رووداو دیجیتاڵ
دوای زویربوونی لە دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا، ئیلۆن مەسک بڕیاری دا پارتێکی نوێی سیاسی لە ئەمریکا دابمەزرێنێت.
ئەوەی کە درزی خستە نێوان ترەمپ و دەوڵەمەندترین کەسی جیهان و دامەزراندنی ئەم پارتەی لێکەوتەوە، یاسای باج و خەرجییەکان بوو.
مەسک پێوایە، یاساکە حکومەتی ئەمریکا دەخاتە ژێر باری کورتهێنانێکی گەورە لە بودجەی فیدڕالیدا و دواجار وڵاتەکە مایەپووچ دەبێت.
ترەمپ لە رۆژی سەربەخۆیی ئەمریکادا، لە 4ی تەممووز، یاساکەی واژۆ کرد.
مەسکیش لە هەمان رۆژ لە تۆڕی کۆمەڵایەتیی ئێکس راپرسییەکی کرد و گوتی ئەگەر زۆرینەی خەڵک بە باشی بزانێت، ئەوا پارتێکی سیاسی دادەمەزرێنێت بۆ ئەوەی ببێتە رکابەری هەردوو پارتی سەرەکیی کۆماری و دیموکرات.
مەسک پێیوایە دوو پارتەکە، دوو سەری یەک مارن، یەک سیستم و سیاسەتیان هەیە، بەڵام بە دوو سیمای جیاواز.
لە راپرسییەکەی مەسکدا، ملیۆنێک و 248 هەزار و 856 کەس دەنگیان دا.
65.4٪ بە بەڵێ دەنگیان دا بۆ دامەزراندنی پارتێکی نوێ بەناوی پارتی ئەمریکا.
34.6٪ بە نەخێر دەنگیان دا.
ئامانجی ئەم پارتە چی دەبێت؟
ئەوەی لە پۆست و قسەکانی مەسک بۆمان روون بووەتەوە، پارتەکە بۆ ئەم ئامانجانە کار دەکات:
1- کەمکردنەوەی کورتهێنانی دارایی. واتە چۆن؟ واتە دەیەوێت جیاوازیی نێوان داهات و خەرجییەکان کەمبکاتەوە. ئێستا حکومەتی ئەمریکا زۆر زیاتر لەو پارەیەی بە دەستی دێت، پارە خەرج دەکات. مەسک دەیەوێت ئەمە نەهێڵێت، چ بە زیادکردنی داهات بێت، یان بە کەمکردنەوەی خەرجی، بۆ ئەوەی لە یەک ئاستدا بن و کورتهێنان روونەدات.
2- کەمکردنەوەی کۆتوبەند و یاساکان بۆ ئەوەی کارئاسانی زیاتر بۆ بازرگانی و کۆمپانیاکان بکرێت.
3- باشکردن و زیادکردنی بازرگانیی ئازاد، واتە کەمکردنەوەی پێناسی گومرگی، لابردنی ئەو سنوورەی بۆ بڕی هەناردە و هاوردە دادەنرێت بۆ ئەوەی کاڵاکان ئاسانتر و ئازادانەتر بەنێو سنوورەکاندا دەرباز ببن.
4- وەرگرتنی کۆچبەرانی خاوەن توانا و لێهاتوو بۆ ئەوەی لە ئەمریکا کاربکەن.
5- یارمەتیدانی کۆمپانیا تەکنەلۆژییەکان و کارئاسانیی بۆ کارەکانیان.
6- مۆدێرنکردنی سوپای ئەمریکا لە رێگەی بەکارهێنانی ژیریی دەستکرد لە چەک و کاروباری بەرگریدا.
ئامانجەکانی پارتەکە لە کۆنگرێس:
لە هەڵبژاردنی کۆنگرێس لە ساڵی 2026، کە دەنگ لەسەر 33 کورسیی ئەنجوومەنی پیران و هەر 435 کورسییەکەی ئەنجوومەنی نوێنەران دەدرێت، مەسک دەڵێت، چاویان لەوەیە دوو تاوەکو سێ کورسیی ئەنجوومەنی پیران و 8 تاوەکو 10 کورسیی ئەنجوومەنی نوێنەران بەدەست بێنن.
بەربەرستەکانی بەردەم پارتەکە چین؟
لەبەر ئەم هۆکارانەی خوارەوە، بۆ پارتە نوێیەکەی مەسک ئاسان نابێت سەرکەوتنی گەورە لە هەڵبژاردنەکان بەدەست بێنێت یان لە ماوەیەکی کەمدا ببێتە پارتێکی سەرتاسەری.
1- هەر ویلایەتێک یاسایەکی جیای هەڵبژاردنی هەیە
بۆ رێگەدان بە بەشداریکردنی پارتە سیاسییەکان و بەربژێرەکان لە هەڵبژاردنەکاندا، هەر ویلایەتێکی ئەمریکا یاسایەکی جیا و تایبەت بە خۆی هەیە. لە هەندێک لەو ویلایەتانە، پێویستە پارتەکە سەدان هەزار واژۆ کۆبکاتەوە بۆ ئەوەی بتوانێت بەشدار بێت، یان دەبێت پێشتر لە هەڵبژاردنێکدا بەشداربووبێت و رێژەیەکی دیاریکراوی دەنگی بەدەست هێنابێت تاوەکو بتوانێت لە هەڵبژاردنی نوێدا بەشدار بێت.
بۆ نموونە لە کالیفۆرنیا، هەر پارتێک بیەوێت لە هەڵبژاردندا بەشدار بێت، دەبێت 75 هەزار ئەندامی تۆمارکراوی هەبێت، یان دەبێت واژۆی 1.1 ملیۆن کەس کۆبکاتەوە.
لە ویلایەتی جۆرجیا، لە هەر بازنەیەکی هەڵبژاردندا، پێویست بوو 5٪ی خەڵکی خاوەن مافی دەنگدان، ئەندامی پارتەکە بن یان بە واژۆ پشتیوانی لێ بکەن. بەم دواییانە دادوەرێکی فیدراڵی ئەم یاسایەی نەهێشت و بە نادەستووریی دانا.
2- خەرجیی زۆر و زەحمەتیی واژۆکۆکردنەوە
کۆکردنەوەی ژمارەی پێویستی واژۆکان ئاسان نییە. هەندێ جار دەبێت 150 تاوەکو 200٪ی ژمارەی دیاریکراو، واژۆ کۆبکرێنەوە، چونکە مەرج نییە هەموو ئەو واژۆیانەی کۆدەکرێنەوە، راست بن، دەکرێت هەندێکیان پووچەڵ بن. لێکۆڵینەوەکان نیشانیدەدەن کە 75٪ی ئەو واژۆیانەی کۆدەکرێنەوە، دروستن و بەکەڵک دێن و 25٪یان پووچەڵن، لەبەر ئەوەی دەکرێت ئەوانەی واژۆکەیان کردووە، مافی دەنگدانیان نەبێت، یان دوو جار واژۆیان کردبێت، یان سەر بەو بازنەیە نەبن کە واژۆکەی تێدا کۆکراوەتەوە. پێشتر کۆکردنەوەی واژۆ لە لایەن پارتە نوێیەکانەوە، بۆ نموونە لە ویلایەتێکی وەک تێکساس، زیاتر لە 600 هەزار دۆلاری تێچووە.
3- بەشداربوون لەسەر بنەمای هەڵبژاردنی پێشوو
زۆر لە ویلایەتەکان لەسەر بنەمای رێژەی دەنگەکانی پارتەکە لە هەڵبژاردنی پێشتردا، مافی بەشداریکردن لە هەڵبژاردنی داهاتوودا بە پارتەکان دەدەن. بە گوێرەی ویلایەتە جیاجیاکان، پێویستە پارتەکە لە هەڵبژاردنی پێشوودا 2٪ تاوەکو 5٪ی دەنگەکانی بەدەست هێنابێت بۆ ئەوەی لە هەڵبژاردنی داهاتوودا بەشدار بێت. ئەم مافە پارتە نوێیەکان ناگرێتەوە، بەو پێیەی لە هەڵبژاردنی دیکەدا بەشدار نەبوون.
4- کاری زۆر و نەبوونی کاتی پێویست
لەبەرئەوەی 50 جۆر سیستم و رێکار و یاسای جیاجیا هەن، پارتەکان دەبێت گوشار لە خۆیان بکەن تاوەکو بتوانن لە کاتی دیاریکراودا کۆکردنەوەی واژۆ و تۆمارکردنی ئەندامەکانیان تەواو بکەن. هەندێ جار پێڕاناگەن.
5- بەربەستی یاسایی پارەکۆکردنەوە
بۆ هەموو ئەم کارانە و بانگەشەی هەڵبژاردن، هەر پارتێک پێویستی بە بڕێکی زەبەلاحی پارەیە. مەسک دەوڵەمەندترین پیاوی جیهانە و گیرفانەکەی بەشی ئەوە دەکات بە زیادەوە پارە بە پارتەکەی بدات، بەڵام ئایا یاسا رێگەی پێ دەدات وا بکات؟ نەخێر.
بەگوێرەی یاساکانی کۆمسیۆنی فیدراڵیی هەڵبژاردن، لە هەڵبژاردنێکەوە تاوەکو یەکێکی دیکە، واتە هەر دوو ساڵ جارێک، هەر کەسێک بۆی هەیە تەنیا 450 هەزار دۆلار بە پارتێکی سیاسی بدات، نەک زیاتر. بۆیە مەسک پێویستی بە هەزاران پارە بەخشەری دیکە دەبێت بۆ ئەوەی پارتەکەی بتوانێت خۆی بەڕێوەببات.
6- سکاڵای پارتە دژبەرەکان
پارتە نوێیەکان لە لایەن پارتە کۆنەکانەوە رووبەڕووی سکاڵا و کێشەی یاسایی دەبنەوە. بۆ نموونە، پارتە کۆنەکان دەتوانن سکاڵا تۆماربکەن و گومان بخەنە سەر یاساییبوون و رەوایەتیی واژۆکۆکردنەوە و مافی بەشداربوونی پارتە نوێیەکان. بۆ ئەمە، مەسک پێویستی بە کۆمەڵێک پارێزەری باش و لێزان دەبێت، لەگەڵ گیرفانێکی پڕ لە پارە لە هەموو ویلایەتێک.
7- شێوازی یەکلاکردنەوەی بردنەوەی هەڵبژاردن
لە ئەمریکا، هەر بازنەیەک، تەنیا یەک براوەی هەیە. هەر کەسێک زۆرترین دەنگ بەدەستبێنێت، بازنەکە دەباتەوە. واتە ئەگەر سێ بەربژێر هەبن، یەکەمیان 40٪، دووەمیان 35٪ و سێیەمیان 25٪ی دەنگ بەدەستبێنێت، ئەوەی 40٪کەی بردووەتەوە، بە بەراوە دادەنرێت و دووەکەی دیکەش بە دۆڕاو. لەبەر ئەوەی پارتە نوێیەکان ئەندام و لایەنگریان کەمە، ناتوانن زۆر کورسی لە ئەنجوومەنی نوێنەران و کۆنگرێس بەدەست بێنن.
ئەمە کاریگەریی دەروونیشی هەیە. زۆر جار لایەنگرانی پارتە نوێیەکان دەنگ بە بەربژێری ئەو پارتانە نادەن، چونکە وا بیردەکەنەوە کە هیچ سوودێکی نییە و چانسی دەرچوونیان نییە، بۆیە دەچن دەنگ بە یەکێک لە دوو بەر بژێرە هەرە بەهێزەکان دەدەن، گرنگ نییە سەر بە کام پارتی دژبەرن.
کۆمێنتەکان
وەک میوان کۆمێنتێك بنووسە یان وەرە ژوورەوە و ههموو خزمەتگوزارییەکان بهكاربێنه
کۆمێنتێک دابنێ