بەبێ کەرکووک مێزەکە لەرزۆکە

 

"شکۆی مرۆڤ دەست بۆ نەبراوە و پێشێل ناکرێت."

 

رێزگرتن و پاراستنی شکۆی مرۆڤ ئەرکی هەموو دەزگا دەسەڵاتدارەکانی دەوڵەتە.

 

بەندی یەک، بەشی یەک؛ لە دەستووری کۆماری فیدراڵیی ئەڵمانیا.

 

بۆچی نووسینەکەم بەو رستەیە دەستپێکرد؟ چونکە بەربژێرەکان باسی ئەوەیان دەکرد، کاتێک بچنە پەرلەمان کار بۆ سەروەریی دەستوور دەکەن.

 

رستەکە چەند گرنگە، ئەوەندەش روونە و شرۆڤە هەڵناگرێت. خوێنەر هەر چاوی بەم رستەیە بکەوێت، خۆی گوتاری دڵخواز و قەتیسبوو لە هەناویدا دێنێتە سەر زار. واتە خوێنەر پێویستی بەوە نییە ئەم رستەیەی بۆ ورد بکرێتەوە.

 

رستەیەکی یەکجار گرنگە و بریا رۆژێک ئاوەزی مرۆڤ بگاتە ئاستێک، هەموو دەستوورەکان وەها دەستیان پێکردبا. ئەگەر کەرامەتی مرۆڤ پارێزراو بێت، پێویستمان بە شتێکی دیکە نییە. پێویستمان بەوە نابێت بەربژێر بە زەبری خوارد و بانگهێشتی مرۆڤەکان دەنگ کۆبکاتەوە. مخابن، کاتێک بواری هەڵبژاردن، تێگەی بوون بە پەرلەمانتار و کاری دیموکراسی گیرۆدەی ئەو شتانە دەبێت کە لە عێراق گیرۆدەی بووە، ئیتر روونە هەڵبژاردن چۆن دەکرێت و چۆن هەموو هیوایەکی دیمۆکراسی ئیفلیج دەکات.

 

رەنگبێ دۆخی هەڵبژاردن گەیشتبێتە ئاستێک نەکردەبێت بە روونی قسەی لەسەر بکرێت، هیچ سیاسییەکی عێراق باس لە کوالیتی هەڵبژاردن و دەنگدان ناکات، چونکە ئیتر بابەتی قسەلەسەرکردن نییە. ئەو رستەیەم لە دەستپێکدا نووسی تاوەکو بیخەمە بەرچاو کە دەستووری وەها نووسراوە و هەروەها کاری پێدەکرێت، بەڵام لە دنیای هەڵبژاردن و بەڕێوەبردنی دیمۆکرات دا، لە ئەڵمانیا.

 

ئەگەر دەوروبەر هێشتیان رۆژێک کورد دەستووری هەبێت، پێویستە لەژێر کاریگەریی ئەم دەستوورە مرۆڤانانەدا دەستوور بنووسێت، دەستوورێک ناکۆک نەبێت لەگەڵ پاراستنی شکۆی مرۆڤ دا، هەر بەو جۆرەیش کوردستان دەبێتە نیشتمانی هەمووان و نیشتمانێکی پتەو.

 

لەکاتی بانگەشەی هەڵبژاردن دا، دەمەو ئێوارەیەک لە چایخانەیەک دانیشتبووین، بەربژێرێکی بەڕێز هات و باسی ئەوەی کرد بچێتە پەرلەمان هەوڵی دەستووری دەدات، منیش ئاماژەم بەو بەندەی دەستووری ئەڵمانیا کرد، بەڵام ئەو بابەتەکەی زوو گۆڕی.

 

بۆیە منیش بابەتەکە زوو دەگۆڕم و لێرەدا بە کورتی شتێکی سادە لەبارەی دۆخی کەرکووکەوە دەڵێم؛ دۆخی کورد و شاری کەرکووک لە دەمی هەڵبژاردن دا.

 

لە شارێکی وەکو کەرکووک دا خێزان هەبن، هاوردە، کابرا چوار ژن و 40 منداڵی هەبن، تۆ بە هەڵبژاردن و دیموکراتی دەرەقەتی ئەمە دێیت؟

 

ژمارەی هاوردە هەر روو لە هەڵکشان بێت، کوردیش بەردەوامبێت لە خۆ وردکردن و خۆ پارچەکردن، ئیتر چۆن دەنگ و رەنگ، تەخت و بەخت لەدەست نادات؟ ئەو هەر روو لە هەڵکشانە و کوردەکەیش هەر روو لەوەیە زۆرتر پەرتەوازە ببێت. کەس ناپرسێت بۆچی کوردی کەرکووک ناچن دەنگ بدەن؟

 

کوردی کەرکووک، ئەو کوردەی لە رۆژگاری بەعس دا شەڕی بۆ کوردستانیبوونی کەرکووک دەکرد، شەڕێک خوێنی خۆی و جگەرگۆشەی تێیدا دەڕژا، کەچی ئێستا تاقەتی دەنگدانی نەماوە، کەس ناپرسێت؟ مەبەستم سیاسییەکانی ئێمە ناپرسن، بۆچی وەهامان لێ هات؟

 

هەموومان دەزانین رۆژگارێک شار و شارۆچکەکانی وەکو؛ قازانییە، مەندەلی، خانەقی، تەنانەت کوت عەرەبی یان لێ نەبوون یاخود بە دەگمەن لەو دەڤەرانە ژیاون، کەرکووکی کوردستان، تاوەکو چەند دەیەیەک بەر لە ئێستا عەرەب تێیدا کەمینە بوون. کۆبوونەوە بەنێوبانگەکەی عەلی کیمیایی بەڵگەیەکی روونە، کاتێک ساڵی 1986 دەبێتە بەرپرسی نووسینگەی باکووری بەعس، لە بەرپرسانی خۆی تووڕە دەبێت و دەڵێت: "پاش ئەو هەموو تەعریب و ئەو هەموو تێچوونەی ئێمە کردوومانە هێشتا کورد لە کەرکووک لە نیوەی دانیشتووان زێدەترن."

 

لەو رۆژگارە رەشەدا کورد نیوەی سەردەست بوو، کەچی ئێستا ئەو نیوە سەردەستە لە تەختایی هەڵبژاردن دا دادەکشێت، بۆچی چونکە دڵی شکاوە؟ جەخار کورد تاکە نەتەوەیە کە لە دڵ شکاندنی خۆیدا ئوستادە.

 

ساڵی 1991 نەمانتوانی زیاتر لە ٩ رۆژ رزگاریی کەرکووک بپارێزین، بەر لە هاتنەوەی بێ ئامانی سوپای بەعس، لە چەمچەماڵ بە هەندێک بەرپرسی پێشمەرگەمان گوت؛ ئەگەر کەرکووک نەپارێزین هەموو کوردستان دەگرنەوە. نەمانتوانی بیپارێزین، هێزی کورد و بەعس یەکجار نابەرانبەر بوون، هاتن و هەموو کوردستانیان گرتەوە، ئەنجامەکەیش لای هەمووان ئاشکرایە بە چ کارەساتێک کۆتایی هات.

 

ئێستایش و لە تەختایی هەڵبژاردن و شێلاوی هەڵبژاردن دا، کەرکووکت لە دەست دەرچوو، واتە هەموو شتێکت بزر کردووە.

 

تێبینی سادە و خۆشەویستی گەورەی من ئەوەیە بەردەوام بە کەرکووکیان بڵێین؛ تکایە لە هەڵبژاردن دا ئێوە بە کاری حیزبەکان مەکەن و دەنگ بە کوردستانیبوونی ئەو بڕبڕەی پشتە بدەن، ئەوێ بشکێ هەموو جەستەکە دەشکێت.

 

کەرکووکت نەبێت، بە هەولێر، سلێمانی و دهۆکەوە، کوردستانت خستووەتە سەر مێزێکی لەرزۆک.

 

 

کەرکووکت هەیە هەرێمی کوردستان پارێزراوە. 

کەرکووکت لەدەست دا، چیاکانیشت لەدەست دەچن.

ئەو دەم نەکردەیە هیچ کەسێک شکۆت بۆ دەستەبەر بکات.