هەڵەی ستراتیجیی بەغدا

 

لەپاش گوتارە پڕ مانا و بەهێزەکەی سەرۆک بارزانی و واژۆکردنی گرێبەستی یاسایی گاز لەگەڵ کۆمپانیا ئەمریکییەکان، حکومەتی ناوەندیی عێراق جارێکی دیکە رووی راستەقینەی خۆی نیشان دا. لە کاتێکدا هاوکاری لەگەڵ حکومەتی فیدراڵ و پابەندبوون بە دەستوور لەلایەن هەرێمی کوردستانەوە هەمیشە لەبەرچاو گیراوە، بەڵام بەغدا تەنانەت رەخنەی رەواش قبووڵ ناکات، بەتایبەتی ئەگەر لە زاری سەرکردایەتییەکی ئاشتیخواز و گفتوگۆمیحوەرەوە بەیان بکرێت.

 

لە سەروبەندی جەژنی قورباندا، حکومەتی ناوەندی بە رەتکردنەوەی ناردنی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان، نیشانی دا کە نە پابەندە بە یاسا، نە بە رەوشت و ئایین. ئەوان بە هاوکاریی بەشێک لە هاوبەشەکانیان لە ناوخۆ ئەم نادادپەروەرییەیان خستە ئەستۆی حکومەتی هەرێمی کوردستان؛ لە کاتێکدا ئەم کارە پێشێلکارییەکی ئاشکرای دەستوور و بێڕێزیکردنە بەو خەڵکەی خوازیاری هاوبەشییەکی بنیاتنەرە لە چوارچێوەی عێراقێکی فیدراڵدا.

 

ئەمە دوا هۆشدارییە بۆ ئێمە: هەڵسوکەوتی حکومەتی ناوەند، رەنگدانەوەی هەمان عەقڵیەتی رابردووە و پێویستە لە بنەڕەتدا بە ستراتیجیی خۆماندا بچینەوە بەرامبەر بەغدا.

 

کێشەی سەرەکی لە پێکهاتەی سیاسی یان ئابووریدا نییە، بەڵکو لە بێتوانایی ئێمەدایە لە ناسینی خۆمان و کەڵک وەرگرتن لە سەرمایەی مرۆیی و کولتووری و مێژووییمان بۆ بنیاتنانی پڕۆژەیەکی نیشتمانیی هاوبەش. بابەتەکە تەنها یەکڕیزی نییە، بەڵکو هۆشیارییە. یەکێتییەک کە تەنها لەسەر بنەمای بەرژەوەندیی هاوبەش دامەزرابێت، ناجێگیر دەبێت؛ بەڵام یەکێتییەک کە رەگ و ریشەی لە تێگەیشتنی مێژوویی و هۆشیاریی بەکۆمەڵدا هەیە، دەتوانێت بناخەی خۆڕاگری بێت لە بەرامبەر قەیرانەکاندا.

 

لە راستیدا هێشتا نەمانتوانیوە لە بەرژەوەندییە نیشتمانییەکان بگەین و بگەینە کۆدەنگی. سیاسەتی هەرێمی کوردستان بەرامبەر بەغدا هەمیشە کاردانەوەی کتوپڕ و رۆژانە بووە، نەک ستراتیجی و درێژخایەن. ئێمە شکستمان هێناوە لەوەی لە بەرگریکردن لە مافەکانمان یەک دەنگمان هەبێت، لە کاتێکدا سیاسەتمەدارانی بەغدا سەرەڕای ناکۆکیی ناوخۆیی خۆیان، هەڵوێستی هاوبەشیان هەیە بەرامبەر خەڵکی کوردستان.

 

وەکو روونە، ئەدەبیاتی سیاسیی ئێمە لەسەر بنەمای ئاشتی، هاوبەشی، دیموکراسی و مافەکانی مرۆڤ دامەزراوە، بەڵام لە لایەنی بەرامبەر، جەختکردنەوە لەسەر بەناوەندکردنی دەسەڵات، تاوانبارکردن و تێکدانی شەرعیەتی هەرێمی کوردستان زاڵە. دەگمەنە گوێبیستی وشەیەک بین لە بەغداوە مافی کورد پشتڕاست بکاتەوە، نادادپەروەرییە مێژووییەکان چاک بکاتەوە، یان دان بە جینۆسایدی کورددا بنێت. وەک ئەوەی ناسنامەی سیاسیی ئەوان، بە درێژەدان بە دروستکردنی قەیران لە دژی گەلی کورد بنیاتنراوە.

 

کاتێک ئێمە باس لە گەشەپێدان، هاوکاری و کەرامەتی مرۆڤ دەکەین، بە گاڵتەجاڕییەوە زەردەخەنە دەکەن؛ چونکە تەنها لە زمانی هێز تێدەگەن. ئەمە هەڵەی ستراتیجیی ئەوانە: پشتگوێخستن و نەبینینی قووڵایی کولتووری، ئیرادەی مێژوویی و توانای مرۆیی نەتەوەیەک کە چەندین جار هەستاوەتەوە.

 

لە شیعرێکی جواندا هاتووە: "کەی دێت خۆم بناسم؟ کە ئەوانی تر دەناسم..."

 

ئەم بەیتە ئاوێنەی رۆحی بریندارمانە. نەتەوەیەک کە دونیا بە هێز و خاوەن کولتوورە جوانەکەیەوە دەیناسن، بەڵام خۆی وێنەی خۆی لە چاوی دووژمنەکانییەوە وەرگرتووە.

 

ئێمە میلـلەتێکین خاوەن مێژووییەکی شکۆمەند، رەگ و ریشەی قووڵ، سامانی مرۆیی و سرووشتی و مافی راستەقینەین. خواستەکانمان نە ئەفسانەیین و نە زیادەڕەوی؛ بەڵکو مافی رەوا، یاسایی و مافی مرۆڤن: مافی چارەی خۆنووسین، مافی ژیان بە ئاشتی و کەرامەت، مافی بەهرەمەندبوون لە ئازادی. هاوکات لەگەڵ ئیرادەی نەدۆڕاومان، ئامرازی یاسایی، سیاسی، دیپلۆماسی و مەدەنیشمان لەبەردەستدایە، بەڵام گەیشتن بەو مافانە پێویستی بە بڕیارێکی بوێرانە و ئەخلاقی و ستراتیژییە؛ بڕیارێک کە لە سنووری حیزبی و بەرژەوەندییە کورتخایەنەکان فراوانتر بێت.

 

پێویستە بوێریی ئەوەمان هەبێت بەرامبەر بە ئیفلیجکردنی ئیمتیاز و بەرژەوەندییە کاتییەکان بوەستین. داهاتووی گەش و گەشاوەی میلـلەتەکەمان پێویستی بە دەربازبوونە لە خۆپەرستی تاکەکەسی و کوتلەیی.

 

ئێستا کاتی گەڕانەوەیە؛ نەک گەڕانەوەیەکی سۆزداری یان نۆستالژیک، بەڵکو گەڕانەوەیەکی هۆشیارانە و بەرپرسیارانە و رەگ داکوتراو. گەڕانەوەیەک بۆ پرسیارکردنی ئەم پرسیارە بنەڕەتییە بێت: ئایا ئامادەین بۆ داهاتووی گەش و گەشاوەی نەتەوەکەمان، بەرژەوەندی کەسی، حزبی و دەستەکان تێپەڕێنین و ئیرادەیەکی نوێ بۆ کەرامەتی سبەینێی کوردستان بنیات بنێین؟