لە ساڵی 2017 هونەر ئەحمەد بابەتێكى نووسى لەژێر ناوى "كێ دهرگای بهڕووی توركیادا كردەوه؟" ئێستاش ئێمە پێويسته هەمان پرسيار بكەين.
له سۆشياڵميدياکانی هەرێمى كوردستان نەيارەكانى پارتى و چەند كەسايەتيیەكى ديارى هەرێمی کوردستان دەڵێن با براكوژى نەبێت و، پارتى توركيای هێناوەته گيانی پەكەكە. لێرەدا پێش هەموو شتێك دەڵێم بەهیچ جۆرێك لەگەڵ سياسەتى پارتى نيم لە حوكمڕانى هەرێمی کوردستان كه زۆر رەخنەم لێى هەيە. ئەوەش دەڵێم توركيا هيچ چارەسەرێكى دیکەى نیيه بۆ پرسی كورد جگه له ئاشتى و ديالۆه کە ئەوەشم بە سەركردەكانى تورك گوتووەتەوە و تا رادەيەك رۆڵمان هەبوو له رازیكردنى بەڕێز داود ئۆغلۆ، سەرۆكوەزيرانى پێشووى توركيا لە ساڵانى 2009 تاوەكو 2015 بە رێگەى ديالۆگ لەگەڵ پەكەكە پرسى كورد چارەسەربكات.
لە مانگى تەممووزی ساڵى 2018 له ديدارێك لەگەڵ داود ئۆغلۆ لە شاری ئەستەنبووڵ پرسيم، "بۆچى دانوستاندن سەرنەكەوت؟" له وەڵامدا گوتى، "من پەكەكە بە هۆكارى سەرەكى دەزانم لەبەر ئەوەى پێش ئەوەى ئێمه كۆتايى بە ئاگربەست بهێنين، پەكەكە 23 چالاكیى دژى سوپا و دامودەزگەکانى دەوڵەت كردووە و لهژێر كاريگەریى ئێران بوون كه دژى ئاشتى بوو، لەبەر رۆڵى ئێمه لە سووريا. ئێمه ئەم چالاكيیانەى پەكەكەمان پشتگوێدەخست، بەڵام دواى سەربڕينی دوو پۆليسمان به شێوەیەكى دڕندانه لەلايەن پەكەكە هێزەكانى دژى پرۆسەى ئاشتی لەناو دەسەڵات بەهێزتربوون".
من بۆ مێژوو دەڵێم ئەم قسانەى داود ئۆغلۆ راستن و سەركردايەتىی پەكەكە تا رادەيەكى زۆر بەرپرسن لە تێكچوونى پرۆسەى ئاشتى. وەكو دياره پەكەكە لە ژێر كاريگەریى بەهارى عەرەبى بوو، لە ساڵى 2011 راگەیێندراوی ستراتيژى لەگەڵ ئێران و بەشار ئەسەد، سەرۆکی سووریا كرد دژى توركيا ئەو دەرفەتەیان بۆ ئاشتى له دەستدا. ئايا دەبێت هەرێم باجی هەڵەى سەركردەكانى پەكەكە بدات؟
پەکەکە باوەڕی بە پرسى نەتەوايەتى کورد هەیە؟
موراد قەرەيلان، سەرۆكى هێزەكانى پەكەكە له گوتارێكى رۆژى 10 حوزەيرانی 2021 دەڵێت، "ئێمه به هيچ جۆرێكى نامانەوێت سەروەرىی قەوارەى هەرێمى كوردستان بشكێنين. ئێمه لە شەڕى مان و نەمانين دژى داگيركەرى تورك. داوا دەكەين لە پارت و كەسايەتیيەكانى كورد لە چوار پارچەى كوردستان كە پارتى رازى بكەن بە ديالۆگ لەگەڵماندا بكەن".
بەڕێز قەرەيلان له گوتارى 10ـی حوزەيران باسى "داگيركەریی تورك" دەكات، ئەم گوتەيە بە هيچ جۆرێك رەنگدانەوەى ئایدۆلۆژیای پەكەكە نییە لە كاتێكدا پەكەكە له 2001 له پرسى نەتەوايەتى وازیهێناوە و دەوڵەتى كوردى بە هەڵە دادەنێت. پەكەكە ئەمڕۆ لايەنێكى كوردى نیيە و لە ئەدەبياتیدا خۆى بە بەشێك لە رەوتى چەپى توركى دەزانێت و بەشێك لە سەركردەكانى تورك و عەلەوين. پەكەكە ئەمڕۆ بە ئایدۆلۆژیای راديكاڵى چەپ كار دەكات لە ژێر درووشمى ديموكراتيیەتێكى فيدراڵيزم بەگوێرەى ئەم ئایدۆلۆژیایە پەكەكە كار بۆ يەكگرتنەوەى گەلانى رۆژهەڵاتى ناوەڕاست دەکات لە دەوڵەتێكى چەپى راديكاڵ كە لامەركەزى و يەكسانیی پياو و ئافرەتى لەلا گرنگە بە گوێرەى بزووتنەوەى فيمەنيستى ماركس.
هەرچەندە ئەم راستیيە بۆ كوردەكانى باكوور روون بووەتەوە، بەڵام لە باشووردا خەڵكەكە چەواشە كراوە بۆ نموونە سەركردەيەكى ئيسلامى لەم رۆژانەدا خەباتى پەكەكە بە نەتەوايەتى داناوە و هاوسۆزى خۆى نیشاندەدا. هەروەها لەم رۆژانە لە شەقامى كورديدا دەستەواژەى رێگريكردن لە شەڕى براكوژى دەگوترێتەوە بۆ رزگاركردنى پەكەكە لەو بارودۆخەى خۆى دروستیكردووە وا دیارە ئەم لايانەی لە ژێر گوشارى ئێران ئەم پڕوپاگەندانە دەکەن و هەمان شت میليشياكانى شيعە داواى هەڵوێست دەكەن له كازمى بۆ رزگاركردنى پەكەكە.
قەرەيلان باسى دیالۆگ دەكات بۆ ئەو ديالۆگه له رۆژئاوا ناكات. نۆ ساڵ تێپهر بوو بهسهر رێككهوتنی دهۆك كه له نێوان پهیهده و ئهنهكهسه ئهنجام درا، یهكێك له خاڵەکانی رێككهوتنهكه گهڕانهوهی پێشمهرگهی رۆژ بوو بۆ رۆژئاڤای كوردستان و جێگیر كردنیان لە سنوورهكانی رۆژئاڤا.
ئهو كات توركیاش بهوه رازی بوو كه یهپهگه بكشێتهوه و سنوورهكان رادهستی پێشمهرگهی رۆژ بكرێت، پاش ماوهیهك رێككهوتنهكه نهچووه سهر، رێگهش به گەڕانهوهی پێشمهرگهی رۆژ نهدرا و تۆمهتباركران به چهته و خۆفرۆشی توركیا.
هونەر ئهحمەد دەنووسێت، "له 2017 توركیا هێرشی كرده سهر عهفرین و گوندهكانی دهوروبهری، پاش دوو ساڵ لهو هێرشه، هێرشی بۆ سهر گرێسپی و سهرێكانی دهستپێكرد، له ماوهی چهند رۆژێكدا ئهو دوو شارۆچكه كوردیەی داگیركرد. زۆرجار ئهو پرسیارهم لا دروست دهبێت، ئایا عهفرینى ئێستا باشه كه توركیا داگیری كردووه و دیموگرافیاكهی دهگۆڕێت و كە عهرهب بووه خاوهنماڵ یان، ئهو عهفرینهی كه پێشمهرگهی رۆژ سنوورهكانی بپاراستایه؟ ههڵبهته ئهو پرسیارهم بۆ گرێسپی و سهرێكانیشه.پێشینان گوتوویانه، زهرهر له نیوه بگەڕێتەوە قازانجه".
لە ساڵى 2017 ئهمریكا به راشكاوانه پێی گوتوون ئهگهر رێكنهكهون ئهوا توركیا دێته قامیشلۆ و كۆبانی، پهیهده لهسهر ههمان رێككهوتن كه پێش هەشت ساڵ له دهۆك ئهنجامدرا جارێكی دیكه رێككهوتنی لهگهڵ ئهنهكهسهدا كردهوه.
ئایا پهكهكه رێز لە قەوارەی هەرێمی کوردستان دەگرێت؟
پێشمهرگه چهند ساڵه تكا دهكات و دهپاڕێتهوه له پهكهكه گوند و ناوچهكانی باشووری كوردستان نهکرێتە شوێنی رووبهڕووبوونهوه و بیانوو نهدرێت به توركیا، بهڵام پهكهكه گوێی پێنهدهدا، قەرەيلان دەڵێت، ئێمه سەروەریی هەرێم ناشكێنين.
ئەى جەنابى قەرەيلان ئێوە هەرێمى ميدياتان رانەگەياندووە لەناو هەرێمى كوردستان له 378 گوند؟ ئەى كێ پێنج پێشمەرگەى شەهيد كرد و دەيانى دیکەى بریندار كرد؟ دواى ئەوەى هێزى پێشمەرگە ويستى بچێتە ناو گوندێك كه ئێوه چوڵتان كردبوو.
ئهوه چهند مانگ توركيا ئۆپهراسیۆنێكی لەژێر ناوی جیاجیا له قوڵایی خاكی باشوورى كوردستان دهستپێكردووه، بهم بیانووه سهتان گوند و ناوچهی داگیر كردووه، ئایا ئهو شوێنانه له ژێر دهستی پێشمهرگهدا بووایه باش بوو یان ئهوهی كه ئێستا هێزی توركیای داگیركهری تێدا جێگیر بێت؟
چوار ساڵ پێش ئێستا نووسەر هونەر ئەحمەد دەڵێت، "پێش ئهوهی باسی رۆڵی حكومهتی ههرێم بكهین دهبێت ئهوه بزانین كه سەرکۆنەکانی حكومهتی عێراق تهنیا نمایشه، ئهگهرنا پێشتر رێككهوتن لهگهڵ لایهنی عێراقیدا كراوه، لهسهر ئاستی ههواڵگیریش یارمهتی توركیا دهدرێت".
ئهگهر وانییه بۆچی عێراق له ئهنجوومهنی ئاسایش سكاڵا دژی توركیا تۆمار ناكات، پێش دوو ساڵ بهرپرسێكی پهكهكهم بینی، گوتی حكومهتی عێراق له دهستنیشانكردنی پێگه و بارهگاكانمان زانیاری به توركیا دهدات، ئهگهر دۆخهكه بهو شێوهیه بێت، حكومهتی ههرێم چی دهسهڵاتێكی ههیه؟ ئهمه عوزر بۆ هێنانهوه نییه بهڵكو واقع خوێندنهوهی دۆخهكهیه.
كورد دهبێت چی بکات بهرامبهر توركیا؟ ئایا توانای بەرەنگاربوونەوەی تورکیای هەیە؟
توركیا له ماوهی مانگێكدا توانیی باڵانسی هێز له لیبیا بگۆرێت، بهرامبهر كێ؟ حهفتهر كه له ٪75 بۆ 80ی خاكی لیبیای لهژێر دهستدایه، رووسیا و میسر و ئیمارات پاڵپشتی دهكهن، بهڵام له بهرامبهر هێرشهكانی توركیا خۆی نهگرت و شكستی هێنا له ماوهی شهو و رۆژێكدا، تهرهونه و فڕۆكهخانهی سهربازی ئهو شارهی لهژێر كۆنترۆڵدا نهما".
له ئازربايجان و قەرەباخ هەمان شت دواى چەند ساڵ لە داگيركارى لەلايەن ئەرمینیا بە چەكى پێشکەوتووی توركیا به تايبەتى درۆن (فڕۆكەى بێفڕۆكەوان) هاوسەنگیى هێزى گۆڕى و قەرەباخی رزگار کرد، ئەرمینیا تووشى داڕمان بوو. هەروەها له ئۆكرانيا درۆنى توركیی (بيرقدار) فاكتەرێكی گرنگ بوو کە دژى رووسيا بەكارهێنرا.
ئهمڕۆ سەدەى بيست و يەكه بوێرى و بەرخودان و دڵسۆزى باشە، بەڵام تەواو نيیە بۆ سەركەوتن. وەكو ديارە خەباتى چەكدارى بە بير و باوەڕى چەپى راديكال مۆدێلێكى كۆنى بەسەرچووە، ئێستا پێويستە كورد لە هەر چوار پارچەى كوردستان كەناڵەكانى خەباتى مەدەنى بەهێزتر بكات و بەرهەڵستى سەربازى دژى توركيا چ لە باكوور چ لە باشوور لەم بارودۆخەى ئەمڕۆدا جگە لە وێرانكاریى زياتر هيچ سوودى نابێت.
باشترين خزمەتێكیش كە پەكەكە بۆ كورد و پاراستنی دەستكەوتەكانى كورد بیکات ئەوەيە كە چەكدارەكانى لە هەرێمى كوردستان دوور بخاتەوە و، ئاگربەستێكى يەكلايەنە دەرفەتێكى باش دەدات بە هەدەپە بۆ بەهێزكردنى ئەم پارتە و داواكردن لە ئيدارەى بايدن كە داوا لە حکومەتى توركيا بكات بەشێوەكى ئاشتى پرسى كورد چارەسەربكات كە بە بۆچوونى ئێمە ئەمە باشترين هەڵبژاردەيە بۆ هەموو لايەك.
کۆمێنتەکان
وەک میوان کۆمێنتێك بنووسە یان وەرە ژوورەوە و ههموو خزمەتگوزارییەکان بهكاربێنه
کۆمێنتێک دابنێ