راوێژکارێکی سوودانی: پڕۆژەی میترۆی بەغدا لە 1979 دەستیپێکردووە

 

 

نەخشەی پڕۆژەی میترۆی بەغدا یەکەمجار لە کۆتایی حەفتاکانی سەتەی رابردوو دانرابوو، بەڵام بەهۆی جەنگ و سزا نێودەوڵەتییەکان، دواخرا و لە ساڵی 2024ەوە کارکردن تێیدا فراوان بووە.

 

ئەو راوێژکارەی سەرۆکوەزیرانی عێراق ئاماژەی بەوە کرد، "هیچ کۆمپانیایەک بەتەنیا کارەکانی پڕۆژەی میترۆی بەغدای پێناکرێت، هەموو کۆمپانیاکان بە یەک تیم کار دەکەن." 

 

 

 

محەممەد نەجاڕ: ئەم کۆڕبەندە زۆر گرنگە و یەکەمجارە کۆڕبەندێک بەم شێوە و قەبارەیە دەکرێت، وەکو بینیتان ئامادەبوونی گەورە هەبوو، کۆمپانیای فەرەنسی ئامادەبوون، گرنگی زۆر بە بابەتەکان دەدرا، کاتێک وەزیری بازرگانی ئەو گرنگیپێدانەی بینی، داوای بینینی فەرەنسییەکانی کرد، بۆ ئەوەی فەرەنسییەکان لە پڕۆژەکانی داهاتووی عێراق وەبەرهێنان و بەشدارییان هەبێت، وابڕیارە لە مانگی تەممووز وەزیری بازرگانی فەرەنسا سەردانی عێراق بکات تاوتوێی پرسە ئابوورییەکان بکەین.

 

 

محەممەد نەجاڕ: وەکو دەبینن ئەو پڕۆژەیە زۆر گەورەیە، کۆمپانیا ئەورووپییەکان ئەزموونی گەورەیان لەو پڕۆژانەدا هەیە و دەتوانن کەلوپەلەکان دروست بکەن، هیچ کۆمپانیایەک بەتەنیا کارەکانی پێناکرێت، کۆمپانیاکان بە تیم کار دەکەن پێکەوە، بۆ نموونە هەندێک لە کار هەیە ئیسپانییەکان زیاتر تێیدا چالاکن، هەندێک کاریش هەیە فەرەنسییەکان چالاکییان تێدا زۆرە، هاوکاری لە نێوان هەموویاندا هەیە، ئەو پڕۆژەیەش بە پڕۆژەیەکی زۆر گرنگ دادەنرێت بۆ شارێکی وەکو بەغدا.

 

 

محەممەد نەجاڕ: بەڕاستی ئەو پڕۆژەیە کە دەستیپێکرد من منداڵ بووم، لە ساڵی 1979 دەستیپێکرد، بەڵام هەمیشە لەبەر نەبوونی بودجەی پێویست یان لەبەر بەباشی کار نەکردن و روانگەی پێویست بۆ پڕۆژەکە، کارەکانی پەکی دەکەوت و دوادەکەوت، ئێستا کارەکان زۆر بەباشی دەکرێن، کۆمپانیای بەغدا بۆ گواستنەوە دروست دەکرێت و هاووڵاتییان لە داهاتوودا دەتوانن پشکیان لەو کۆمپانیایەدا هەبێت. پڕۆژەکە میترۆی هەڵواسراو، میترۆی زەوینی و ژێرزەوی لەخۆ دەگرێت، ئەوەش بۆ بەغدا گرنگە و کاتیشی دەوێت چونکە بەغدا شارێکی کۆنە، پێویستیشە ئەو رووبەرە بچووکانە بقۆزینەوە کە لە شارەکەدا هەن، بۆئەوەی رووبەرێکی فراوان داگیر نەکەین. بۆیە پڕۆژەکە بۆ یەکەمجارە بەشێوەیەکی زانستی و واقیعی کاری تێدا دەکرێت.

 

 

محەممەد نەجاڕ: بەڕاستی پڕۆژەی میترۆ لەو پڕۆژانەیە کە بەدەست کێشەی بودجەوە دەناڵێنێت، چونکە هەمووی لە رێگەی وەبەرهێنەرانەوە دەکرێت، لە بودجەی یەکەمدا نزیکەی ملیارێک دۆلاری بۆ دابینکرا، ئێستاش 550 ملیۆن دۆلارمان لە سندووقەکەدا هەیە، ئەوانی دیکەش بودجەیان بۆ دابین دەکرێت و پێموانییە کێشەی بودجەمان بۆ دروست ببێت.

 

 

محەممەد نەجاڕ: لە راستیدا فەرەنسا لە ساڵانی حەفتاکان و هەشتاکاندا کار و پڕۆژەی زۆری لە عێراق کردووە، ئەم خواستەی ئێستاشیان لە روانگەی بوونیانە لەو سەردەمەدا، دوای هەشتاکان و نەوەدەکان بەشێکی زۆری ئەو کۆمپانیا فەرەنسییانە لە عێراق کشانەوە،  ئێستا دەیانەوێت بگەڕێنەوە چونکە ئەوان لە هەندێک بواردا پێشکەوتوون، ئێمە پێشوازی لەو هەنگاوە دەکەین، ئەمە وادەکات بازنەی پڕۆژە و کارەکانمان فراوان بکەین، چەند بتوانین ئەو بازنەیە فراوانتر بکەین، پەیوەندیمان لەگەڵ وڵاتاندا باشتر دەبێت. ئەو پڕۆژانەی ئێستا تەرکیزمان خستووەنەتەسەر پڕۆژە گەورەکانن، وەک دەزانن گەورەترین پڕۆژەمان داوەتە دەست کۆمپانیای تۆتاڵ لە پڕۆژەکانی نەوت، ئێستاش کار لەسەر پڕۆژەکانی دیکە دەکەین وەکو پڕۆژەکانی ژێرخان و گواستنەوە بە تایبەت، چونکە فەرەنسییەکان لە بواری گواستنەوەدا لە پێشەنگی وڵاتاندان، بۆیە ئێمە لە رێگەی ئەوانەوە گرنگی زۆر بە پڕۆژەی میترۆ دەدەین.

 

 

محەممەد نەجاڕ: بەڵێ.. لەم دۆخەدا فەرەنسا، کۆمپانیای ئەلستۆن ئەو وێستگانەی فرۆشت کە کارەبایان تێدا بەرهەم دەهێندرا، بەڵام لە دەتوانین لە بواری گواستنەوەی کارەبا و گەیاندنی کارەبا کە پێی دەگوترێ تۆڕی زیرەک، ئەمڕۆ ئەو بابەتانەمان زۆر تاوتوێ نەکرد، چونکە ئەو پرۆسانە تەکنیکین و ناکرێ لە کۆبوونەوەی وەزیرەکاندا رێککەوتنی لەسەر بکرێت و باس لەوانە بکرێت.

 

 

محەممەد نەجاڕ: هەرێمی کوردستان لە چوارچێوەی شاندی حکومەتی عێراقیدا نوێنەری هەیە، ئەو پڕۆژانەی کە باسیان لێوەکرا هەمووی هەرێمی کوردستانیش دەگرێتەوە، جگە لە میترۆی بەغدا، چونکە ناتوانین میترۆیەکە بگەیێنینە هەولێر یان سلێمانی، بەڵام ئەوان بە هێزەوە ئامادەبوون لە کۆڕبەندەکەدا و پشتبەخوا سوودی بۆ هەموو عێراق دەبێت.