ئەندامێکی پێشووی سەرکردایەتیی پەکەکە بۆ رووداو: پرۆسەی ئاشتی دەرمانێکە بۆ دەردی کورد

 

 

لە دڵی ئەورووپا و لە شاری مێژوویی کۆڵنی ئەڵمانیا، لەناو ئۆفیسێکی مۆدێرنی راوێژکاریی داراییدا، پیاوێک دادەنیشێت کە مێژووەکەی دوو جیهانی تەواو جیاوازی پێکەوە گرێداوە، جیهانی خەباتی چەکداری لە چیاکانی کوردستان و جیهانی بزنس و سیاسەت لە ئەورووپا. ئایهان چفتچی ماوەیەکی زۆر ئەندامی سەرکردایەتیی پارتی کرێکارانی کوردستان - پەکەکە بووە و یەکێک بووە لەو کەسایەتییە کەمانەی لە نزیکەوە عەبدوڵڵا ئۆجەلانی ناسیوە، ئەمڕۆ لە کاتێکدا ژیانێکی جیاواز دەژی، هێشتا دڵ و مێشکی لای دۆزی کوردە.

 

چفتچی لە هەڤپەیڤینێکی تایبەت لەگەڵ "بەرنامەی دیاسپۆرا"ی تۆڕی میدیایی رووداو باسی لە پرۆسەی ئاشتی لە تورکیا و باکووری کوردستان کرد و گوتی، ئەو پرۆسەیەی ئێستا "دەرمانێکە بۆ دەردی کورد؛" بەڵام پەرۆشی و دڵەڕاوکێشی هەیە.

 

لەو هەڤپەیڤینەدا چفتچی بە وردی و لە گۆشەنیگایەکی ئەزمووندارانەوە، تیشکی خستەسەر پرۆسەکە و بە "دەرمانێک"ی پێویستی دەزانێت، بەڵام هاوکات هۆشدارییش دەدات لەو کاریگەرییە لاوەکییانەی کە لەوانەیە لەگەڵ خۆیدا بیهێنێت.

 

 

کاتێک پرسیار لەبارەی تێڕوانینی بۆ پرۆسەی ئاشتی لێدەکرێت، چفتچی پەنا بۆ مێتافۆرێکی قووڵ و سادە دەبات تاوەکو ئاڵۆزیی دۆخەکە روونبکاتەوە و دەڵێت، "پرۆسەکە وەکو دەرمانێک دەبینم، بیهێنە بەرچاوی خۆت، مرۆڤێک نەخۆشییەکی زۆر قورسی هەیە، پزیشک بۆ چارەسەری دەرمانێکی زۆر بەهێزی دەداتێ، راستە ئەو دەرمانە نەخۆشییە سەرەکییەکە چارەسەر دەکات، بەڵام لە هەمان کاتدا لەوانەیە زیان بە گەدە، دڵ یان گورچیلەی نەخۆشەکە بگەیێنێت."

 

بە بڕوای چفتچی، پرۆسەی ئاشتیش بە هەمان شێوەیە، "ئەم پرۆسەیە چارەسەرێکی بنەڕەتی و پێویستە بۆ (نەخۆشیی) دەیان ساڵەی کێشەی کورد لە تورکیا. لێ، دەبێت ئەوەشمان لەبیر نەچێت کە لەوانەیە هەندێک زیانی لاوەکی و دەرئەنجامی نەخوازراوی هەبێت، بۆیە تێڕوانینی من ئەرێنییە، بەڵام ئەرێنییەکی بەئاگایە، نابێت بە سادەیی و خۆشباوەڕییەوە سەیری بکەین، بەڵکو دەبێت سیاسەتێکی واقیعی (Realpolitik) بێت و هەموو رەهەندەکانی لەبەرچاو بگیرێن."

 

 

یەکێک لەو خاڵانەی زۆرترین مشتومڕی لەسەرە، رۆڵ و نیازی عەبدوڵڵا ئۆجەلانە لەم پرۆسەیەدا، بەتایبەت کە لە دۆخێکی دژواری وەک زیندانی تاکەکەسیی ئیمراڵیدایە، زۆر کەس گومانیان هەیە کە ئاخۆ ئەمە دەستپێشخەریی خودی ئۆجەلانە یان ناچار کراوە، چفتچی کە بەهۆی نزیکیی لە ئۆجەلانەوە شارەزاییەکی قووڵی لە کەسایەتییەکەی هەیە، دەڵێت، "ئۆجەلان کەسایەتییەکی یەکجار ریالیستە، یەکێک لە خاڵە هەرە بەهێزەکانی ئەوەیە کە توانایەکی سەرسوڕهێنەری هەیە لە هەڵسەنگاندنی هێزی خۆی و هێزی بەرامبەرەکەی، ئەو زۆر بە باشی دەزانێت لەسەر چ زەمینەیەک وەستاوە و چۆن هەنگاو بنێت."

 

چفتچی بۆ پشتڕاستکردنەوەی قسەکانی، ئاماژە بە قۆناخە جیاوازەکانی ژیانی ئۆجەلان دەکات و دەڵێت، "کاتێک لە سووریا بوو، سیاسەت و مامەڵەی لە چوارچێوەی واقیعی ئەوێدا دەکرد، کە چوو بۆ رۆما و ئەورووپا، زۆر بە خێرایی خۆی لەگەڵ دۆخە نوێیەکەدا گونجاند، تەنانەت لە مۆسکۆش هەر وابوو، ئەو توانایەکی بەرزی هەیە لە خۆگونجاندن (Integration) لەگەڵ هەلومەرجەکاندا، بۆیە بە بڕوای من، نابێت توانای ئۆجەلان بۆ خوێندنەوەی واقیع و ئاراستەکردنی رووداوەکان لە زیندانیشدا بە کەم سەیر بکرێت."

 

 

سەبارەت بەو شەپۆلە گەورەیەی گومان و بێ متمانەیی کە لەناو بەشێک لە کۆمەڵگەی کوردیدا بەرامبەر بە دەوڵەتی تورکیا و پرۆسەکە هەیە، چفتچی پێی وایە، ئەمە شتێکی سرووشتییە و رەگی لە مێژوویەکی پڕ لە ئەزموونی تاڵدا داکوتاوە، "قسەیەکی کلاسیکی کوردی هەیە کە دەڵێت (دووژمنی باو و باپیران، نابێتە دۆستی نەوەکان). ئەم بێ متمانەییە لە بۆشاییەوە دروست نەبووە، بەڵکو بەرهەمی دەیان ساڵ خیانەت و شکستی پرۆسەکانی پێشووە، بۆیە ئاساییە خەڵک بە گومانەوە سەیری بکات، بەڵام لەگەڵ ئەو ترس و گومانەشدا، هیوایەکیش هەیە کە ئەمجارە جیاواز بێت و دەرفەتێکە نابێت لەدەست بدرێت."

 

 

یەکێکی دیکە لە تەوەرە گرنگەکان، چارەنووسی ئەو هەزاران گەریلایەیە کە ساڵانێکی زۆریان لە چیاکانی کوردستان بەسەربردووە و ئێستا لەبەردەم گەڕانەوەدان بۆ ژیانی مەدەنی، ئایا تێکەڵبوونەوەیان بە کۆمەڵگە ئاسان دەبێت؟ چفتچی کە خۆی ئەو ئەزموونەی هەبووە، پێی وا نییە ئەمە کێشەیەکی گەورە بێت، "بۆ ئەو کادرانە، خەبات تەنیا کارێکی سیاسی نەبوو، بەڵکو (دۆزی کورد) ببووە شێوازێکی ژیان، مرۆڤ کە دۆزێکی هەبوو، گرنگ نییە لە چیا بێت یان لە شار، لە زیندان بێت یان لە دەرەوە، ئەو دەتوانێت بە شێوازی جیاواز درێژە بە خەباتی خۆی بدات، لەوانەیە شێوازی خەباتەکە لە چەکدارییەوە بگۆڕدرێت بۆ سیاسی، مەدەنی و کۆمەڵایەتی، بەڵام ناوەرۆک و ئامانجەکە کە (دۆزەکەیە)، هەر وەک خۆی دەمێنێتەوە."

 

لە کۆتاییدا، ئایهان چفتچی جەختدەکاتەوە، سەرەڕای هەموو مەترسی و ئاڵنگارییەکان، ئەو بە گەشبینییەکی واقیعییانەوە سەیری داهاتوو دەکات و پێی وایە ئەم پرۆسەیە دەرفەتێکی مێژووییە، کە نەک تەنیا بۆ باکووری کوردستان، بەڵکو دەتوانێت "هەناسەیەک"ی گرنگ بە پارچەکانی دیکەی کوردستانیش ببەخشێت و دەرگایەکی نوێ لە ناوچەکەدا بکاتەوە.