رووداو دیجیتاڵ
دوای پێنج خول نوێنەرانی کورد بۆ تێپەڕاندنی یاسای نەوت و گاز چاویان لە خولی شەشەمە، سەرلیستی پارتی لە هەولێر دەڵێت: "یەکێک لە مەرجەکانمان بۆ بەشداریکردنی لە حکومەت داهاتوو دەرچوواندنی یاسای نەوت و گازی فیدراڵییە." سەرلیستی یەکێتیش پێیوایە: "زۆر قورسە بەبێ رێککەوتنی سیاسی یاسای نەوت و گاز پەسندبکرێت"، هاوپەیمانیی عەزمیش داوا دەکات "هەولێر و بەغدا لێکتێگەیشتنیان هەبێ بۆ پەسندکردنی یاساکە"
18 ساڵە رەشنووسی پرۆژەیاسای نەوت و گازی عێراق ئامادەکراوە، بەڵام بەهۆی ناکۆکییە سیاسییەکانەوە تاوەکو ئێستا یاساکە دەرنەکراوە و کورد بۆ تێپەڕاندنی یاساکە چاوی لە خولی نوێیە.
پارتی دیموکراتی کوردستان لە کارنامەکەیدا بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق بەڵێنی "کارکردنی بۆ دەرکردنی یاسای نەوت و گاز بەپێی مادەی 111 و 112ـی دەستووری هەمیشەیی عێراقی فیدراڵ" داوە کە یەکەم رەشنووسی لە ساڵی 2007ـەوە ئامادەکراوە.
رێبوار هادی، سەرلیستی پارتی دیموکراتی کوردستان لە بازنەی هەولێر بە تۆڕی میدیایی رووداوی راگەیاند: "چەند مەرجێکمان بۆ بەشداریکردن لە حکومەتی داهاتوو عێراق دەبێت، یەکێکیان دەرچوواندنی یاسای نەوت و گازی فیدراڵییە."
بەربژێرەکەی پارتی پێی وایە "ئەگەر دەرچوواندنی یاسای نەوت و گاز بەشێک نەبێت لە کارنامەی حکومەتی داهاتوو ، حکومەت پابەند نەکرێت بە ناردنی پڕۆژەیاساکە و جێبەجێکردنی، پارتی دیموکراتی کوردستان بەشداری ئەو حکومەتە ناکات."
بەگوێرەى کارنامەى حکومەتى ئێستای عێراق، کە لە 27ـی تشرینى یەکەمى 2022 لە پەرلەمان دەنگى لەسەر درا، دەبوو پڕۆژەیاسای نەوت و گاز ئامادە بکرێت بۆ ئەوەى پەرلەمان دەنگى لەسەر بدات.
جیاواز لەو هەوڵە ساڵانی 2007 و 2011 دوو رەشنووسی پڕۆژەیاسای نەوت و گاز ئامادەکران، بەڵام بەهۆى ناکۆکیی سیاسى لەبارەى نێوەڕۆکەکەی، بەتایبەت لە نێوان هەولێر و بەغدا، نەتوانراوە هیچکام لەو دوو پڕۆژەیاسایە تێپەڕێنرێن.
عێراق تاوەکو ئێستا لە پرسی نەوت و گاز کار بە یاسای ژمارە 101ـی ساڵی 1976 دەکات، رێبوار هادی دەڵێ، "یاساکە دەستووریی نییە و بە بنەمایەکی ناوەندیی تێدایە".
هاوشێوەی پارتی دیموکراتی کوردستان، یەکێتیی نیشتمانیی کوردستانیش لە کارنەمەکەیدا بەڵێنی هەوڵدانی بۆ دەرکردنی یاسای نەوت و گاز داوە، هەرێم کەمال ئاغا، سەرلیستی حیزبەکە لە هەولێر بە رووداوی راگەیاند: "لەوباوەڕەدام لەم خولەدا یاساکە پەسند دەکرێت، بەڵام زۆر قورسە بەبێ رێککەوتنی سیاسی یاسای نەوت و گاز ئەوە بکرێت".
سەرلیستی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان هەناردەکردنی نەوتی هەرێمی کوردستان لە رێگەی کۆمپانیای سۆمۆ و رێککەوتنی هەولێر و بەغدا لەسەر ئەو پرسە بە فاکتەرێکی گرنگ بۆ تێپەڕاندنی یاسایی نەوت و گاز دەزانێت و دەڵێ: "چارەسەرێکی بنەڕەتییە بۆ دەسەڵاتەکانی هەرێمی کوردستان و پارێزگاکان لەگەڵ ناوەند بۆ نەوت و دەرهێنانی نەوت".
هاوشێوەی کورد سوننەکانیش چاویان لە خولی نوێی پەرلەمانی عێراقە بۆ پەسندکردنی یاسای نەوت و گاز، محەممەد دەحام ئەندامی هاوپەیمانیی عەزم بە تۆڕی میدیایی رووداوی راگەیاند:" دەبێت لە پەرلەمانی داهاتوو لێکتێگەیشتن لە نێوان هەرێمی کوردستان و عێراقدا هەبێت تاوەکو لەسەر یاسای نەوت و گاز رێکبکەون."
بە گوتەی بەرپرسەکەی عەزم هۆکاری سەرەکی کێشەکان "هەوڵی چارەسەرکردنی کێشەکانە بەشێوەی ناوەندی، ئەوە وادەکات زمانی گفتوگۆ لەنێوان لایەنەکاندا نەبێ".
نەوت و گاز لە کارنامەی لایەنەکانی هەرێمی کوردستاندا
چەند لایەنێکی هەرێمی کوردستان لە کارنامەی بانگەشەی هەڵبژاردندا باسیان لە پەسندکردن و دەرکردنی یاسای نەوت و گاز کردووە، جگە لە پارتی و یەکێتی کە هەردووکیان داوای دەرکردنی یاساکە دەکەن، رەوتی هەڵوێستیش پێیوایە بە بازاڕکردنی نەوتی هەرێمی کوردستان لە رێگەی کۆمپانیای سۆمۆ؛ کۆتایی بە ناکۆکیی نەوت دەهێنێت و بۆ هەمیشە گەرەنتی مووچەی خەڵکی هەرێمی کوردستان دەکات.
یەکگرتووی ئیسلامیی کوردستان و کۆمەڵی دادگەری کوردستان بە روونی هیچ ئاماژەیەکیان بە یاسای نەوت و گاز لە کارنامەکەیاندا نەکردووە، تەنیا یەکگرتوو جەختی پابەندبوون بە جێبەجێكردنی مادە دەستوورییە تایبەتەكانی هەرێمی کوردستان وەك نەوت و گاز کردووەتەوە.
بەگوێرەى بڕگەى یەکەمى مادەى 112ـی دەستوور، بەڕێوەبردنی کەرتى نەوت بەهاوبەشى لەگەڵ حکومەتى هەرێمەکان و پارێزگاکان دەبێت، ئەوەش بە یاسا رێکدەخرێت کە مەبەست لێى یاساى نەوت و گازە.
کۆمێنتەکان
وەک میوان کۆمێنتێك بنووسە یان وەرە ژوورەوە و ههموو خزمەتگوزارییەکان بهكاربێنه
کۆمێنتێک دابنێ