ئاو: گەشتیارە بێدەنگەکە

23-08-2025
دونیا بابان
A+ A-
 
چیرۆکی ئاو
 
ئاو لە هەموو شوێنێکە. لە رووبارەکاندا دەڕوات، لە زەریاکاندا ئارام دەگرێت، لە هەورەکاندا بەرز دەبێتەوە و پەرداخەکەی دەستمان پڕ دەکات. ئێمە رۆژانە بۆ خواردنەوە، چێشتلێنان، پاککردنەوە و گەشەپێدانی خۆراک بەکاریدەهێنین، بەڵام هێشتا گرنگییەکەی بە نادیاری دەمێنێتەوە. بە پێچەوانەی ئاگر کە بە گەرمی و رووناکییەکەی سەرساممان دەکات، یان زەوی کە بە رەقییەکەی دامان دەمەزرێنێت، ئاو بە بێدەنگی دەجوڵێت و ژیان پێکدەهێنێت بەبێ ئەوەی داوای سەرنج بکات.
 
بەڵام لە ژێر ئەم بێدەنگییەیدا راستییەکی قووڵ خۆی حەشارداوە: ئاو تەنها سەرچاوەیەک نییە، بەڵکو گەشتیارێکە. لەگەڵ خۆیدا یادەوەریی چیاکان، ئارامیی سەهۆڵبەندەکان، نوێبوونەوەی باران و بەڵێنی نەوەکانی داهاتوو هەڵدەگرێت. لە هەر دڵۆپێکدا کێشی کات و نەخشەی مانەوە هەیە.
 
ئاو ژیان خۆیەتی...
 
گەشتیارە بێدەنگەکە
 
"ئاو تەنها تێناپەڕێت، بەڵکو یادەوەریی چیاکان، کێشی کات و داهاتووی هەموو بوونەوەرێکی زیندوو هەڵدەگرێت."
 
بەبێ شێوە، بەبێ دەنگ، لە نێو دەستماندا دەخزێت. دەیخۆینەوە، خۆمانی پێ دەشۆین، خۆراکی پێ بەرهەم دەهێنین، بەڵام زۆر بە کەمی ساتێک رادەوەستین و بیر لەو گەشتە دوور و نادیارە دەکەینەوە، کە هەر دڵۆپێک کردوویەتی پێش ئەوەی بگاتە ئێمە. ئاو ناسراوترین مادەیە لە ژیانماندا، کەچی هێشتا یەکێکە لە سەرسوڕهێنەرترینەکان.
 
هەر دڵۆپێک چیرۆکێکی هەیە. رەنگە سەدەهایەک لە سەهۆڵبەندێکدا ئارامی گرتبێت و لەژێر بێدەنگیی سەهۆڵدا پەستێورابێت. رەنگە بە نێو رەگی دارستانێکی کۆندا رۆیشتبێت و ئەو درەختانەی تێرئاو کردبێت، کە بەرەو خۆر درێژ دەبوونەوە. یان رەنگە بێشومار جار بە نێو هەورەکان، زەریاکان، رووبارەکان و خاکدا سووڕابێتەوە، پێش ئەوەی ببێتە بەشێک لەو پەرداخەی ئەمڕۆ لە دەستتدایە. ئاو هەم ئەزەلییە و هەم دەستبەجێ، هەم هەمیشەییە و هەم کاتی.
 
سوڕی ئاو
 
سوڕی ئاو، کە زۆرجار وەک هێڵکارییەکی سادە دەخوێنرێت، لە راستیدا ئاڵۆزترین ریتمی زەوییە. بەهەڵمبوون بەرەو ئاسمانی بەرز دەکاتەوە، خەستبوونەوە لە هەورەکاندا کۆی دەکاتەوە، بارین وەک باران یان بەفر دەیگەڕێنێتەوە، دزەکردن دەیباتە نێو کۆگا شاراوەکانی ژێر پێمان. ئاوەڕۆی سەر زەوی دەیبات بۆ رووبارەکان، لە کاتێکدا ئاوی ژێرزەوی بە هێواشی لە رێڕەوە تاریک و نەبینراوەکاندا دەجوڵێت. لەرێگەی ئەم سووڕە بێکۆتاییەوە، ئاو زەریاکان بە چیاکان، خاک بە هەوا و هەموو بوونەوەرێکی زیندوو بەیەکەوە دەبەستێتەوە.
 
بەڵام ئەم سووڕە دێرین و جێی متمانەیە، لەژێر گوشارێکی زیادبوودایە.
 
سوڕێک لەژێر هەڕەشەدا
 
ئەمڕۆ، ئێمە شایەتحاڵی سیستمێکی ئاوین کە لە قەیراندایە. سەهۆڵبەندەکان بە رێژەیەکی پێشوونەبینراو دەتوێنەوە و ئەو ئاوە ئازاد دەکەن، کە بۆ هەزاران ساڵ گیری خواردبوو. وشکەساڵی ناوچەگەلێک دەگرێتەوە و زەوییەکی درزبردوو بەجێدەهێڵێت لەو شوێنانەی کە رۆژێک رووباریان تێدا دەڕۆیشت. لافاو شارەکان دادەپۆشێت و لە شەپۆلی لەناکاویدا ژیان و ماڵەکان رادەماڵێت. کۆگاکانی ئاوی ژێرزەوی، کە بە هەزاران ساڵ دروست بوون، خێراتر دەردەهێنرێن لەوەی کە بتوانرێت جارێکی دیکە پڕ بکرێنەوە.
 
پرسیارەکە ئەوە نییە کە ئایا ئاو ویستی هەیە یان نا—کە نییەتی. پرسیاری راستەقینە ئەوەیە کە ئایا ئێمە، وەک سەرپەرشتیارانی، ئەو ویستە دەدۆزینەوە، کە رێزی لێ بگرین، بیپارێزین و بە ژیرانە بەکاری بهێنین.
 
بانگەوازێک بۆ سەرنجدان
 
کەواتە جاری داهاتوو کە پەرداخێک پڕ دەکەیت، ساتێک بوەستە. سەیر بکە چۆن رووناکی تێیدا دەچەمێتەوە، چۆن هەم کێش و هەم روونیی تێدایە. کاتێک باران دەبارێت، بە وردی گوێ بگرە ئەمە هەمان ئەو بارانەیە، کە رۆژێک بەر زەریاکان، چیاکان و ئەو خاکەی ژێر پێیەکانت کەوتووە. هەر دڵۆپێک تەنها ئاو نییە؛ بەڵکو یادەوەرییە، مێژووە و پەتکی ژیان خۆیەتی.
 
ئاو بە سادەیی بە ناوماندا تێناپەڕێت، بەڵکو چیرۆکی زەوی هەڵگرتووە—رابردوو، ئێستا و داهاتوو.
 
ئاو ژیانە... سەرچاوەکە بپارێزە، داهاتوو بپارێزە.
 

کۆمێنتەکان

وەک میوان کۆمێنتێك بنووسە یان وەرە ژوورەوە و هه‌موو خزمەتگوزارییەکان به‌كاربێنه‌

کۆمێنتێک دابنێ

داواکراوە
داواکراوە
 

دوایین هەواڵەکان

جەلیل ئیبراهیم مەندەلاوی

عێراق لەنێوان کۆمیدیا و تراجیدیای سیاسیدا

سیاقی کێشەکە لە هەڵەیەکی سەرپێیی قووڵترە، چونکە لە کاتێکدا کە مەڵبەندە سیاسییەکان سەرقاڵی جەختکردن بوون لە پێویستیی پاراستنی پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکان، لیژنە تایبەتمەندەکە بە شێوەیەکی کۆمیدی پاساوی بۆ ئەو هەڵەیە هێنایەوە و، لێدوانێکی دەرکرد کە وەک پێویست یەکلاکەرەوە نەبوو، لە داواکردنی لێبووردنی منداڵێکی بچووک دەچوو کاتێک شووشەیەک لە ماڵەوە دەشکێنێت، کاتێک دەڵێت دانانی ئەو قەوارانە لە لیستەکەدا تەنیا رووداوێکی لاوەکی بووە، هاوشێوەی دۆخی شەرمهێنی دەست دانان لەسەر دوگمەی ناردن بۆ هەموو لە گرووپێکی خێزانیدا کە پڕە لە خزمی فزووڵ، بۆت دەردەکەوێت لە نامەکەدا بڕگەیەکی هەڵە هەیە. پاساوی لیژنەکە بە رستەیەکی فەرمیی جدی داڕێژرا: "پێش هەڵەگری بڵاوکرایەوە و دواتر راستی دەکەینەوە". وشەکان بەم جۆرە دەرکەوتن، وەک ئەوەی بە هێزەوە نالێهاتوویی رابگەیێنن، وەک ئەوەی کەوتنە نێو چاڵێکی هەڵەی سیاسی شتێکی ئاسایی بێت لە جیهانی سیاسەت لە عێراق دا، بەڵکو وەک ئەوەی کارەکە پەیوەندیی بە هەڵەیەکی رێنووسەوە هەبێت لە جۆری نووسینی "ئەمە" لە جیاتی "ئەمە" بێت، نەک دانانی کۆمەڵە گرووپێکی ناوچەکە لە لیستەکانی تیرۆردا