دادگەی فیدراڵی یەکلایی کردەوە؛ حکومەتی عێراق کاربەڕێکەرە

 

هەر چوار ساڵ جارێک، پاش رۆژی دەنگدان، سەبارەت بە دەسەڵاتەکانی پەرلەمان، بەتایبەتی دەسەڵاتی حکومەت مشتومڕی سیاسی و یاسایی دروست دەبوو، کە ئایا حکومەت بە تەواوی دەسەڵاتەکانییەوە بەردەوام دەبێت. یان کاربەڕێکەرە و دەسەڵاتی سنووردارە و کاری رۆژانە جێبەجێ دەکات؟ لەبەرئەوەی نە لە دەستوور و نە لە هیچ یاسایەکی دیکە بەشێوەیەکی روون و ئاشکرا باسی حکومەتی کاربەڕێکەر نەکراوە، بۆیە رای جیاواز هەبوو، بۆ چارەسەکردنی ئەم کێشەیە، سەرۆککۆمار لە چوارچێوەی دەسەڵاتی دەستووریی خۆیدا، داوای تەفسیرکردنی بڕگەی یەکەمی مادەی(56)ـی دەستووری لە دادگای فیدراڵی کردووە، کە تایبەتە بە تەمەنی یاسایی ئەنجوومەنی نوێنەران، پوختەی ناواخنی مادەکە دەڵێت؛ تەمەنی پەرلەمان چوار ساڵی رۆژژمێرییە، بڕگەی دووەمی هەمان مادە دیاری کردووە، کە پێش 45 رۆژ لە تەواوبوونی تەمەنی پەرلەمانی کۆن، دەبێت هەڵبژاردنی تازە بۆ ئەنجوومەنی نوێنەران بکرێت، سەرۆککۆمار داوای لە دادگا کردووە سنووری دەسەڵاتەکانی پەرلەمان و حکومەت پاش رۆژی دەنگدانی گشتی، لەبەر رۆشنایی ئەو مادە دەستوورییەدا روون بکەنەوە.

 

دادگا دەڵێت، سیستمی حوکم لە عێراق لەسەر بنەمای ئاشتییانەی دەستاودەستکردنی دەسەڵاتە، گەل سەرچاوەی دەسەڵات و رەوایەتی دەسەڵاتەکانە، تەمەنی پەرلەمان بە هەڵبژاردنی پەرلەمانێکی تازە تەواو دەبێت و ئەمەش بۆ ئەنجوومەنی وەزیران راستە و تەمەنی ئەویش تەواو دەبێت. گەل دەنگدانی کردووە بۆ ئەوەی نوێنەر بۆخۆی هەڵبژێرێت و نوێنەرەکانی سەرپشک کردووە و دەسەڵاتی پێداون، بەڵام دەسەڵاتێکی سنووردار، کە خۆی دەبینێتەوە لە چوار ساڵ، پاش ئەو ماوەیە ئیتر دەسەڵاتیان نامێنێت. بە کوردیی و پوختی پاش رۆژی دەنگدانی گشتی و هەڵبژاردنی پەرلەمانی تازە، ئیتر پەرلەمانی کۆن کۆتایی هاتووە و دەسەڵاتی نەماوە. ئەمەش مانای وایە ئیتر دەسەڵاتەکانی یاسادانان و چاودێریکردنی حکومەتی نەماوە. بەمەش دەسەڵاتەکانی ئەنجوومەنی وەزیران لەدەسەڵاتی تەواوەوە، دەبێت بە دەسەڵاتی سنووردار، کە خۆی لە راییکردنی ئیشوکاری رۆژانە دەبینێتەوە و مافی ئەوەی نییە گرێبەستی گەورە بکات، یان رێککەوتنامەی نێودەوڵەتی ئەنجام بدات، تەنانەت مافی نییە دەستکاری پەیکەربەندی وەزارەتەکان بکات، یان پلە و پۆستی باڵا دابمەزرێنێت. 

 

لە کۆتاییدا لە پاش نووسینەوەی دەستوور، ئەمە یەکەم جارە لە رێگای سەرۆککۆمارەوە، بە بڕیاری دادگای فیدراڵی، مەسەلەی حکومەتی کاربەڕێکەر یەکلایی کرایەوە، ناوەکەی بەخۆیەوەیەتی، کاربەڕێکەرە و کاری رۆژانەیە. بڕیاری راڤەکردنی دەستووریی (قەراری تەفسیری) بریاری کۆتاییە و دەبێت هەموولایەک پێوەی پابەند بن.