رووداو دیجیتاڵ
نوێترین راپۆرتی "پێنوێنی جیهانیی گەشتکردن" بۆ ساڵی 2025، وێنەیەکی ئەرێنی لەسەر ئاستی ئارامی لە شارەکانی هەرێمی کوردستان پیشان دەدات. هەردوو شاری هەولێر و سلێمانی، وەک دوو ناوەندی گرنگی کولتووری و ئابووری، لە ریزبەندییەکەدا خاڵی بەرزیان لە بواری ئارامیدا پێدراوە، ئەمەش سەرەڕای هەندێک ئاستەنگ و ئاڵنگاری لە بوارەکانی دیکەی وەک ژێرخانی تەندروستی.
خاڵەکانی هەولێر لە بەرزبوونەوەن و سلێمانی لە پێشە
لە پێنوێنەکە هەڵسەنگاندن بۆ سێ هەزار و 28 شاری جیهان کراوە. بۆ هەر شارێک هەڵسەنگاندنەکە لەسەر پێنج بنەما کراوە: ئایا شوێنێکی باشە بۆ گەشتکردن؟ هەرزانە؟ خۆشە؟ ئارامە؟ شایانی ئەوەیە سەردانی بکەی؟
شاری هەولێر لە رووی (باشیی شوێنی گەشتکردن) 71.1 خاڵی لە 100 بەدەستهێناوە و لەسەر ئاستی 3028 شاردا پلەی 715ـەمی بەدەستهێناوە؛ لەڕووی (هەرزانیی نرخ)ـەوە، هەولێر 79.7 خاڵی هەیە و لە پلەی 874ـدایە؛ لەڕووی (کات بەسەربردن و سەرگەرمی) 55.9 خاڵی هەیە و لە پلەی 1768ـە؛ لەڕووی (پارێزراوی و ئارامی) 81.3 خاڵی هەیە و لە پلەی 1101ـەمدایە؛ لەڕووی (شایستەیی سەردانکردن) هەولێر 67.4 خاڵی هەیە و لە پلەی 1249ـی سەر ئاستی ئەو سێ هەزار شارەدایە.
هەرچی لەبارەی سلێمانییە؛ لەسەر (باشیی شوێنی گەشتکردن) 69.5 خاڵی هەیە و لە پلەی 909 دێت؛ لەڕووی هەرزانی 80.5 خاڵی هەیە و لە پلەی 812ـیە؛ لەڕووی چێژ و سەرگەرمییەوە 54.9 خاڵی هەیە لە پلەی 1834 دێت؛ لەڕووی (پارێزراوی و ئارامی)یەوە 85 خاڵی هەیە و لە پلەی 891 دێت و لەڕووی شایستەیی سەردانکردنەوە، 57.7 خاڵی هەیە و لە پلەی 2135ـە.
هەولێر بە چی ناسراوە؟
پێنوێنەکە بەم شێوەیە لەسەر هەولێر دەدوێت: "هەولێر، پایتەختی هەرێمی کوردستانە لە عێراق. بە مێژووی دەوڵەمەند و کەلەپووری کولتووریی خۆی بەنێوبانگە. زمانی قسەکردن لە هەولێر کوردییە، زمانی عەرەبیش بە فراوانی بەکاردەهێنرێت و خەڵکەکەی لێی تێدەگەن؛ هەروەها زۆر لە دانیشتووانەکەی بە زمانی ئینگلیزی قسە دەکەن و بە شێوەیەکی باو لە بواری کار و گەشتوگوزاردا بەکاردەهێنرێت."
سلێمانی بە چی ناسراوە؟
لەبارەی سلێمانیش دەڵێت: "شارێکە دەکەوێتە هەرێمی کوردستان لە عێراق. بە مێژووی دەوڵەمەند و کەلەپووری کولتووریی خۆی ناسراوە. شارەکە چەندین ئەزموونی جۆراوجۆری گەشت و گەڕان پێشکێشی سەردانکەران دەکات."
لە هەولێر و سلێمانی لە کوێ بمێنیتەوە؟
پێنوێنەکە پشتی بە داتای بەکارهێنەرانی ئینتەرنێت بەستووە و لە هەولێر پێنج شوێنی وەک "باشترین" ناوچەی مانەوە دیاریکردووە: ناوەندی شاری هەولێر و دەورووبەری قەڵا؛ دریم سیتی؛ گوندی ئیتاڵی؛ گوندی ئینگلیزی و دەورووبەری پارکی سامی عەبدولڕەحمان.
لە شاری سلێمانیش هەریەک لە؛ شەقامی سالم و دەورووبەری، بەختیاری، ئازادی، چوارباخ و هەواری شار دیاریکراون.
ئارامی لە هەولێر
بە گوێرەی پێنوێنەکە هەولێر بە گشتی "زۆر ئارامە" و خاڵەکانی بەمجۆرە دابەشکردووە:
- ئارامیی هەولێر لە رۆژدا: 87.8 خاڵ و پلەی 1621 لەنێو 3028 شارەکەی جیهان.
- ئارامی لە شەودا: 78 خاڵ و پلەی 1049.
- ئارامی لەڕووی دزیکردنەوە: 80.1 خاڵ و پلەی 1222.
- ئارامی لەڕووی مادەی هۆشبەرەوە: 81.9 خاڵ و پلەی 718.
- ئارامی لەڕووی تووندوتیژییەوە: 78.4 خاڵ و پلەی 1530.
- کۆی گشتی: 81 خاڵ و پلەی 1101.
ئارامی لە سلێمانی
سلێمانیش بە شارێکی "زۆر ئارام" ناوبراوە، بە گشتی خاڵەکانی لە هەولێر بەرزترن و بەمجۆرە دابەشکراون:
- ئارامیی سلێمانی لە رۆژدا: 93.98 خاڵ و پلەی 990 لەنێو 3028 شارەکەی جیهان.
- ئارامی لە شەودا: 81.4 خاڵ و پلەی 886.
- ئارامی لەڕووی دزیکردنەوە: 81.1 خاڵ و پلەی 1172.
- ئارامی لەڕووی مادەی هۆشبەرەوە: 84.1 خاڵ و پلەی 628.
- ئارامی لەڕووی تووندوتیژییەوە: 84.3 خاڵ و پلەی 1132.
- کۆی گشتی: 85 خاڵ و پلەی 891.
مەترسییەکان لە هەولێر و سلێمانی
پێنوێنی جیهانیی گەشتکردن بەمجۆرە پۆلێنی ئاستی مەترسییە جیاوازەکانی شاری هەولێری کردووە:
رۆژ: ئاستی ئارامی باشە. 88٪ـی دانیشتووان یان سەردانکەران دەڵێن لە رۆژدا هەست بە ئارامیی تەواو دەکەن.
شەو: ئاستی ئارامی باشە. 78٪ـی ئەوانەی کە لەوێ دەژین یان سەردانی دەکەن، لە کاتەکانی شەودا هەست بە ئارامیی تەواو دەکەن.
قۆڵبڕین: ئاستی ئارامی باشە. دەتوانیت بە متمانەوە مامەڵە لەگەڵ خەڵکی ناوچەکە بکەیت، مەترسیی قۆڵبڕین نزمە.
دزی: ئاستی ئارامی باشە. ئەگەری رووبەڕووبوونەوەی دزی کەمە؛ 80٪ـی دانیشتووان یان سەردانکەران هەست ناکەن هەڕەشەی دزی هەبێت.
مادەی هۆشبەر: ئاستی ئارامی باشە. ئەگەری رووبەڕووبوونەوەی بەکارهێنەران یان فرۆشیارانی ماددەی هۆشبەر زۆر کەمە؛ 82٪ـی دانیشتووان یان سەردانکەران هیچ رووبەڕووبوونەوەیەکیان لەگەڵ ماددەی هۆشبەر، چالاکییە پەیوەندیدارەکان، یان تاوانەکانی پەیوەست بە ماددەی هۆشبەر نەبووە.
توندوتیژی: ئاستی ئارامی باشە. هێرشی جەستەیی، تاوانی رق و کینە دەگمەنن؛ 78٪ـی ئەوانەی لەوێ دەژین یان سەردانی دەکەن، هیچ جۆرە تووندوتیژییەکیان نەبینیوە.
لەبارەی سلێمانییەوە:
رۆژ: ئاستی ئارامی باشە. 93.9٪ـی دانیشتووان یان سەردانکەران دەڵێن لە رۆژدا هەست بە ئارامیی تەواو دەکەن.
شەو: ئاستی ئارامی باشە. 81.4٪ـی ئەوانەی کە لەوێ دەژین یان سەردانی دەکەن، لە کاتەکانی شەودا هەست بە ئارامیی تەواو دەکەن.
قۆڵبڕین: ئاستی ئارامی باشە. دەتوانیت بە متمانەوە مامەڵە لەگەڵ خەڵکی ناوچەکە بکەیت، مەترسیی قۆڵبڕین نزمە.
دزی: ئاستی ئارامی باشە. ئەگەری رووبەڕووبوونەوەی دزی کەمە؛ 81.1٪ـی دانیشتووان یان سەردانکەران هەست ناکەن هەڕەشەی دزی هەبێت.
مادەی هۆشبەر: ئاستی ئارامی باشە. ئەگەری رووبەڕووبوونەوەی بەکارهێنەران یان فرۆشیارانی ماددەی هۆشبەر زۆر کەمە؛ 84.1٪ـی دانیشتووان یان سەردانکەران هیچ رووبەڕووبوونەوەیەکیان لەگەڵ ماددەی هۆشبەر، چالاکییە پەیوەندیدارەکان، یان تاوانەکانی پەیوەست بە ماددەی هۆشبەر نەبووە.
تووندوتیژی: ئاستی ئارامی باشە. هێرشی جەستەیی، تاوانی رق و کینە دەگمەنن؛ 84.3٪ـی ئەوانەی لەوێ دەژین یان سەردانی دەکەن، هیچ جۆرە تووندوتیژییەکیان نەبینیوە.
مەترسییە تەندرووستییەکان
پێنوێنەکە دەڵێت، "مەترسیی گشتیی تەندروستی لە هەولێر و سلێمانی بەرزە، کێشەی بەرچاو لە زۆربەی بوارەکانی هەڵسەنگاندنی ئارامیی تەندروستیدا هەن."
گواستنەوە (شۆفێریکردن): باش نییە. دەکرێت شۆفێریکردن بۆ گەشتیاران پارێزراو نەبێت، بارودۆخی رێگەوبانەکان جیاوازە. یاساکانی هاتووچۆ و پێوەرەکانی شۆفێری بەشێوەیەکی رێکوپێک پەیڕەو ناکرێن.
کواڵیتیی هەوا: باش نییە و مامناوەندە. رەنگە پێویستت بە رێوشوێنی خۆپارێزی وەکو بەکارهێنانی ماسک بێت.
خواردنەوەی ئاوی بەلووعە: خراپە. زۆر لە گەشتیاران دوای خواردنەوەی ئاوی بەلووعەی هەولێر، کێشەی گەدە و ریخۆڵەیان بۆ دروستبووە. سەرەڕای ئەمەش، بەشێکی زۆری خەڵکی شارەکە بەکاریدەهێنن.
خواردنی سەر شەقام: باش نییە. دەکرێت خواردنی سەر شەقام لە عێراق بە گشتی ئەزموونێکی خۆشبێت، تام و چێژی خۆماڵی و کولتووریت پێشکێش بکات؛ بەڵام وەک گەشتیارێک، دەبێت ئاگاداری ستانداردەکانی پاکوخاوێنی بیت و ئەو فرۆشیارانە هەڵبژێریت کە کڕیاری زۆریان هەیە، کە زۆرجار نیشانەی تازەیی پێکهاتەکانە. بۆ کەمکردنەوەی مەترسییەکان، خواردنی تازەلێنراو هەڵبژێرە و خۆت لەو شتانە بەدوور بگرە، کە ماوەیەکی زۆرە دانراون.
کۆمێنتەکان
وەک میوان کۆمێنتێك بنووسە یان وەرە ژوورەوە و ههموو خزمەتگوزارییەکان بهكاربێنه
کۆمێنتێک دابنێ