıtmaktadır. Rûdaw Medya Grubu'nun kurumsal bakış açısıyla örtüşebilir ya da örtüşmeyebilir.)

 

Yorumlar

Misafir olarak yorum yazın ya da daha etkili bir deneyim için oturum açın

Yorum yazın

Gerekli
Gerekli