هەڵەیەک روویدا! دووبارە هەوڵبدە
دژوار فایەق، راوێژکاری باڵا و سەرۆکی بۆردی مادەی 140 و نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە لیژنەی جێبەجێکاریی مادەی 140 لە بەغدا
رووداو دیجیتاڵ
بڕیارە سبەی سێشەممە 11-11-2025، دەنگدانی گشتی بۆ هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق بەڕێوەبچێت. بەرپرسێکی باڵای حکومەتی هەرێمی کوردستان داوا لە دەنگدەرانی کورد لە ناوچە کوردستانییەکانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمی کوردستان دەکات بگەڕێنەوە بۆ زێدی خۆیان و بەشدارییەکی کارا لە پرۆسەکەدا بکەن، چونکە بە "پرۆسەیەکی چارەنووسساز و شۆڕشێکی سپی" بۆ سەلماندنەوەی مافەکان و ناسنامەی کوردستانیی ئەو ناوچانە وەسفی دەکات.
ئەمڕۆ دووشەممە 10-11-2025، دژوار فایەق، راوێژکاری باڵا و سەرۆکی بۆردی مادەی 140 و نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە لیژنەی جێبەجێکاریی مادەی 140 لە بەغدا، لە کاتی بەشداریکردنی لە بەرنامەی (رۆژی هیوا جەمال) لە تۆڕی میدیایی رووداو رایگەیاند: "ئێمە خاوەن مافین، ورەمان بەرزە، دڵمان گەرمە و ئامانجی ستراتیژیمان ئەوەیە مافەکانمان بەدەست بهێنینەوە."
بەپێی زانیارییەکان، نزیکەی 100 هەزار دەنگدەری کوردی کەرکووک لە شارەکانی هەرێمی کوردستان نیشتەجێن، هەروەها 40 هەزار دەنگدەری کوردی سنووری پارێزگای نەینەواش لە دەرەوەی کەمپەکان لە هەرێمی کوردستان دەژین. دژوار فایەق جەختی کردەوە کە بەشداریی ئەم دەنگدەرانە کاریگەریی گەورەی لەسەر زیادکردنی ژمارەی کورسیی کورد و پاراستنی پێگەی کورد لەو ناوچانەدا دەبێت.
هەڵبژاردن وەک درێژکراوەی خەباتی مێژوویی
دژوار فایەق لە قسەکانیدا ئاماژەی بەوە کرد کە ئەم هەڵبژاردنە تەنیا پرۆسەیەکی سیاسیی ئاسایی نییە، بەڵکو درێژکراوەی ئەو خەباتە مێژووییەیە کە گەلی کورد بۆ پاراستنی خاک و ناسنامەی خۆی کردوویەتی.
گوتی، "ئێمە دەمانەوێت لەم دەنگدانەدا، ئەوەی باوباپیرانمان بە خوێن، بە گیان و بە رۆح هەوڵیان بۆ داوە و ئەم ناوچانەیان پاراستووە، بیسەلمێنینەوە کە ئەم ناوچانە کوردستانین و زۆرینەی کوردە."
ڕاوێژکارەکەی بۆردی مادەی 140، روونیکردەوە کە چارەنووس وایکردووە خەڵکی کەرکووک، خانەقین، شنگال، زوممار، شێخان، مەخموور، دووبز، پردێ، داقووق، دووز، مەندەلی و شارەبان، لەو جوگرافیا هەستیارەدا بن و ئێستا ئەرکی نیشتمانی لەسەر شانیانە کە لە رێگەی دەنگدانیانەوە ئەو مافانە بچەسپێنن.
"عێراق لە حاڵەتێکی نائاساییدایە"
دژوار فایەق رەخنەی تووندی لە سیستەمی سیاسی و یاسایی عێراق گرت و رایگەیاند، هەموو هەڵبژاردنێک لە عێراقدا "وەک حاڵەتێکی نائاسایی وایە، چونکە یاسا سەروەر نییە، دەستێوەردان هەیە، دیکتاتۆریەتی ئەغڵەبییە هەیە و بنەماکانی دیموکراسی و فیدراڵی وەک پێویست جێبەجێ ناکرێن."
ئەو ئاماژەی بەوەش کرد کە یاسای هەڵبژاردنەکان کە پشت بە سیستەمی "سانت لیگۆ"ی هەموارکراو دەبەستێت، زیاتر لە خزمەتی حیزبە گەورەکاندایە و رەنگە زەبر لە حیزبە بچووکەکان و کاندیدە سەربەخۆکان بدات. هاوکات هۆشداریی دا لە بوونی "پارەی رەش و گەندەڵی" لە پرۆسەکەدا و گوتی: "پارەیەکی زۆری گەندەڵی هەیە، من نازانم هەندێک کاندید ئەو هەموو پارەیەیان لەکوێ هێناوە. بۆیە داوا لە خەڵک دەکەم ژیرانە دەنگ بدەن و ئەو کەسانە هەڵبژێرن کە نوێنەرایەتیی راستەقینەیان دەکەن."
دەرفەتی زیادکردنی کورسیی کورد
دژوار فایەق جیاوازیی نێوان هەڵبژاردن لە هەرێمی کوردستان و ناوچە کوردستانییەکانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمی خستەڕوو و گوتی، "لە هەرێمی کوردستان 46 کورسی هەیە و حیزبە کوردستانییەکان کێبڕکێ لەسەر ئەو 46 کورسییە دەکەن و ناتوانن بیکەنە 47 کورسی. بەڵام لە کەرکووک و ئەو ناوچانە، ئێمە دەرفەتمان هەیە بە بەشداریی فراوان، ژمارەی کورسییەکانمان زیاد بکەین. دەتوانین لە نەینەوا و دیالە و سەڵاحەدین کورسیی زیاتر بۆ کورد مسۆگەر بکەین."
ئەو روونیکردەوە کە زیادبوونی هەر کورسییەکی کورد لەو ناوچانە، پێگەی کورد لە بەغدا بەهێزتر دەکات بۆ بەرگریکردن لە مافە دەستوورییەکان، بەتایبەتی ماددەی 140، بودجە، پرسی نەوت و غاز و دامەزراندن و پۆستە ئیدارییەکان لەو ناوچانە.
"دەنگدان شۆڕشێکی دیموکراتییە"
لە قسەکانیدا، دژوار فایەق جارێکی دیکە داوای لە سەرجەم دەنگدەرانی کورد کرد کە سارد نەبنەوە و بەشداری بکەن، چونکە ئەم پرۆسەیە تەنیا هەڵبژاردنێک نییە، بەڵکو "بژاردەیەکە بۆ سەلماندنەوەی ئامارێکی نافەرمی هاوشێوەی سەرژمێریی ساڵی 1957 کە کورد بوونی خۆی سەلماند. ئەمە شۆڕشێکی سپییە، شۆڕشێکی دیموکراتی و ئاشتییە کە بە دەنگی ئێوە دەتوانرێت هاوسەنگیی هێز بگۆڕدرێت."
دڵنیاییشی دا کە لایەنە پەیوەندیدارەکان ئاسانکاری دەکەن و هاوکاریی ئەو دەنگدەرانە دەکەن کە لە هەرێمی کوردستانن تاوەکو بتوانن بگەڕێنەوە و لە شوێنی خۆیان دەنگ بدەن و جەختی کردەوە، "نابێت کورد لە ئاستی خۆی بێتە خوارەوە."
مەترسیی ساختەکاری و دەستێوەردانی دەرەکی
دژوار فایەق بە راشکاوی نیگەرانییەکانی خۆی لەبارەی ئەگەری ساختەکاری لە کەرکووک خستەڕوو و رایگەیاند، "بەڵێ مەترسیمان هەیە. ئێمە ئەزموونی پێشوومان هەیە کە دوو کورسیی حیزبێکی کوردستانی بە بڕیارێکی سیاسیی کۆمیسیۆن کەمکرایەوە."
هۆشداری دا لە بوونی دەستێوەردانی دەرەکی و گوتی، "قسە هەیە کە لیژنەی تەکنیکی لە وڵاتانی دەوروبەرەوە هاتوونەتە عێراق، تەنیا بۆ ئەوەی ئەو هاوسەنگییەی ئێستا هەیە کە لە بەرژەوەندیی ئەواندایە، تێکنەچێت. ئەمە لە کاتێکدایە ئەو هاوسەنگییە لە بەرژەوەندیی عێراقییەکان و دیموکراسیخوازاندا نییە."
سەرۆکی بۆردی مادەی 140 ئاماژەی بەوەش کرد، ترسیان هەیە بڕیارێکی پێشووی دادگەی فیدراڵی لەبارەی پێداچوونەوە بە تۆماری دەنگدەرانی کەرکووک، بکرێتە بیانوو بۆ ئەوەی ئەگەر کورد ئەنجامێکی باشی بەدەستهێنا، ئەنجامەکان رەتبکرێنەوە.
ئەو گوتی، "خەڵک هەیە دەڵێت نایەڵن کورد لە شەش کورسی زیاتر بێنێت. هەموو ئەم سیناریۆیانە دژی کورد و کوردستانە، بۆیە باشترین وەڵام بۆ ئەم مەترسییانە، بەشدارییەکی گەورە و دەنگبارانکردنی سندووقەکانی دەنگدانە."
کۆمێنتەکان
وەک میوان کۆمێنتێك بنووسە یان وەرە ژوورەوە و ههموو خزمەتگوزارییەکان بهكاربێنه
کۆمێنتێک دابنێ