هەڵەیەک روویدا! دووبارە هەوڵبدە
عێراق
جیاکردنەوەی دەنگەکان لە دەنگدانی تایبەت بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق لە بنکەیەکی دەنگدان. وێنە: AFP
رووداو دیجیتاڵ
ئەنجامی بەرایی دەنگدانى تایبەتى هەڵبژاردنى پەرلەمان دەریخست رێژەى بەشدارى لە عێراق 11.8% زیادیکردووە و نزیکەى 30%ى ئاوارەکان دەنگیان نەداوە، لە هەرێمی کوردستان دەرکەوت پارتى یەکەم و یەکێتی دووەمە و بەربژێرە کریستیانەکان ریزبەندى سێیەم و چوارەمیان گرتووە.
سەرکردە شیعەکان، بە دوو ئاراستەى جیاواز پەیامیان لەبارەى دەنگدانەکە هەبوو، مالیکی و خەزعەلی دەستخۆشی و سەدر پەیامی هاندانى بۆ بایکۆتکردنى هەبوو، هەڵبژاردن دەرگاى لەبەردەم ئەنجوومەنى باڵاى دادوەرى کردەوە کە باس لە ماوە دەستوورییەکانى پێکهێنانى حکومەتى نوێ بکات.
99.27%ى دەنگە جیاکراوەکان؛ پارتى یەکەم و یەکێتی دووەمە
بەگوێرەى ئامارى بەرایی جیاکردنەوەى دەنگەکانى دەنگدانى تایبەت، لەسەر ئاستى هەرێمی کوردستاندا پارتى دیموکراتى کوردستان 94,518 دەنگى بەدەستهێناوە و لە ریزبەندی یەکەمدایە، یەکێتی 77,785 دەنگى بەدەستهێناوە و لە ریزبەندی دووەمە.
سامی ئوشانا، بەربژێرى کریستیان بە 15,218 دەنگ سێیەم زۆرترین دەنگی بەدەستهێناوە، کلدۆ رەمزی، بەربژێرى کریستیان 14,212 دەنگى بەدەستهێناوە لە ریزبەندی چوارەمدایە، عیماد یوحەنا، بە 9,844 دەنگ لە ریزبەندی پێنجەمدایە.
رەوتى هەڵوێست لە دەنگدانى تایبەت 7,879 دەنگى بەدەستهێناوە، لیستى دۆزی ئێزدی 6,002 دەنگى بەدەستهێناوە.
دەنگ هاوتا و چوار سکاڵا
کۆمیسیۆنى باڵاى سەربەخۆى هەڵبژاردنەکانى عێراق لە بنکە و ناوەندەکانى دەنگدان، بەراوردى ئەنجامى دەستى و ئەلیکترۆنى دەنگدانى تایبەتى کرد بەبێ ئەوەى جیاوازى لەنێوانیاندا هەبێت.
بەگوێرەى یاسای هەڵبژاردنەکانى پەرلەمان و ئەنجوومەنى پارێزگاکان، ئەگەر جیاوازى نێوان ئەنجامى ژماردنى دەستى و ئەلیکترۆنى کەمتر بێتلە 5%، ئەنجامى ژماردنى دەستى هەژمار دەکرێت، ئەگەر رێژەکە لەوە زیاتر بێت دەبرێنە ناوەندى سەرەکى کۆمیسیۆن لە پارێزگاکە و جارێکی دیکە دەژمێردرێتەوە و ئەنجامى دەستى هەژمار دەکرێت.
کۆمیسیۆنى باڵاى سەربەخۆى هەڵبژاردنەکانى عێراق رایگەیاند، لە دەنگدانى تایبەت تەنیا چوار سکاڵایان پێگەیشتووە کە لەبارەى ئەو دەنگانەوە بووە.
رێژەى بەشدارى 11.8% زیادی کردووە
تێکڕاى رێژەى بەشدارى لە دەنگدانى تایبەت لە عێراق و هەرێمی کوردستان 82.42% بوو، دهۆک بە 98.19% یەکەم و سلێمانى بە 98.16% دووەم بووە.
پارێزگاى نەجەف کەمترین ئاستى بەشدارى لە دەنگدانى تایبەت تۆمارکرد کە 72% بووە.
لە هەڵبژاردنى ئەنجوومەنى پارێزگاکانى عێراق لە ساڵى 2023، رێژەى بەشدارى لە دەنگدانى تایبەت 67% بوو، بە بەراوردکردنى رێژەى دەنگدانى 15 پارێزگاکەى عێراق کە لەو هەڵبژاردنە بەشداربوون بە رێژەى بەشدارى لە دەنگدانى تایبەتى هەڵبژاردنى پەرلەمانى عێراق، 11.8% زیادی کردووە.
جیاوازىی نێوان رێژەى بەشدارى دەنگدانى تایبەت لە دوو بەشەکەی بەغدا زیاتر لە 8% دەبێت، لە بەری کەرخ رێژەى بەشدارى 78.23% بووە لەکاتێکدا بەری رەسافە کە شارى سەدرى لێیە، رێژەى بەشدارى 70.37% بووە.
لەو دەنگدانەدا یەک ملیۆن و 104 هەزار و 816 بەشداربوون و 209 هەزار و 164 دەنگدەرى تایبەت بەشدارییان نەکردووە کە دەکاتە 15.9%ى تێکڕاى دەنگدەرانى تایبەت.
77%ى ئاوارەکان دەنگیاندا
بە گوێرەى ئامارى کۆمیسیۆنى باڵاى سەربەخۆى هەڵبژاردنەکانى عێراق، لە کۆى 26 هەزار و 538 ئاوارەى دەنگدەر، 20 هەزار و 526 یان دەنگیان داوە کە هاوکات لەگەڵ دەنگدانى هێزە ئەمنییەکان دەنگ دەدەن.
لەکۆى 25 هەزار و 986 ئاوارەى سنوورى دهۆک، 20 هەزار و 133 یان دەنگیان داوە، لەو 547 ئاوارەى کە لە هەولێرن 391 یان دەنگیانداوە، لەو پێنج ئاوارە دەنگدەرەى کە لە سلێمانى بوون، سێیان دەنگیانداوە.
بەگوێرەى ئامارەکەى کۆمیسیۆن تێکڕاى رێژەى دەنگدانى ئاوارەکان لە هەرێمی کوردستان گەیشتووتە 77.35%.
سوودانی: هەڵبژاردن لە پێشێلکاری بپارێزرێت
دواى کەمتر لە کاژێرێک لە کۆتایی هاتنى دەنگدانى تایبەت لە کاژێر 6ى ئێوارەى 9ى تشرینى دووەم، محەممەد شیاع سوودانی، سەرۆکوەزیرانی عێراق، لە تۆڕى ئێکس پەیامێکى بڵاو کردەوە.
سوودانی گوتى: "پیرۆزبایی پیادەکردنی مافی دەستووریتان و بەشداریی کارا و هۆشیارانەی هەڵبژاردنتان لێدەکەین بۆ دیاریکردنی نوێنەرانتان بۆ پەرلەمان."
زیاتر لە 1.3 ملیۆن کەس لە هێزە ئەمنییەکان کارتی ئەلیکترۆنییان هەبووە بۆ بەشداریکردن لە دەنگدانی تایبەت لە عێراق و هەرێمی کوردستان.
سەرۆکوەزیرانی عێراق دەڵێت: "ئەرکی نیشتمانیمان ئەوەى لێمان دەوێت کە کەشێکی پارێزراو و سەقامگیر بۆ هەڵبژاردن بڕەخسێنین و پرۆسەی هەڵبژاردن بپارێزرێت لە هەر پێشێلکاری و کاریگەرییەک."
مالیکی و سەدر پەیامی جیاواز دەدەن
نووری مالیکی، سەرۆکى هاوپەیمانى دەوڵەتى یاسا لە پەیامێکدا بە بۆنەى ئەنجامدانى دەنگدانى تایبەتى هەڵبژاردنى پەرلەمانى عێراق رایگەیاند: هێزە ئەمنییەکان چۆن عێراقییان لە تیرۆر و گەندەڵی پاراست ئێستاش هەڵبژاردن دەپارێزن لە رێگەى بەشدارى لە دەنگدان و پاراستنى هەڵبژاردنەکە.
قەیس خەزعەلی، ئەمینداری گشتى عەسائیبی ئەهلیی هەق بە پەیامێکى دەستووری کە لە رێگەى تۆڕە کۆمەڵایەتییەکانەوە بڵاوی کردەوە، سوپاسی هێزە ئەمنییەکانى کرد بۆ بەشدارى لە دەنگدانى تایبەت.
قەیس خەزعەلی نووسیوێتى:" سوپاس بۆ پارێزەرەکانمان لە هێزە ئەمنییەکان، سوپاس بۆ حەشدی شەعبی، لە دڵەوە سوپاستان دەکەین.L
ئەو هاندان و ستایشەى هەردوو سەرکردە شیعەکە دواى ئەوە بوو کە موقتەدا سەدر، سەرۆکى رەوتى شیعە بە ئاراستەى بایکۆتکردنى هەڵبژاردن پەیامێکى بڵاو کردەوە.
موقتەدا سەدر لە نووسینێکیدا لە تۆڕى ئێکس، جەختى لە دەستەواژەى "تاقینەکردنەوەى تاقیکراوەکان" کردەوە و ئاماژەى بەوەشدا کە تاقیکراوەکان گەندەڵی بەرەو پێش دەبەىن و خوداش گەندەڵی خۆش ناوێت.
سەرۆکى رەوتى شیعە نووسیوێتى: ئێمە گەندەڵى بە چاکساز لادەدەین، هەڵبژاردنى تاقیکراوە مانای رەگ داکوتانى گەندەڵترینەکان و هەژموونى گەندەڵکارە".
ئەنجوومەنى باڵاى دادوەرى: رێز لە ماوە دەستوورییەکان بگیرێت بۆ پێکهێنانى حکومەت
ئەنجوومەنى باڵاى دادوەرى عێراق لە 10ى تشرینى دووەمى 2025، شرۆڤەیەکى لەبارەى لێدوانێکى فائیق زێدان سەرۆکى ئەنجوومەنى باڵاى دادوەرى بڵاو کردەوە کە لەبارەى پرۆسە دەستوورییەکان هەیبوو.
ئەنجوومەنەکە ئاماژەى بەوەداوە کە لێدوانەکانى فائیق زێدان لە دۆخێکى سیاسیی و دەستووریی هەستیاردا بووە کە بەر لە هەڵبژاردنى پەرلەمان بووە بۆ ئەوە دەرگایەکى فراوان بکرێتەوە لەبەردەم رۆڵى دادگە لە پاراستنى رێچکەى دیموکراسیی و گەرەنتى پاکى هەڵبژاردن و گوتەکانى، "سەرپێیی نەبوون".
لە راگەیێندراوەکەدا هاتووە: فائیق زێدان پەرۆش بووە بۆ ئەوەى سنوورێکى روون بکێشێت لە نێوان چاودێریى دادوەریى لەگەڵ کۆمیسیۆنى باڵاى هەڵبژاردنەکان و دەست لە بڕیارەکانى کۆمیسیۆن وەرنەدات لەو بوارانە نەبێت کە یاسای رێگەى پێداوە.
ئەنجوومەنى باڵاى دادوەرى ئاماژەى بەوەداوە کە مەبەستى لێدوانەکانى فائیق زێدان لە لایەنى دەستوویی ئەوەیە کە رێز لە ماوە دەستوورییەکان بگیرێت بۆ پێکهێنانى حکومەت دواى هەڵبژاردن و پێویستە سەرۆککۆمار بە دەنگى دوو لەسەر سێی پەرلەمانتاران هەڵبژێردرێت، ئەوەش وەک ئاماژەیەک بۆ ئەوەى لێکتێگەیشتنە سیاسییەکان کە ناکرێت جێگەى دەقە دەستوورییەکان بگرنەوە.
کۆمێنتەکان
وەک میوان کۆمێنتێك بنووسە یان وەرە ژوورەوە و ههموو خزمەتگوزارییەکان بهكاربێنه
کۆمێنتێک دابنێ